Kakayahang Pragmatiko: Pahiwatig at Pag-unawa

sa mga Salita at Kilos

Naranasan mo na bang magtampo sa iyong
kaibigan? Paano mo ito ipinabatid sa kaniya? Sa
pamamagitan ba ng tahasang pagsasabi o sa
iyong mga aksiyon lamang?
Nakakasakay ka ba sa mga biruan? Paano mo
nalalamang biro lamang ang sinasabi ng iyong
kausap?
Nakiusap ka na ba sa iyong guro sa anomang
pagkakataon sa iyong buhay-mag-aaral? Paano
mo ito ginagawa?
 Hindi lamang kaalaman sa bokabularyo at sa pagbubuo
ng mga pangungusap batay sa itinatakda ng gramatika ang
mahalaga para sa isang mag-aaral ng wika. Mahalaga ring
matutuhan ang kasanayan sa pagtukoy sa mga pakiusap,
magalang na pagtugon sa mga papuri o paumanhin, pagkikila
sa mga biro, at pagpapadaloy ng usapan.
Samakatuwid, kailangang matukoy ng isang tao ang
maraming kahulugan na maaaring dalhin ng isang pahayag
batay sa iba’t ibang sitwasyon (Lightbown at Spada 2006).
Halimbawa, ang tanong na, “Sa iyo ba ang bag?” ay maaring
mangahulugan ng: (1) pagtiyak sa kung sino ang nagmamay-
ari ng bag: (2) papuri o pagkutya sa estilo ng bag; o (3)
pagkainis sa nakakalat na bag.
Ang ganitong kakayahang komunikatibo ang nais nating
itampok sa araling ito sa pamamagitan ng pag-unawa sa
kakayahang pagkatuto.
Ano ang kakayahang Pragmatiko?
Ayon kina Lightbown at Spada 2006), ang
pragmatiko ay tumutukoy sa pag-aaral sa
paggamit ng wika sa isang partikular na
konteksto upang magpahayag sa paraang
diretsahan o may paggalang. Ibig sabihin, ang
isang taong may kakayahang pargmatiko ay
mabisang nagagamit ng yaman upang
makapagpahayag ng mga intensiyon at
kahulugang naaayon sa konteksto ng usapan
at gayundin, natutukoy ang ipinahihiwatig ng
sinasabi, di- sinasabi, at ikinikilos ng kausap.
 Kadikit ng paglinang sa kakayahang
pragmatiko ang konsepto ng speech act. Para sa
pilosopo sa wika na si J.L. Austin (1962; sipi kay
Hoff 2001), ang pakikipag-usap ay hindi lamang
paggamit ng mga salita upang maglarawan ng
isang karanasan kundi “paggawa ng mga bagay
gamit ang mga salita” o speech act. Halimbawa
nito ay pakikiusap, pagtanggi,
pagpapaumanhin, pangako, at iba pa.
Tatlong Sangkap ng Speech act.
1. Illocutionary force. Ito ay sadya o
intensiyonal na papel. Halimbawa nito,
pakiusap, utos, pangako.
2. Locution. Ito ay isang angyong lingguwistiko.
Halimbawa, patanong, pasalaysay.
3. Perlocution. Ito ang nagiging epekto sa mga
tagapakinig. Halimbawa, pagtugon sa hiling,
pagbibigay-atensiyon.
 Tingnan natin ang isang senaryo. Isang
kostumer sa restoran ang nagpahayag sa
weyter ng ganito: “Mayrroon ba kayong tubig
na walang yelo?” Sa nasabing halimbawa, ang
illocutionary force ng kostomer ay ang
paghiling na madalhan siya ng inuming tubig
na walang kasamang yelo. Ipinadaloy niya ito
sa locution na patanong. Ang epekto nito, o
perlocuionary, ay ang pagsunod ng weyter sa
kaniyang kahilingan.
Sa kaso ng pagkatuto ng ikalawang wika, na
tinatawag na interlanguage paragmatics
(Bardovi-Harlig 1999; sipi kay Lightbown at
Spada 2006), ang pag-aaral sa kung paano ang
mga hindi taal na tagapagsalita ng partikular
na wika at nagsimulang matuto nito ay
umuunlad ang kakayahan sa pagpapahayag ng
kanilang intensyon sa pamamagitan ng iba’t
ibang speech act.
 Bahagi ng larangang ito ang pananaliksik na
isinagawa nina Bardovi- Harlig at Hartford (1993) hinggil
sa paraan ng pagtanggi at pagbibigay-suhestiyon ng mga
estudyanteng taal at di-taal na tagapagsalita ng Ingles sa
mga sesyon ng akademikong pagpapayo sa isang
unibersidad sa Amerika. Naobserbahan nila sa pag-aaral
na ito ang pagkakaiba sa pakikipag-usap na ginagawa ng
mga estudyanteng taal at di-taal na tagapagsalita ng
Ingles sa kanilang mga propesor hinggil sa pagpili ng
kukuning kurso.
Anila, kapansin-pansin ang pagiging pasibo ng di-
taal na tagapagsalita sa usapin ng pagbibigay ng
suhestiyon kumpara sa mga taal na tagapagsalita.
 Mas malaki rin ang tendensiya ng pagtanggi sa suhestiyong
ibinibigay ng tagapayong propesor ng mga di-taal na
tagapagsalita. Dagdag parin nito, diektang ipinahahayag ng di-
taal na tagapagsalita ang kaniyang pagtanggi kumpara sa taal na
tagapagsalita na ipinadadaan sa isang alternatibong suhestiyon
ang hindi pagsang-ayon. Halimbawa, sa mungkahing kurso ng
tagapayo, ang isang di-taal na tagapagsalita ng Inglesh ay
magpapahayag ng, “I think I am not interested in that course,”
