‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫دانشگاه بلخ‬
‫دانشکده اقتصاد‬
‫‪:‬مضمون‬
‫اقتصاد بین الملل ‪2‬‬

‫»مدرس ‪ :‬احمد رویش «واحدی‬

 ‫سیاست های تجارت بین الملل ( سیاست های بازرگانی )‬

‫اثرات تجارت آزاد‬

‫همان طوری که در سمستر قبل در مضمون اقتصاد بین الملل خوانده بودیم تجارت آزاد‪ ،‬تولید و منافع تمام‬
‫کشورها را حداکثر می کند‪.‬به هر حال در جهان واقعی عمًال تمام کشور ها در مسیر جریان آزاد تجارت بین الملل‬
‫محدودیت هایی وضع می کنند‪ .‬از آن جا که این محدویت ها و مقررات به تجارت یا بازرگانی یک کشور مربوط‬
‫می شود معموًال آن ها را سیاست های تجاری یا بازرگانی می نامند‪.‬‬
‫انواع سیاست های و سایل بازرگانی بین المللی‬
‫سیاست اشکال بازار ‪1-‬‬
‫سیاست قیمت ‪2-‬‬
‫سیاست های مقداری ‪3-‬‬
‫سیاست های اسعاری ‪4-‬‬
‫قرار دادهای تجارتی ‪5-‬‬
 ‫سیاست اشکال بازار‬
‫در این سیاست تجارت خارجی اشکال معین بازار در اثر خلق‪ ،‬تقویه‪ ،‬تشویق‪ ،‬حوصله و یا منع بازار تنظیم می گردد‪ .‬این‬
‫سیاست به دو بخش تقسیم شده است‪:‬‬

‫‪ -1‬آزادی غیر محدود‬

‫‪ -2‬انحصارات تجارت خارجی‬

 ‫سیاست قیمت‬
‫با متاثر ساختن قیمت واردات و صادرات معامالت و انتقاالت اجناس‪ ،‬خدمات و سرمایه به صورت مستقیم و غیر مستقیم تنظیم می گردد‪.‬‬
‫مهمترین این وسایل عبارت اند از‪:‬‬
‫‪ -1‬تعرفه ها‬
‫‪ -2‬اعانه و جواز‬
‫الف ‪ -‬اعانه موثر و اعانه تعهد‬
‫ب – اعانه های مستقیم و اعانه های غیر مستقیم‬
‫ج – خریداری های حمایوی‬
‫د – دمپینگ ( ‪) Dumping‬‬
‫و – تثبیت قیمت اجناس صادراتی و وارداتی بشکل انحصاری‬
 ‫سیاست های مقداری‬
‫سیاست های قیمت تصامیم صادرکنندگان و واردکنندگان را بصورت غیر مستقیم متاثر می ساخت‪ ،‬اما سیاست های مقداری کمیت‬
‫و نوعیت اجناس صادراتی و وارداتی را تثبیت می کند‪ .‬مهمترین آن قرار ذیل است‪:‬‬
‫‪ -1‬منع صادرات و واردات‬
‫‪ -2‬سهمیه ها‬
‫‪ -3‬جواز نامه های تجارتی‬
‫‪ -4‬تثبیت مقدار صادرات و واردات‬
 ‫سیاست های اسعاری‬
‫‪ -1‬انبساطی و سیاست انقباظی پولی ( انفالسیون و دیفالسیون )‬
‫‪ -2‬سیاست نرخ تبادله‬
‫‪ -3‬کنترول اسعار‬
 ‫قراردادهای تجارتی‬
‫برای انسجام و از بین بردن تضاد های طرفین معامله در تجارت قرار دادهای تجارتی بحیث بهترین وسیله شناخته می شود‪.‬‬
‫قراردادهای تجارتی از روی شکل و محتویات به دو بخش تقسیم گردیده است‪:‬‬
‫‪ -1‬قراردادهای تجارتی کالسیکی ( دو چندین جانبه )‬
‫‪ -2‬قرارداده های تجارت نیو مرکانتلیستی ( دو جانبه )‬
 ‫تعرفه ها و علل وضع آن‬
‫تعرفه ها عبارت از مبالغی اند که با ورود و صدور و یا گذشتن اجناس از سرحد توسط یک دولت از مالکین آنها اخذ می گردد‪.‬‬

