Badanie twardosci metodą

dynamiczna
 Co to jest twardosc?

Badanie twardości polega na wciskaniu wgłębnika w badany materiał poza granicę

sprężystości, do spowodowania odkształceń trwałych. Wobec czego twardość można określić
jako miarę odporności materiału na odkształcenia trwałe powstające w wyniku wciskania
wgłębnika.
 01
Dynamiczny pomiar
twardosci
 Dynamiczny pomiar
twardosci
Dynamiczny pomiar twardości polega na udarowym
działaniu wgłębnika na badaną powierzchnię.

Możemy wyodrębnić trzy najbardziej znane metody

bania twardości metodą dynamiczną takie jak:

-Metoda Poldiego
-Metoda Shore’a (metoda skleroskopowa)
-Metoda Leeba
 Metoda Poldiego
Metoda Poldiego – dynamiczna metoda
pomiaru twardości metali. Polega na porównaniu
odcisków metalowej kulki na materiale badanym i
wzorcowym w wyniku uderzenia w przyrząd
młotkiem. Metoda ta pozwala na oszacowanie czy
badany materiał jest twardszy od
materiału wzorcowego oraz po dokonaniu
specjalnych obliczeń na określenie przybliżonej
twardości materiału. Metoda została opracowana
latach 20. XX w. w hucie Poldi w Czechach.
Pomiary metali zelaznych (metoda
skleroskopowa Shore’a)
Twardość 100 jednostek ma stal hartowana niskostopowa. Zaletą
Pomiar skleroskopem Shore’a (opracowanym przez Alberta
pomiaru tą metodą jest niewielkie uszkodzenie powierzchni elementu i
Ferdynanda Shore’a w 1906 r., w USA) odbywa się metodą
szybkość pomiaru.
dynamiczną.

Wadą jest zależność wyniku pomiaru od modułu Younga próbki.

Stosowany jest np. w przypadku dużych przedmiotów, gdy nie
Udoskonaleniem i rozszerzeniem tej metody jest metoda Leeba.
można zastosować statycznych metod (tj.
skali Rockwella, Brinella, czy Vickersa).

Pomiar polega na opuszczeniu specjalnego bijaka(najczęściej o

masie 20 g) z określonej wysokości (zwykle 112 mm).

Podczas uderzenia część energii opadania zmienia się w

odkształcenie sprężyste bijaka i materiału, co wywołuje jego
odskok. Wysokość odskoku jest mierzona skalą podzieloną na 130
działek.
 Skala twardości
Shore’a –

Dwie skale połączone nazwiskiem

wynalazcy: jedna do wyznaczania
twardości materiałów metalowych, a
druga niemetalowych.
Pomiary materiałów niemetalowych
(metoda durometrowa Shore’a)
Termin skala twardości Shore’a odnosi się także do metody Do materiałów miękkich stosowane są twardościomierze typu A, a typu
statycznej pomiaru twardości gumy, elastomerów i sztywnych C i D do twardych. Wyniki uzyskiwane z pomiarów prowadzonych
tworzyw sztucznych. Wynalazcą był wyżej wymieniony Albert F. przy użyciu różnych typów twardościomierzy nie są porównywalne
Shore, który ok. 1915 r. opracował przyrząd nazwany durometrem. dlatego zawsze w wyniku należy podać oznaczenie typu.
Aparat mieszczący się w dłoni (są także dokładniejsze stacjonarne
przyrządy) dociska się podstawą do tworzywa minimum 10 mm od
krawędzi próbki. Wgłębnik (do materiałów miękkich jak guma
używany jest wgłębnik zatępiony, do twardszych – igła) wystający
z podstawy, wypychany sprężyną wgniata się w materiał, przy
czym ustala się równowaga między naciskiem sprężyny a reakcją
tworzywa. Po ustaleniu równowagi wskazówka zatrzymuje się na
odpowiednim zakresie skali wyrażonej w stopniach Shore’a (0 –
100).
 Metoda Leeba
Charakterystyka metody Leeba W firmie Proceq badanie twardości metodą Leeba przeprowadzamy za
pomocą urządzenia Equotip 550 oraz Equotip LIVE D. Urządzenie to
bezpośrednio łączą się ze smartfonem, mając możliwość w czasie
Metoda ta została opracowana w latach 70. XX wieku przez
rzeczywistym zapisywać dane pomiarowe w chmurze producenta, które
Dietmara Leeba, jednego ze specjalistów szwajcarskiej firmy
następnie w łatwy sposób mogą być pobrane i wykorzystywane przez
Proceq specjalizującej się głównie w nieniszczących badaniach
specjalistów w biurze.
diagnostycznych dla różnych gałęzi przemysłu.

Twardość materiału jest podawana w jednostkach HL, a także

– po automatycznej konwersji – w skalach Rockwella, Brinella,
Vickersa, Shore’a i Rm MPa. Wynik twardości jest bezpośrednio
powiązany z prędkością bijaka przed oraz po uderzeniu w badany
materiał. Masa bijaka to 5,5 g. Jest on zakończony kulką
wykonaną z węglika wolframu (kulka ta ma 3 mm). Bijak
wystrzeliwany jest za pomocą sprężyny w kierunku przedmiotu
poddawanego testowi, przy czym aby móc przeprowadzić
próbę, materiał musi mieć masę minimalną co najmniej 1 kg.
Jakie sa główne zalety metody
Leeba?
Metoda ta ma zastosowanie dzięki kilku wielu praktycznym zaletom.
Jej głównym atutem jest bardzo krótki czas badania, gdyż do
uzyskania pojedynczego wyniku wystarczy zaledwie 1
sekunda. Kolejną zaletą jest możliwość używania do pomiarów
niewielkich, a przez to praktycznych urządzeń na baterie, które dają
bezpośredni odczyt na ekranie. Urządzenia automatycznie
uwzględniają kierunek położenia bijaka, przez co stają się bardzo
intuicyjne i łatwe w obsłudze. Należy także wspomnieć o braku
górnego limitu masy przedmiotu, dla którego określana jest
twardość za pomocą omawianej metody.

Badanie twardości metodą Leeba sprawdza się przy pomiarach

elementów ze stali nierdzewnej, żeliwa, aluminium, brązu i miedzi,
dlatego też z metody tej korzysta się na coraz większą skalę.
 Bibliografia
● https://anticorr.pl/badanie-twardosci-powlok-i-materialow,lp,
598.html
● https://www.barg.pl/blog/badania-twardosci-metoda-leeba-ch
arakterystyka/

● https://pl.wikipedia.org/wiki/Skala_twardo%C5%9Bci_Shore
%E2%80%99a

● https://pl.wikipedia.org/wiki/Metoda_Poldi
● https://www.pnc.pl/poradnik/skale-twardosci.html
● http://www.kgbig.agh.edu.pl/materialy/Materialoznawstwo/P
omiary_twardosci.pdf