KËRKESA DHE OFERTA

AGREGATE
EKUILIBRI MAKROEKONOMIK
Click to add text
Makroekonomia vs.
Mikroekonomia
Modeli D - S

Modeli AD - AS Studimi i kërkesës dhe ofertës

për një të mirë ose shërbim të
Studimi i kërkesës dhe veçantë (tregu i naftës,
ofertës për të gjithë të mollëve etj.)
mirat dhe shërbimet S
përfundimtare të
prodhuara në vitin aktual. Pe

D
Qe
 Kërkesa Agregate
AD = C + I + G + NX
AD = Kërkesa Agregate
C = Konsumi
I = Investimet
G = Shpenzimet Qeveritare
NX = Eksporti Neto = Ekporte – Importe
 Modeli AD-AS i përcaktimit të nivelit
të çmimeve dhe outputit
Niveli i
çmimit
AS

Pe
AD = ?C + I + G + (X-M)
Ye Të ardhurat kombëtare/
Outputi kombëtar
 Të kuptojmë performancën
makroekonomike

Makroekonomistët i ndajnë variablat që përshkruajnë performancën

makroekonomike në dy grupe:
 Variablat Reale
 Variablat Nominalë
Kur ekonomia operon në nivelin e punëzënies së plotë, forcat që
përcaktojnë variablat realë janë të pavarur nga ata që përcaktojnë
variablat nominalë.
Kur ekonomia nuk ndodhet në punëzënie të plotë, forcat reale dhe
monetare ndërveprojnë duke shkaktuar luhatjet ekonomike.
 Modeli AS - AD
Forcat që përcaktojnë GDP potenciale ofrojnë një bazë
rreth së cilës GDP reale luhatet në një cikël biznesi.
Modeli AS-AD shpjegon luhatjet rreth GDP potenciale. Ky
model përbëhet nga tre komponentë:
 Oferta agregate
 Kërkesa agregate
 Ekuilibri makroekonomik
GDP Potenciale
GDP Potenciale është niveli i GDP reale që një ekonomi
mund të prodhojë kur ekziston punëzënia e plotë.
 Kërkesa Agregate AD

Lidhja midis sasisë së kërkuar të GDP reale dhe nivelit të

çmimit, kur të gjithë faktorët e tjerë që ndikojnë planet e
shpenzimeve janë të pandryshueshëm.

Kur të gjithë faktorët e tjerë janë të pandryshueshëm, sa më i

lartë niveli i çmimeve, aq më e vogël sasia e kërkuar e GDP
reale dhe anasjelltas.
 Kurba e kerkeses agregate AD

Niveli
Cmimeve

P2
1. Nje renie Kerkesa
ne nivelin e Agregate
cmimeve . . .

0 Y Y2 Sasia e
Outputit
2. . . . rritje ne sasine e te mirave dhe
sherbimeve te kerkuara.
1. Një nivel më i ulët çmimesh, rrit fuqinë blerëse të një sasie fikse
parash.
2. Efekti i normës së interesit:
një nivel më i ulët çmimesh do të reduktojë kërkesën për para
dhe normën reale të interesit, që do të nxisë blerje shtesë gjatë
periudhës korrente.
3. Një nivel më i ulët çmimesh do të thotë që produktet e prodhuar
në vend janë më pak të shtrenjtë se mallrat e huaj.
 Zhvendosjet e AD (kërkesa agregate)

• Kërkesa Agregate AD përfaqëson sasitë e të mirave dhe

shërbimeve që do të kërkohen për nivele alternativë
çmimesh.
• Një rritje në kërkesën agregate e zhvendos kurbën
në të djathtë dhe tregon që vendimmarrësit do të
blejnë sasi më të mëdha të mirash dhe shërbimesh
për çdo nivel të ndryshëm çmimi.
• Një rënie në kërkesën agregate e zhvendos kurbën
në të majtë dhe tregon që vendimmarrësit do të
blejnë sasi më të vogla të mirash dhe shërbimesh për
çdo nivel të ndryshëm çmimi.
 Zhvendosje e Kerkeses Agregate

