KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ

Kazım Karabekir Faculty of Education

KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ

Kazım Karabekir Faculty of Education

Öğretim Teknolojilerinde
Temel Kavramlar
Tarihsel Gelişim

Dersin Adı: Öğretim Teknolojileri

Öğretim Elemanı: Doç. Dr. Sevda KÜÇÜK
KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Ders İçeriği
01 Temel Kavramlar
Eğitim, öğretim, öğrenme, öğretim materyali, öğretim teknolojileri

02 Öğretim Teknolojilerinin Kapsamı

Öğretmen, öğrenci, iletişim, kuram, araç -gereç, yöntem, değerlendirme

03 Öğretim Teknolojilerin Tarihsel Gelişimi ve Tanımlamalar

Görsel öğretim, görsel-işitsel, öğretim sistemleri

04 Öğretim Tasarımı, Öğretim Materyallerinin Tasarımı

Sistem yaklaşımı, ADDIE modeli
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Eğitim Nedir?
• Aile, okul, çevre • Bilinçli çaba
• Devlet • Bireysel farklılıklar

Toplumsal süreç Bireyin

potansiyeli

Davranış Bireyin gelişimine

örüntüleri katkı

• Kalıcı izli • Kendini gerçekleştirme

• Bilgi, anlayış, değer, inanç • Yeni bilgi, beceri, tutum

Toplumsal hedefler doğrultusunda kendi gizilgüçlerine dayalı olarak bireylerin

davranış örüntülerini değiştirme yoluyla onların gelişimlerine katkıda bulunma süreci
3
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Temel Kavramlar
Öğrenme Öğretim
•Etkileşim ve kalıcılık •Amaçlı ve belli programa
Birey ile çevresi arasındaki etkileşim bağlı
sonucu ortaya çıkan kalıcı izlenimli Öğrenmenin sistematik bir şekilde
yaşantı ürünleri kılavuzlanması
Öğretim
Teknolojileri Öğretim
Teknoloji
Materyali
•Bilimsel ve sistematik •Görsel ve/veya işitsel
Bilimsel ya da diğer sistematik Öğrenme-öğretme etkinliklerinde
bilgilerin pratik alanlara sistemli her türlü görsel-işitsel öğretme-
şekilde uygulanması öğrenme yardımcıları

4
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Öğretim Teknolojilerinin Kapsamı

İletişim
Öğretmen Öğrenci
Ortam

Kuram

Araç ve Gereç

Yöntem ve Teknik

Etkili Öğretme Etkili Öğrenme

Değerlendirme

Öğrenme Kazanımları 5
Öğretim Teknolojisinin Tarihsel Süreci
KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

• Okul müzeleri (20. yy ilk çeyreği)

• İlk Uygulamalar (Mağara Çizimleri)
• Eğitimde bilimsel yöntemler (Thorndike’ın çalışmaları)
• Antik Yunan (Sokrates ve Aristo yöntemleri)
• Öğretim hedeflerinin ortaya çıkışı (1920’li yıllar)
• Fabrika okulları (1600-1800’lü yıllar kitle eğitimi)
• Bireysel öğretim planları
• Kağıt, kalem ve mürekkep
• Görsel ve işitsel araçlar (Radyo yayınları, ses kayıtları)
• Kitaplar (1657-Resimlerle Görünen Dünya)
• Yaşantı Konisi
• Kara Tahta (1800’lü yıllar)
• II. Dünya Savaşı (Görsel-işitsel öğretimin ordudaki etkisi)
• Yer küresi, haritalar ve grafikler
• Eğitsel televizyonlar (1950’lerden sonra okul ve üniversitelerde)
• Aritmetik aygıtları
• Sputnik’ in uzaya gönderilmesi
• Okuma aygıtları
• İletişim kuramları
• Büyülü fener ve stereoskop
• Öğretim teknolojisi alanının ortaya çıkışı

Görsel Öğretim Hareketi Görsel-İşitsel Öğretim Hareketi

(20. yy Öncesi) (1900-1965)
• Yapay zeka (ChatGPT vb.) • Gagne’nin öğretim kuramı
• Gerçeklik teknolojileri (AR, VR, XR) • Sistematik öğretim tasarımı
• Öğrenme analitikleri • Kişisel bilgisayarlar (1980’li yıllar)
• Harmanlanmış, hibrit, çevrimiçi öğrenme • Performans teknolojileri
• Robotik teknolojiler • Yapılandırmacı öğrenme kuramı
• Giyilebilir teknolojiler • Internet
• Mobil teknolojiler
• Web 2.0 teknolojileri

