Tiết 138

(Trích)
Lê Minh Khuê

1
 NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Trích)
Lê Minh Khuê
I. Đọc- tìm hiểu chung
1.Tác giả: SGK
- Lê Minh Khuê sinh năm 1949
- Quê quán: Tĩnh Gia- Thanh Hóa
- Năm 1965, Lê Minh Khuê tham
gia vào lực lượng Thanh niên xung
phong chống Mĩ.
- Là cây bút nữ chuyên truyện
ngắn.

- Đề tài: Cuộc sống chiến đấu của

tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn. Nhà văn Lê Minh Khuê

2
Truyện “Những ngôi sao xa xôi” đã được dịch và giới
thiệu trong nhiều tuyển tập ở nước ngoài như “Nghệ
thuật truyện ngắn thế giới” và tuyển tập “Những ngôi
sao, trái đất, dòng sông” của Lê Minh Khuê (giải thưởng
Văn học Quốc tế của Hàn Quốc 2008).
2. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác:
Truyện ngắn “Nhưng ngôi sao xa xôi” được viết năm
1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra vô cùng ác
liệt, lúc đó tác giả từng là chiến sĩ thanh niên xung phong
ở Trường Sơn.

4
 ĐỀ TÀI

I NGÔI K
THỂ LOẠ Ể

“NHỮNG
NGÔI
SAO XA
XÔI”

NGƯỜ N
CHUY
H
T CHÍN

Ệ
I KỂ
VẬ
NHÂN

5
 ĐỀ TÀI

NỮ
TNXP
CHỐNG
MĨ
I NGÔI K
THỂ LOẠ Ể

TRU
YỆN
NG
“NHỮNG NGÔI
THỨ
ẮN NHẤT
NGÔI
SAO XA
XÔI”

NGƯỜ N
CHUY
ÍNH

PH
VẬT CH

NH

Ệ
Ư

I KỂ
Ơ
ĐỊ

NG
NG

ĐỊ
NHÂN

ƯƠ

NH
PH

6
 Tiết 138

(Trích)
Lê Minh Khuê
* Tác dụng của ngôi kể thứ nhất:
- Câu chuyện trở nên chân thực, tái hiện được sự khốc liệt
của chiến trường.
- Khắc họa thế giới nội tâm nhân vật cụ thể sâu sắc.
- Thể hiện vẻ đẹp của con người trong chiến tranh.

3. Chú thích từ khó: SGK

7
4.Kể tóm tắt:
Ba cô gái thanh niên xung phong Định, Nho và tổ
trưởng là chị Thao ở một tổ trinh sát phá bom tại một
trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của
họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải
san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các vị trí những trái
bom chưa nổ và phá bom. Họ ở trong một cái hang, dưới
chân cao điểm. Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến
trường dù khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn
có những niềm vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng của
tuổi trẻ. Mỗi người một cá tính nhưng họ rất gắn bó yêu
thương nhau trong tình đồng đội. Trong một lần phá bom,
Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc Nho. Một
cơn mưa đá vụt đến và vụt đi đã gợi trong lòng Phương
Định bao hoài niệm, khát khao.
8
 TỔ TRINH SÁT MẶT ĐƯỜNG

Phương Định Thao Nho

9
II.Đọc -Tìm hiểu chi tiết:
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung
phong
+ Ở ngay dưới chân cao điểm, giữa
vùng trọng điểm đánh phá ác liệt của
Mĩ.

Hoàn + Con đường: bị đánh lở loét, không

cảnh còn màu xanh, đất bốc khói…
sống + Máy bay: trinh sát rè rè, phản lực
gầm gào…
+ Bom nổ váng óc, mảnh bom xé
không khí, đất rung lên. Bom nổ chậm
lạnh lùng nằm trong đất.
Chiến tranh diễn ra ác liệt, căng thẳng, nguy hiểm .
10
SỰ GIAN KHỔ TRÊN ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN 11
SỰ KHỐC LIỆT TRÊN TUYẾN ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN 12
 + Chạy trên cao điểm giữa ban ngày.
Nhiệm Quan sát máy bay Mĩ thả bom.
vụ + Đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom.

+ Đếm bom chưa nổ. Nếu cần thì

phá bom.