Niveli i
Cmimeve

P1

AD2
Kerkesa AD1
Agregate

0 Y1 Y2 Sasia e
Outputit
Ndryshimet në Kërkesën Agregate AD

Ndryshimet në faktorët e mëposhtëm do të shkaktojnë

ndryshime në kërkesën agregate:
 Norma e interesit

 Sasia e parasë
 Blerjet qeveritare
 Taksat

 GDP reale në pjesën tjetër të botës

 Ndryshimet në sjellje ose pritshmëri

Faktorët që zhvendosin Kërkesën Agregate
• Faktorët e mëposhtëm do të shkaktonin një zhvendosje djathtas të
kurbës AD:

• Një rritje në pasurinë reale

• Një rënie në normën reale të interesit
• Një rritje në optimizmin e bizneseve dhe
konsumatorëve lidhur me kushtet e ardhshëm
ekonomikë
• Një rënie në normën e pritshme të inflacionit
• Të ardhura më të larta jashtë
• Rënia e kursit të këmbimit të valutës vendase
 Oferta Agregate

Lidhja midis sasisë së ofruar të GDP reale dhe nivelit të

çmimit kur të gjithë faktorët e tjerë që influencojnë
planet e prodhimit janë të pandryshueshëm.
Kur të gjithë faktorët e tjerë nuk ndryshojnë, sa më i lartë
niveli i çmimeve, aq më e madhe sasia e GDP reale të
ofruar dhe anasjelltas.
• Periudha afatshkurtër:

Periudha kohore gjatë së cilës

familjet dhe bizneset nuk janë në
gjendje që të përshtaten ndaj
çmimeve, kur ndodhin ndryshime të
papritura, përfshi ndryshimin e
papritur të nivelit të çmimeve.

• Periudha afatgjatë:

periudha kohore, kohëzgjatja e së

cilës u mundëson njerëzve që të
modifikojnë sjelljen e tyre si
përgjigje ndaj ndryshimeve në
çmime.
 Oferta Agregate:
Afatgjatë përballë Afatshkurtër
 Në periudhën afatgjatë .... oferta e të mirave e një
vendi përcaktohet nga kapitali, toka dhe puna.
 Ndryshimet në kërkesën agregate në afatgjatë nuk
do të kishin ndikim mbi ofertën agregate të kombit.
 Në afatshkurtër, ndërkohë firmat reagojnë ndaj
ndryshimeve në kërkesën agregate duke ndryshuar
ofertën. Në këtë mënyrë, një rënie në kërkesë mund
të çojë në output dhe punësim më të vogël.
 Në periudhën afatgjatë çmimet do të axhustohen.
Derisa kjo të ndodhë, një vend mund të përjetojë një
reçension.
Kurba e ofertes agregate afatshkurter

Niveli i
cmimeve

Oferta
agregate
afatshkurter
P

P2
1. Nje renie ne 2. . . . redukton sasine e te
nivelin e mirave dhe sherbimeve te
cmimeve . . . ofruara ne periudhe afatshkurter.

0 Y2 Y Sasia e
Outputit
Kurba e Ofertes Agregate Afatgjate

Niveli
Çmimeve

Oferta
agregate
afatgjate

P2
2. . . . nuk ndikon ne
1. Nje ndryshim sasine e te mirave dhe
ne nivelin e sherbimeve te ofruara
cmimeve . . . ne periudhen afatgjate.