Öğretim Sistemleri Geliştirme Hareketi

2023
(1965-Günümüz)
KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Öğretim Teknolojisi Alan Tanımlamaları

1960-
1920- 1970 1994 2007
1940

•Medya •Süreç • Süreç olmanın • Öğretim

olarak olarak ötesinde Tasarımı ve

görülen ÖT görülen ÖT Sistematik ÖT ve Teknolojileri
performans PT ve öğretimsel
teknolojileri (PT) olmayan unsurlar

Association for Educational Communications and Technology (AECT)- Eğitsel İletişim ve Teknoloji Derneği
KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

8
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Eğitim/Öğretim Teknolojilerinin Tanımı (AECT, 2007)

EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ

Oluşturulması
Öğrenmeyi
Uygun Teknolojik Kolaylaştırma
Süreçlerin ve Kullanılması
Performansı Artırma
Kaynakların

Yönetilmesi

Çalışmalar ve Etik Uygulamalar

21.02.2023 Öğretim Teknolojileri 9

 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Öğrenme Sistemlerinin Tasarımı

Öğrenme artık, daha etkili ve Etkili

transfer edilebilir olmak
zorundadır. Bu ihtiyaç, öğretim Verimli
teknolojilerinin kullanılmasını
Çekici
zorunlu kılmıştır.
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Öğretim Tasarımına Yakın Bakış

Geliştirme, uygulama, değerlendirme ve
durumların sürdürülebilirliğini sağlamak için
Sistem Yaklaşımı
büyük/küçük konu alanlarında ve tüm karmaşıklık
düzeylerinde öğrenmeyi desteklemede ayrıntılı
bir biçimde tasarım yapma bilimi Bilim
Bütün öğretim sistemlerinin geliştirme evrelerini
içinde barındıran bir şemsiye
Bu şemsiyenin altında analiz, tasarım, geliştirme,
uygulama ve değerlendirme süreçleri

ÖĞRETİM TASARIMI

Süreç
Öğretimin kalitesini sağlamak için, öğrenme ve
öğretim kuramlarından yararlanılarak ilerleyen
sistematik bir geliştirme süreci
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Öğretim Tasarımının Ögeleri

ÖGELER
ÖĞRETİM TASARIMI

ÖĞRENEN HEDEF/ İÇERİK ÖĞRENME

DEĞERLENDİRME
ÖZELLİKLERİ ETKİNLİĞİ
KİM? NE? NASIL? NE OLDU?

12
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

ADDIE Öğretim Tasarım Modeli Aşamaları

ANALİZ TASARIM
Gereksinimleri saptama Amaçları yazma
Hedef kitleyi inceleme İçeriği seçme ve düzenleme
Kurumsal çözümleme Stratejileri geliştirme
Eğitim önceliklerini belirleme Ölçme araçlarını hazırlama

DEĞERLENDİRME
Ara değerlendirme
Hata ve eksikleri giderme
Son değerlendirme
UYGULAMA Gelecek için kestirimler GELİŞTİRME
Zaman çizelgesi yapma Ders planlarını geliştirme
Bütçeyi hazırlama Eğitici kılavuzu hazırlama
Ortam düzenleme Görsel-işitsel materyalleri üretme
Eğiticileri gözden geçirme

13
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Tasarım Aşamasında Odaklanılan Unsurlar

Motivasyon

Yöntem
Görsellik Strateji
Tasarım

İçerik Geri
Bildirim
Ölçme
Değerlendirme
21.02.2023 Öğretim Teknolojileri 14
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Öğretim Materyallerinin Seçimi, Tasarımı ve Geliştirilmesi

Öğretim Hedefleri Öğrenen Özellikleri

Yöntem Seçimi

Araç-gereç
Kısıtlamalar
Özellikleri

Materyal Seçimi

Öğretmenin tutum,
becerisi vb. Öğretim Ortamı

15
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

21. yy Bilgi Toplumu

Bilgiye ulaşabilen

Bilgiyi uyarlayıp yenisini katan

Bilgiyi yayan
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Güçlü toplumun bireyleri