na kaiba sa sasabihin ng taal na tagapagsalita na nagbibigay pa
ng suhestiyon sa anyong, “I think this other course would better
meet my needs.”
Sa nabanggit na sitwasyon, mahihinuha kung gaano
kahalagang linangin ang kakayahang pragmatiko upang unayon
sa hinihingi ng konteksto at makamit ang inaasahang resulta
mula sa kausap.
 Berbal at Di-Berbal na komunikasyon
Sa paglinang ng kakayahang pragmatiko, mahalagang
isaisip ang pag-iral ng dalawang uri ng komunikasyon.
Iba’t ibang uri ng di-berbal na komunikasyon
1. Kinesa (Kinesics)
2. Proksemika (Proxemics)
3. Pandama o paghawak (Hatics)
4. Paralanguage
5. Katahimikan o kawalang-kibo. Lubhang makahulugan na
karaniwang ginagawa upang mag-isip at paghandaan ang
sasabihin, o dili kaya ay magparating ng tampo o sama ng loob.
6. Kapaligiran. Tumutukoy sa pinagdarausan ng pakiki-usap at ng
kaayusan nito. Mahihinuha ang intensyon ng kausap batay sa
kung saang lugar niya nais makipag-usap.
Ang Kagawiang Pangkomunikasyon ng mga
Pilipino
Napaloob sa kakayahang pragmatiko ang
pagkilala sa kagawiang pangkomunikasyon ng
mga tagapagsalita ng wikang pinag-aaralan. Sa
pamamagitan, natatantiya ng isang mag-aaral
ng wika kung ang kaniyang sasabihin ay
maaaring maging lubhang tuwiran o
napapalooban ng tamang pagkikila at
paggalang sa kausap
 Sa pag-aaral sa kultura at komunikasyon
na isinagawa ni Maggay (2002), kaniyang
binibigyang-diin ang pagiging high context ng
kulturang Pilipino. Ibig sabihin, mataas ang
ating pagbabahagian ng mga kahulugan kahit
sa pamamagitan ng pahiwatig. Mapapansin ito
sa kung paano nating itinuturing ang
katahimikan o kawalang-kibo bilang malalim
na pag-iisip at kung gayon ay lubhang
makahulugan.
Dagdag pa niya, ang pahiwatig ang maituturing na
pinakalaganap at pinakabuod ng kulturang
pangkomunikasyon. Ito ay isang katutubong
pamamaraan ng pagpapahayag na di-tuwirang
ipinaaabot ngunit nababatid at nahihiwatigan sa
pamamagitan ng matalas na pakikiramdam at
matunog na pagbabasa ng mga himaton; o ng mga
verbal na palatandaang kaakibat nito”.
Maaaring ang pagpapahiwatig ay berbal, di-berbal,
o kombinasyon nito. Kadalasang ginagawa ito
bilang pagsasaalang-alang sa damdamin at dangal
ng isang tao.
Mga salitang kaugnay ng pahiwatig (Maggay 2002)
1. Mga salitang di-tuwirang pagtuykoy o palihis na pagtatama o
pagpupuntirya:
a. Pahaging – isang mensaheng sinasadyang magmintis at
ipinaalingawngaw lamang sa paligid.
b. Padaplis – isang mensaheng sadyang lihis sa layuning matamaan
nang bahagya ang kinauukulan nito.
3. Mga salitang ang pinatatamaan ng mensahe ay hindi ang kausap
kundi ang mga taong nasa paligid at nakaririnig ng usapan.
c. parinig- malawakang ginagamit upang maiparating ang
naisasaloob, hindi sa kaharap na kausap kundi sa sinomang
nakikinig sa paligid.
d. Pasaring- mga berbal at di-berbal na pagpaparating ng puna,
paratang, at iba pang mensaheng nakasakit sa mga nakaririnig na
kunwari ay labas sa usapan.
3. Mga salitang kumukuha ng atensiyon sa
pamamagitan ng pandama.
a. Paramdam – isang mensaheng ipinaaabot ng tao, o
maging ng espiritu, sa pamamagitan ng mga
ekspresyong nararamdaman gaya ng pagdadagdag,
pagbabagsak ng mga kasangkapan, malakas na
pagsasara ng pinto, kaluskos, at iba pa.
b. Papansin- isang mensaheng may layuning humingi
ng atensyon na kadalasang naipahahayag sa
pamamagitan ng pagtatampo, pagkabalidosa sa
pananamit at pagkilos, sobra- sobrang pangungulit,
at iba pang kalabisang kumukuha ng pansin.
4.Mga salitang nagtataglay ng kahulugan na ang dating
sa nakaririnig ay napatatamaan siya.
a. sagasaan- pahayag na lumalagpas sa hangganan sa
pakikipag-usap na karaniwan tinututulan ng
nakikinig bilang isang paalala na maaaring may
masaktan: “dahan-dahan at baka makasagasa ka”.
b. paandaran- mekanismo ng pahiwatig na kadalang
nakapokus at umiikot sa isang paksa na hindi
tuwirang maipahayag subalit paulit-ulit na
binabanggit tuwing may pagkakataon at kadalasang
kinaiinisan ng nakikinig sa pagsasabing, “Huwag mo
akong paandaran”.
Gawain: Pagtatalumpati
• Pumili ng isang paksa sa ibaba at sumulat ng
isang talumpati. Sa loob ng limang minuto,
ipahayag ito sa klase nang may angkop na
tono at kumpas.
Paksa:
1. Paglalaan ng maraming oras ng mga
estudyante sa online games
2. Pakikipagrelasyon ng kabataan
3. Nightlife o paglilibang sa gabi
Rubriks
Bilang sariling pagtatasa, sagutin ang sumusunod na rubrik kaugnay ng
ginawang talumpati.