ÞKhó khăn, gian

khổ, đối mặt với
cái “thần chết”,
“bị mom vùi”, đòi
hỏi sự dũng cảm
và tinh thần trách
nhiệm cao...
13
Không gian ngoài Không gian trong
mặt đường. hang đá

14

Ngoài mặt đường
- Con đường bị đánh lở loét…
- Máy bay: rè rè, gầm gào…
- Bom nổ:váng óc, mảnh bom
xé không khí, bom nổ chậm:
lạnh lùng
=> Căng thẳng, ác liệt, nhiều
hiểm nguy, đe doạ sự sống
của con người ….
Không gian chiến tranh ><
Nơi ở
Trong hang đá
- Nghỉ ngơi: mát lạnh, im ắng lạ,
nằm dài trên nền ẩm,...
- Nghe hát...
- Uống nước suối pha đường...
=> Khung cảnh bình yên, êm dịu,
mơ mộng và tươi trẻ.
Không gian bình yên
15
Không gian hang đá:
17
 NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Trích)
Tiết 2 Lê Minh Khuê
II. Đọc -Tìm hiểu văn bản:
2. Những phẩm chất chung và riêng của ba cô gái thanh niên
xung phong:

Phương Định Thao Nho 18

 NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Trích)
Tiết 2 Lê Minh Khuê
II. Đọc -Tìm hiểu văn bản:
2. Những phẩm chất chung và riêng của ba cô gái thanh niên
xung phong:
Đọc các đoạn văn:
1. “Việc của chúng tôi là ngồi đây.... những con quỷ mắt đen”.
(Tr 114)
2. “Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm .... Nhưng nhất định sẽ
nổ”. (Tr 114)
3. “Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần.....lạo
xạo trong miệng”. (Tr 118)

19
 NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Trích)
Tiết 2 Lê Minh Khuê
II. Đọc -Tìm hiểu văn bản:
2. Những phẩm chất chung và riêng của ba cô gái thanh niên
xung phong:
a, Nét chung:
-Tinh thần trách nhiệm tự giác rất cao, quyết tâm hoàn thành mọi
nhiệm vụ được phân công.
- Có lòng dũng cảm, sẵn sàng hi sinh, không quản khó khăn, gian
khổ, hiểm nguy.

Trong công việc phá

bom, em thấy những
cô gái là những người
như thế nào?

20
 Đời sống tinh
thần, tình
cảm của họ
ra sao?

- Có tình đồng chí, đồng đội keo sơn gắn bó.

- Lạc quan, yêu đời hay xúc động, nhiều mộng mơ, dễ vui, dễ buồn,
thích làm đẹp cho cuộc sống của mình dù trong cuộc sống khó khăn
ác liệt.
=>Đó là phẩm chất cao đẹp , lòng yêu nước của thế hệ trẻ Việt
Nam thời đánh Mĩ. Họ sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp giải phóng
dân tộc. 21
 NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Trích)
Lê Minh Khuê
b. Vẻ đẹp riêng riêng của ba cô gái thanh niên
xung phong:
* Chị Thao:
- Hành động: bình tĩnh trước
thử thách, dứt khoát trong
công việc.

- Tính tình: can đảm, thích hát, thích làm duyên, sợ

máu.

Can đảm trong công việc, mềm yếu trong tình cảm.
22
* Nho

Trong chiến đấu thì

rất nhanh nhẹn,
dũng cảm: hành
động nhanh gọn, bị
thương nhưng không
rên la.
Thích ăn kẹo, thích
thêu thùa, đáng yêu
như một que kem.

Hồn nhiên, đáng yêu, dũng cảm

* Phương Định:

+ Nhạy cảm, mơ mộng:

Là cô gái trẻ người Hà Nội, có
hình thức đẹp. Nhạy cảm,
thường quan tâm đến hình
thức (tự đánh giá mình là một
cô gái khá...); biết mình được
nhiều người để ý, thấy tự hào
nhưng không vồn vã mà tỏ ra
kín đáo, tưởng như kiêu kì.
* Phương Định:
+ Hồn nhiên, yêu đời:
- Thích hát, thuộc rất nhiều bài hát (từ bài hành khúc bộ đội
đến...), thậm chí bịa ra lời mà hát.
- Dưới cơn mưa đá, cô “vui thích cuống cuồng”, say sưa tận
hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom rơi
đạn nổ. Định là người có phẩm chất anh hùng:
+ Phương
- Có tinh thần trách nhiệm với công việc.
- Dũng cảm, gan dạ.
- Bình tĩnh, tự tin và rất tự trọng.
- Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom, ban đầu cô cũng thấy
căng thẳng, hồi hộp, nhưng cảm thấy có ánh mắt của các
chiến sĩ đang dõi theo động viên, khích lệ, lòng tự trọng
trong cô đã thắng cả bom đạn. Cô không đi khom mà
đàng hoàng bước tới; bình tĩnh, tự tin thực hiện từng
thao tác phá bom, chạy đua với thời gian để vượt qua cái
25
chết.
 +Tình cảm thương yêu những
người đồng đội của mình:
- Chăm sóc Nho chu đáo.
- Hiểu rõ tâm trạng lo lắng của
Thao khi Nho bị thương, mặc dù
Thao đã cố che dấu bằng việc
bảo cô hát.
- Với đại đội trưởng, chỉ tiếp xúc
qua điện thoại nhưng biết rõ từ
cách ăn nói đến đặc điểm riêng.
- Quý trọng và cảm phục tất cả
những chiến sĩ mà cô đã gặp
trên tuyến đường Trường Sơn.
- Ở Phương Định có sự toả sáng của phẩm chất anh hùng và là con
người có thế giới nội tâm phong phú. 26
27
 III. TỔNG KẾT:

-Nghệ thuật:
Kể chuyện ở ngôi thứ nhất, miêu tả tâm lí
nhân vật, xen kẽ đoạn hồi ức, giọng điệu ngôn
ngữ tự nhiên..
-Nội dung:
Tâm hồn trong sáng, tinh thần lạc quan,
dũng cảm của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ
kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
=> Ba cô thanh niên xung phong trong những trang
văn xuôi trữ tình êm mượt của Lê Minh Khuê gieo vào
lòng người đọc ấn tượng khó quên về vẻ đẹp lung linh
tỏa sáng củanhững ngôi sao xa xôi. Hình ảnh họ khiến
ta nhớ đến ý thơ của Lâm Thị Mĩ Dạ trong “Khoảng
trời hố bom”:
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng 28
“Những ngôi sao xa xôi” là hình ảnh ẩn dụ về ba cô thanh
niên xung phong (Nho, chị Thao, Phương Định) trong tổ
Trinh sát mặt đường, trên một cao điểm ác liệt thuộc tuyến
đường Trường Sơn,
Họ là những hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ nữ thanh niên
xung phong thời chống Mĩ. Ở họ có những phẩm chất tốt
đẹp và sức tỏa sáng kì diệu. Đó là thứ ánh sáng lấp lánh,
thoắt ẩn thoắt hiện xa xôi, mà lại có sức mê hoặc lòng
người. Các chị quả thật xứng đáng là những ngôi sao sáng
lấp lánh trên đỉnh Trường Sơn. Tuy xa xôi mà gần gũi trong
lòng yêu thương cảm phục của mọi người, mọi thời đại.
"Những ngôi sao xa xôi" là một nhan đề lãng mạn, góp
phần thể hiện tư tưởng, chủ đề của truyện: đó là chủ nghĩa
anh hùng cách mạng, là vẻ đẹp trong tâm hồn, tư tưởng và
những phẩm chất cao cả của con người Việt Nam trong
cuộc chiến tranh chống Mĩ.

29
Can Lộc – Hà Tĩnh
10 cô gái Đồng Lộc: Võ Thị Tần (24 tuổi, Tiểu đội trưởng), Hồ Thị Cúc (24
tuổi, Tiểu đội phó), Nguyễn Thị Nhỏ (24 tuổi), Dương Thị Xuân (21 tuổi), Võ
Thị Hợi (20 tuổi), Nguyễn Thị Xuân (20 tuổi), Hà Thị Xanh (19 tuổi), Trần Thị
Hường (19 tuổi), Trần Thị Rạng (18 tuổi), Võ Thị Hà (17 tuổi),
“Ta đi theo tiếng gọi của miền
Nam.Và cả sự thôi thúc của miền Bắc
đang khôi phục - Một nhà ga Ninh
Bình vừa dựng bên núi đá, một dòng
sông Đáy xanh lững lờ trôi vào bài thơ
trữ tình ngọt lịm của Tố Hữu, một
chùa Non Nước còn âm vang chiến
công của tổ ba người Giáp Văn
Khương…Tất cả đang giục giã anh
chiến sĩ, hãy đi đi - và chiến thắng”.
 TIẾT HỌC KẾT THÚC

Dặn dò:
Hiểu được và nêu được nội dung
và cách xây dựng truyện.

Nêu cảm nghĩ của em về

truyện.

37