0 Norma natyrale e Sasia e

outputit Outputit
Oferta agregate afatshkurtër dhe afatgjatë

• Kur marrim në konsideratë zhvendosjet në ofertën agregate AS

është e rëndësishme të dallojmë periudhën afatgjatë dhe
afatshkurtër.
• Zhvendosjet në LRAS:
një ndryshim afatgjatë në kërkesën agregate tregon që është e
mundur që të arrihet dhe mbahet në normë më e lartë outputi.
• Një zhvendosje e LRAS do të shkatojë gjithashtu një
zhvendosje të SRAS në të njëjtin drejtim.
• Zhvendosjet në LRAS janë një mënyrë alternative për
të treguar se kemi zhvendosje në KMP e ekonomisë.
 Zhvendosjet në Ofertën Agregate AS
• Faktorët që rrisin LRAS:
• Rritja në ofertën e burimeve
• Përmirësimi i teknologjisë dhe produktivitetit
• Ndryshimet institucionale që rritin përdorimin efiçent
të burimeve
• Faktorët që rritin SRAS:
• Një rënie në pmimet e burimeve, që shkaktojnë rënie
në kostot e prodhimeve
• Reduktimi i inflacionit të pritshëm
• Ndryshime të favorshëm të ofertës të tillë si moti i
mitë, rënia e çmimit botëror të burimeve të
rëndësishëm
 Ndryshimet në Ofertën Agregate AS

Oferta agregate ndryshon kur GDP potenciale ndryshon.

Me rritjen e GDP potenciale, kurba e ofertës agregate rritet
dhe zhvendoset në të djathtë.
Oferta agregate ndryshon gjithashtu kur kemi ndryshime në
normën e pagës ose në koston e inputeve në terma monetarë,
të tilla si çmimi i naftës.
Një rritje në normën e pagës ose në çmimin e naftës, rrit
kostot efirmave, redukton ofertën agregate dhe zhvendos
kurbën në të majtë.
 Ekuilibri Makroekonomik

Kur sasia e kërkuar e GDP reale është e barabartë me

GDP reale të ofruar për një nivel të dhënë çmimi.
Grafikisht, paraqitet me pikëprerjen e AD me AS.
 Ekuilibri Afatshkurtër
Ndërprerja e SRAS me AD përcakton outputin aktual (GDPR)
dhe nivelin e çmimeve (PL)

PL SRAS

AD

YF GDPR
 Punëzënia e Plotë
Ekuilibri afatgjatë ose i punëzënies së plotë ekziston kur AD pret
në të njëjtën pikë SRAS & LRAS.
PL LRAS SRAS

AD

YF GDPR
 Rënia e Kërkesës Agregate AD
Një rënie në kërkesën agregate, zhvendos AD majtas dhe ul
nivelin e çmimeve PL dhe GDP reale.
SRAS
PL

P
P1

AD

AD1

Y1 Y GDPR
 Goditje negative të ofertës
Një shok negativ oferte, zhvendos majtas kurbën SRAS,
duke rritur nivelin e çmimeve PL dhe ulur GDP reale.
SRAS1
PL
SRAS

P1

AD

Y1 Y GDPR
 Paqëndrueshmëria
• Modeli AD-AS tregon që ndryshimet e paparashikuara do të shkaktojnë
disekuilibër makroekonomik dhe do të rezultojnë në paqëndrueshmëri
ekonomike.
• Reçensioni ndodh kur çmimet e të mirave dhe
shërbimeve janë të ulët krahasimisht me kostot e
prodhimit dhe çmimet e faktorëve.
• Dy shkaqet e reçensioneve janë:
• Reduktimet e paparashikuar në kërkesën
agregate Ad
• Goditjet negative të ofertës agregate
• Një rritje e paqëndrueshme ndodh kur çmimet e të
mirave dhe shërbimeve janë relativisht të lartë ndaj
çmimeve të burimeve dhe kostove të tjera..
• Dy shkaqet e rritjeve të tilla janë:
• Rritja e papritur e AD
• Goditjet e favorshme të ofertës
 Kthimi në Ekuilibër
• Modeli AD-AS tregon që janë dy forcat të cilat ndihmojnë ekonominë që të
rikthehet në ekuilibrin e saj afatgjatë