‫علل وضع تعرفه‬

‫برای وضع تعرفه های گمرکی دالیل گوناگونی توسط نظریه پردازانی اقتصادی ابراز شده‪ ،‬که ما در اینجا تمام این دالیل را بر‬
‫مبانی دالیل اقتصادی و غیر اقتصادی مورد بررسی قرار خواهیم داد‪.‬‬
‫‪ -1‬دالیل غیر اقتصادی وضع تعرفه‬
‫‪ -2‬دالیل اقتصادی‬
‫الف – دالیلی اقتصادی که به سهولت تردید شده می توانند‬
‫ب – دالیلی اقتصادی غیر قابل تردید تعرفه ها‬
 ‫دالیلی اقتصادی که به سهولت ترید شده می تواند‬
‫‪ -1‬تعرفه موجب ازدیاد تولید در صنایع حمایه شده می گردد‬
‫‪ -2‬توسعه و خلق یک بازار داخلی‬
‫‪ -3‬ازدیاد قوه خرید‬
‫‪ -4‬تعرفه به حیث وسیله عمومی حمایوی اقتصاد ملی‬
‫‪ -5‬تعرفه بحیث وسیله مساعد ساختن بیالنس تادیات‬
‫‪ -6‬تعرفه برای منع واردات اجناس لوکس‬
‫‪ -7‬دلیل روش باالمثل‬
‫‪ -8‬تعرفه بحیث وسیله حمایوی مزدهای بلند‬
‫‪ -9‬تعرفه بحیث تسویه مصارف تمام شد‬
‫‪ -10‬تعرفه موجب صرفه پول در داخل می شود‬
‫‪ -11‬تعرفه های ضد دمپینگ‬
 ‫دالیل اقتصادی غیر قابل تردید تعرفه ها‬
‫ما یک دلیل غیر قابل تردید غیر اقتصادی را قبًال بحیث صیانت ملی بحث کردیم‪ ،‬اما در اینجا سه دلیل دیگر را که عبارت از‪:‬‬
‫‪ -1‬تعرفه ها بحیث وسیله استخدام‬
‫‪ -2‬تعرفه ها بحیث وسیله تنوع تولید‬
‫‪ -3‬تعرفه برای حمایه صنایع نوزاد ویا صنایع نوپا‬
 ‫تعرفه ها بحیث وسیله استخدام ‪1-‬‬
‫در صورتکه اجناس وارداتی با وضع تعرفه قیمت تر شوند واردات کم شده ارزش مجموعی واردات به مقایسه ارزش عمومی‬
‫صادرات کمتر شده با ثابت بودن سایر شرایط‪ ،‬عاید ملی و استخدام اضافه تر می شود‪.‬‬