Bilgi toplumunda insan nitelikleri

Teknoloji Alan uzmanlığı Kişisel özellikler

Gelişime ve değişime uyum, Kendi uzmanlık alanında En az 1 yabancı dil,
sürekli kendini yenileme derinleşme, bilgi üretme ve ekip çalışması, disiplinler arası
İleri teknolojilere aşina, dijital paylaşma çalışma
okuryazar

17
 KAZIM KARABEKİR EĞİTİM FAKÜLTESİ
Kazım Karabekir Faculty of Education

Kaynaklar
•AECT. (2008). Definition. In A. Januszewski & M. Molenda (Eds.), Educational Technology: A Definition With Commentary. New York: Lawrence Erlbaum.
•Akkoyunlu, B., Altun, A., & Soylu, M. Y. (2008). Öğretim Tasarımı. Maya Akademi Yayın Dağıtım.
•Chen, E. H. L. (2004). A review of learning theories from visual literacy. Journal of Educational Computing, Design & Online Learning, 5, 1-8.
•Çakır, H., & Karataş, S. (2012). Öğretim sistemleri geliştirilmesi sürecine bir bakiş. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(1), 19-35.
•Driscoll, M. P. (2000). Psychology of learning for instruction. Boston: Ally & Bacon.
•Ely, D. P. (1963). The changing role of the audio visual process: A definition and glossary of related terms. AudiovisualCommunicationReview, 11(1), Supplement 6.
•Fer, S. (2009). Öğretim tasarımı. Ankara: Anı Yayıncılık.
•Heinich, R., Molenda, M., & Russell, J. D.(1993). Instructional media and the new technologies of instruction. New York, NY: Macmillan Publishing Company.
•Kemp, J.E., Morrison, G.R., & Ross, S.M. (1994). Designing effective instruction. New York: Macmillan.
•Lohr, L. (2003). Creating graphics for learning and performance: Lessons in visual literacy. New Jersey: Upper Saddle River.
•Mager, R. F. (1984). Preparing instructional objectives, (2nd ed.), Belmont, CA: David S. Lake.
•Molenda, M., Pershing, J. A. ve Reigeluth, C. M. (1996). Designing instructional systems. In R. Craig (Ed.), The ASTD Training and Development Handbook (4 ed.). New York:McGraw-Hill.
•Molenda, M.,&Bichelmeyer B. (2005). Issues and trends in instructional technology: Slow growth as economy recovers. M. Orey (Ed.), Educational media and technology yearbook 2005
içinde(ss. 3-29). Englewood, CO: Libraries Unlimited.
•Morrison, G. R., Ross, S. M. ve Kemp, J. E. (2001). Designing effective instruction, 3rd edition. New York, NY: John Wiley & Sons Inc.
•Ocak, M. A. (2011). Öğretim tasarımı. Ankara: Anı yayıncılık.
•Reigeluth, C. M. (1999). What is instructional design theory and how is it changing? In C. M. Reigeluth (Ed.), Instructional-Design Theories and Models (Vol. 2). Hillsdale, NJ:
Lawrence-Erlbaum Associates.
•Reigeluth, C. M., & Carr-Chellman, A. A. (Eds.). (2009). Instructional-design theories and models, volume III: Building a common knowledge base (Vol. 3). Routledge.
•Reiser, R. A. (2007). A history of instructional design and technology. R. A. Reiser & J. V. Dempsey (Eds.), Trends and issues in instructional design and technology içinde (ss. 26- 45). Saddle
River, NJ: PearsonEducation.
•Saettler, P. (1990). The evolution of American educational technology. Englewood, Colorado: Libraries Unlimited, Inc.
•Seels, B. B., &Richey, R. C. (1994). Instructional technology: The definition and domains of the field. Washington, DC: Association for Educational Communications and Technology.
•Seels, B., & Glasgow, Z. (1998). Making instructional design decisions. Merrill.
•Seferoğlu, S. S. (2006). Öğretim Teknolojileri Ve Materyal Tasarımı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
•Smaldino, S. E., Lowther, D. L., & Russell, J. D. (2008). Instructional Technology and Media for Learning. Upper Saddle River, NJ: Pearson.
•Shaver, B. (2011). Moving the eye through 2-D design: A visual primer. Chicago, USA: Intellect Books.
•Şimşek, A. (2014). Öğretim Tasarımı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
•Williams, R. (2004). Te Non-Designer’s Design Book. Berkeley: Peachpit.
•Yalın, H. İ. (2006). Öğretim Teknolojileri Ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel.

21.02.2023 Öğretim Teknolojileri 18