Nagsisimula Nagtatangka Mahusay Napakahusay Punto

Kategorya 0-4 5-8 9-12 13-15

Kahandaan Hindi naiaangkop

ang talumpati sa
Bahagdang
naiaangkop ang
Naiaangkop ang
talumpati sa
Ganap na naiaangkop
ang talumpati sa
tagapakinig; hindi talumpati sa tagapakinig; tagapakinig;
nakakukuha ng tagapakinig; nakakukuha ng nakatutok ang mga
atensiyon nakakukuha ng atensiyon tagapakinig at litaw
kaunting atensiyon ang interes sa
talumpati
Kaalaman sa Hindi maayos; ang
pagpapaliwanag;
May tangkang
maipa liwanag ang
Nakapagpapaliwana
g ng mga ideya;
Maayos na
naipaliliwanag ang
Paksa halos walang ideya; may nakapagbabahagi mga ideya; maraming
naibabahaging naibabahaging ilang ng bagong naibabahaging
bagong kaalaman at bagong kaalaman at kaalaman at bagong kaalaman at
sanggunian kaunting kumikilala sa mahusay ang
sanggunian sanggunian pagkilala sa
sanggunian
Kahusayan Mahina sa
gramatika at sa
May ilang
pagkakamali sa
Angkop ang
gramatika at ang
Mahusay ang
gramatika at ang mga
pagpili ng angkop gramatika at sa mga salitang salitang ginagamit;
na salita; hindi pagpili ng angkop ginagamit; maayos maayos na maayos
maayos ang na salita; maayos- ang pagbigkas; hindi ang bigkas ng mga
pagbigkas ng mga ayos ang pagbigkas kinakab salita; litaw ang
salita; halatang ng mga salita; tila ahan kumpiyansa sa
kinakabahan kinakabahan pagsasalita