• Ndryshimet në çmimet realë të faktorëve

• Gjatë një reçensioni, çmimet realë të burimeve
tentojnë të bien sepse kërkesa për burimeve është
e ulët dhe norma e papunësisë do të jetë e lartë.
• Gjatë një bumi, çmimet reale të burimeve do të
tentojnë të rriten pasi kërkesa është e lartë dhe
norma e papunësisë (mospërdorimit) është e ulët
 Kthimi në Ekuilibër

• Modeli AD-AS tregon që janë dy forcat të cilat ndihmojnë

ekonominë që të rikthehet në ekuilibrin e saj afatgjatë

• Ndryshimet në normat reale të interesit

• Gjatë një reçensioni, normat reale të interesit.
tentojnë të bien për shkak të kërkesës së ulët për
investime. Normat më të ulëta të interesit do të
stimulojnë AD dhe do të ndihmojnë ekonominë që
të rikthehet në punëzënien e plotë.
• Gjatë një bumi, normat reale të interesit tentojnë të
rriten për shkak të kërkesës së lartë për investime.
Normat më të larta të interesit do të reduktojnë AD
dhe do të ndihmojnë ekonominë që të rikthehet në
punëzënien e plotë.
 Hendeku reçensionist: Afatshkurtër
Hendeku reçensionist ekziston kur ekuilibri ekziston poshtë
nivelit të outputit potencial, pës shkak të goditjeve negative
të kërkesës.
PL SRAS
LRAS

PL
PL1

PL2
AD

AD1

Y YF GDPR
Rënia në AD mund të shkaktojë papunë ciklike dhe reçension.
 Hendeku reçensionist: efekte afatgjatë
 Në afatgjatë ekonomia vetëaxhustohet. Pagat do të bien si përgjigje ndaj
papunësisë së lartë. Rënia në kostot eprodhimit do të shkaktojë rritje të
SRAS, që zhvendoset djathtas.
PL SRAS
LRAS
SRAS1
PL
PL1

PL2
AD

AD1

Y1 YF GDPR
Në afatgjatë, ekonomia vetëaxhustohet, duke u rikthyer në
punëzënie të plotë dhe nivelin e GDP potenciale.
 Hendeku Inflacionist
Hendeku inflacionist ekziston kur ekuilibri ekziston mbi
nivelin e punëzënies së plotë, për shkak të ndryshimeve
pozitive
PLnë AD.
LRAS
SRAS1

PL1

PL
AD1

AD

YF Y1 GDPR
 CIKLI I BIZNESIT

 Përfaqëson një ecuri ciklike midis gjallërimit dhe rënies të aktivitetit

ekonomik përgjatë shtegut potencial të ekonomisë.
GDP

Hendeku GDP real

GDP
potencial

Koha
FAZAT E CIKLIT TE
BIZNESIT

Outputi

Rec

ja
ensi

mb
on

on
nsi

eke
spa

Rim
Dep
Ek

resio
n

Periudha
CIKLET E BIZNESIT

Treguesit Ekspansioni Recesioni

makroekonomikë
GDP

Papunësia

Inflacioni

Norma e interesit

Produktiviteti

Deficiti Buxhetor
 TEORITË E CIKLEVE TË
BIZNESIT

TEORIA MONETARISTE: sasia e parase

TEORIA TEKNOLOGJIKE: inovacioni
TEORIA PSIKOLOGJIKE: pritshmerite
TEORIA E KONSUMIT TË PAMJAFTUESHËM:
kursimi
INVESTIMET DHE CIKLET E BIZNESIT:
investimi vs.konsum
Përmbledhje AS / AD

ΔC, ΔIG, ΔG, ose ΔXN = Δ AD

AD  .: GDPR↑ & PL↑ .: u%↓ & π%↑
AD  .: GDPR↓ & PL↓ .: u%↑ & π%↓

Δ Çmimet e inputeve, Δ Produktivitet,

dhe/ose Δ Rregullime = Δ SRAS
SRAS  .: GDPR↑ & PL↓ .: u%↓ & π%↓
SRAS  .: GDPR↓ & PL ↑ .: u%↑ & π%↑