CZUCIE SKÓRNE.

RODZAJE
ZAKOŃCZEŃ NERWOWYCH I
CIAŁEK DOTYKOWYCH.
Laura Grabarska gr. 15
CZUCIE SKÓRNE

 Receptory skórne to zakończenia nerwów czuciowych, które przesyłają odebrane impulsy

do ośrodkowego układu nerwowego
 Narządem czucia powierzchownego jest skóra, wyposażona w receptory bodźców
mechanicznych (mechanoreceptory) i termicznych (termoreceptory)
 Receptory w skórze są zdolne do reagowania na bodźce chemiczne
 Działanie bodźców o umiarkowanej intensywności, nieszkodliwych dla skóry, jest źródłem
czucia dotyku i temperatury, zaś silne bodźce, grożące uszkodzeniem tkanki są przyczyną
czucia bólu
 KOMÓRKI MERKLA

 Czucie dotyku
 Typowe umiejscowienie to warstwa podstawna naskórka
 Szczególnie liczne w skórze opuszek palców i warg
 Często w sąsiedztwie wolnych zakończeń nerwowych
 Z keratynocytami połączone przez desmosomy
 Jądra duże i nieregularne
 Cytoplazma zawiera aparat Golgiego, siateczkę śródplazmatyczną gładką, wolne
rybosomy oraz pęcherzyki neuroendokrynne
 Tworzą z włóknami nerwowymi kompleksy funkcjonujące jako mechanoreceptory
 Powolna adaptacja – pozostają aktywne przez cały czas działania siły na skórę
 Szczególnie wrażliwe na kształty, krawędzie, krzywizny i nierówności dotykanych
przedmiotów
 CIAŁKA RUFFINIEGO

 Czucie dotyku i temperatury

 Powolna adaptacja
 Duże pola recepcyjne – nie wykrywają szczegółów dotykanych przedmiotów
 Wrażliwe na rozciąganie skóry, spowodowane przesuwaniem przedmiotu po
skórze
 Liczne w skórze ręki, zwłaszcza w pobliżu stawów palców
 Reagują na zmiany temperatury wyższej od temperatury ciała człowieka
 Zbudowane są ze splotów niezmielinizowanych włókien nerwowych,
zamkniętych w łącznotkankowej torebce
 CIAŁKA MEISSNERA

 Szybka adaptacja
 W obrębie brodawek skóry na granicy skóry właściwej i naskórka
 Wrażliwe na wibracje o niskiej częstotliwości (poniżej 50 Hz)
 Duże pola recepcyjne – nie mają znaczenia podczas rozpoznawania
szczegółów w obrębie przedmiotów
 Pobudzane, gdy trzymany przedmiot wyślizguje się z ręki – regulacja
siły uścisku
 CIAŁKA PACINIEGO

 Najszybsza adaptacja
 Umiejscowione najgłębiej, na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej
 Dzięki dużej pobudliwości reagują na niewielkie, ale krótkotrwałe odkształcenia
skóry, a także na wibracje o częstotliwości powyżej 150 Hz
 Nie wykrywają drgań o małej częstotliwości ani stałego odkształcenia skóry
 Ocena szorstkości przedmiotu, gdy palec jest przesuwany po powierzchni
 Zbudowane są z zakończeń włókien nerwowych, których aksony są
niezmielinizowane, otoczone koncentrycznie ułożonymi blaszkami
 Przestrzenie pomiędzy blaszkami wypełnia płyn białkowy
 CIAŁKA KRAUSEGO

 Odbierają informacje o wibracjach i położeniu przestrzennym źródła

bodźca
 Składają się z kłębuszka rozgałęzionych, zmielinizowanych lub
niezmielinizowanych włókien nerwowych otoczonych łącznotkankową
torebką, w której wnętrzu znajduje się galaretowaty płyn
 Rozmieszczone są w górnych warstwach skóry (powyżej ciałek Ruffiniego)
nagiej i owłosionej, głównie w skórze właściwej – w warstwie
podbrodawkowatej, a także w blaszce właściwej błon śluzowych
 Reagują na zmiany temperatury niższej od temperatury ciała człowieka
 Odbierają zmiany temperatury w szerszym zakresie niż ciałka Ruffiniego
 NOCYCEPTORY

 Wolne, niczym nieosłonięte zakończenia włókien

nerwowych
 Często są to wypustki jednego włókna, ale położone w
różnych miejscach skóry
 Wyspecjalizowane są w odbieraniu silnych bodźców
termicznych, mechanicznych, chemicznych i elektrycznych
– uszkadzających tkanki i zagrażających życiu
 Zmielinizowane – bardziej wrażliwe, niezmielinizowane –
mniej wrażliwe
 Podobnie jak receptory czucia dotyku i temperatury są
wyposażone w czujniki bodźców, ale o wyższym progu
pobudzenia
ROZMIESZCZENIE RECEPTORÓW W
SKÓRZE
 W skórze nieowłosionej
występuje większe zagęszczenie
receptorów reagujących na
dotyk, ucisk, ciepło i zimno. W
skórze owłosionej receptorów
jest mniej, jednak za sprawą
receptorów mieszków
włosowych, które stanowią splot
zakończeń włókien nerwowych
otaczających cebulkę włosa, jest
ona bardzo wrażliwa: dotknięcie
(ruch) włosa powoduje
podrażnienie receptorów (ich
aksony są zmielinizowane, a
adaptacja zachodzi szybko)
ŹRÓDŁA:

 S. Konturek – Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Elsevier Urban-Partner, Wrocław, 2013.

 Histologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Redakcja : Maciej Zabel.
Wydawnictwo: Elsevier Urban & Partner Wrocław 2013 rok
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