‫‪ -2‬تعرفه بحیث وسیله تنوع تولید‬

‫تجارت آزاد و تخصص به رشته های محدود تولیدی ( مثًال تخصص ممالک روبه انکشاف به دو یا سه مواد خام در اوقات بحران‬
‫‪.‬مشکالت اقتصادی را بوجود می آورد)‪ .‬عالوتا این نوع تخصص مغایر احساسات ملیت خواهی و مصئونیت اقتصادی است‬
 ‫تعرفه برای حمایه صنایع نوزاد یا نوپا‬
‫بهترین دلیل غیر قابل تردید وضع تعرفه عبارت از دلیل تشویق و انکشاف صنایع یا حمایه صنایع نوزاد می باشد‪ .‬از نگاه تئوری‬
‫گفته می شود که بعضی صنایع در ممالک رو به انکشاف مقابل رقابت صنایع پیشرفته ممالک صنعتی قدرت رقابتی ندارند‪ ،‬زیرا‬
‫تا وقتی که این صنایع به مرحله پختگی خود نرسند دارای مزیت نسبی شده نمی توانند لذا باید حمایه شوند‪.‬‬
 ‫فصل دوم‬
‫انواع و اثرات تعرفه و وسایل غیر تعرفوی‬
‫انواع تعرفه‬
‫تعرفه از نگاه سمت حرکت اجناس‬
‫‪ -1‬تعرفه وارداتی‬
‫‪ -2‬تعرفه صادراتی‬
‫‪ -3‬تعرفه ترانزیتی‬
‫تعرفه از نگاه اندازه گیری ( معیار اندازه گیری )‬
‫‪ -1‬تعرفه به اساس ارزش‬
‫‪ -2‬تعرفه های خاص‬
‫تعرفه از نگاه هدف‬
‫‪ -1‬تعرفه های مالی‬
‫‪ 2‬تعرفه های حمایوی یا تربیوی‬
‫‪ -3‬تعرفه های جگروی‬
‫‪ -4‬تعرفه های ضد دمپینگ‬
 ‫تعرفه از نگاه سمت حرکت اجناس‬
‫‪ -1‬تعرفه وارداتی‪ :‬نوعی عوارض است که بر کاالی وارداتی وضع می شود‪.‬‬
‫‪ -2‬تعرفه صادراتی‪ :‬عوارض وضع شده بر صادرات کاالها است‪.‬‬
‫اهداف وضع تعرفه صادراتی‪:‬‬
‫الف – تسویه قیمت در ساحه بین المللی‬
‫ب – حمایه سکتور خاص‬
‫ج ‪ -‬ایجاد موقعیت انحصاری‬
‫د – کسب درآمد‬
‫‪ -3.‬تعرفه ترانزیتی‪ :‬نوعی عوارض است که بر عبور کاال از یک مملکت به مملکت دیگر وضع می شود‬
 ‫تعرفه از نگاه اندازه گیری ( معیار اندازه گیری )‬
‫‪ -1‬تعرفه به اساس ارزش‪ :‬این نوع تعرفه ها به صورت درصد ثابتی از ارزش کاالی مبادله شده وضع می شود‪.‬‬

‫‪ -2‬تعرفه بر واحد کاال( تعرفه ثابت )‪ :‬این نوع تعرفه به صورت است که از هر واحد کاالی مبادله شده مقدار ( ارزش ) ثابتی‬

‫تعرفه اخذ می شود‪.‬‬

‫‪ -3‬تعرفه ترکیبی یا مرکب‪ :‬این نوع تعرفه شامل تعرفه برارزش و تعرفه ثابت برکاالی مبادله شده است‪.‬‬

‫‪ -3‬تعرفه های خاص‪ :‬این نوع تعرفه ها به اساس مقدار‪ ،‬وزن ‪ ،‬حجم‪ ،‬طول‪ ،‬مساحت وغیره مقیاسات بر اجناس وضع می گردد‪.‬‬
‫هدف‬ ‫نگاه‬ ‫از‬ ‫تعرفه‬

‫‪ -1‬تعرفه های مالی‪ :‬هدف این تعرفه ها درآمد برای دولت است‪ .‬این تعرفه ها مشابه مالیات بوده‪ ،‬اصًال از اجناس محصول‬

‫گمرکی اخذ می گردد که در خود مملکت تولید شده نمی تواند ویا تولید آنها با مصارف نسبی بلند تر ممکن است‪.‬‬

‫‪ -2‬تعرفه های حمایوی‪ :‬هدف این تعرفه ها حمایه تولیدات داخلی بعضی رشته ها برای مدت کوتاه و طور دایمی می باشد‪.‬‬

‫‪ -3‬تعرفه های جگروی یا متقابل‪ :‬هدف این تعرفه حمایه تولید داخلی نبوده و نه هدف آن ازدیاد درآمد دولت است‪.‬بلکه هدف اصلی‬

‫آن پیدا نمودن یک موقعیت بهتر در مذاکرات تعرفوی بین ممالک است‪.‬‬
 ‫فصل سوم‬
‫سياست تجارتي تعويض واردات‬

‫اول‪ :‬دالیل انکشاف صنعتی بر اساس تعویض واردات‬

‫‪ -۱‬ب‪U‬ه منظ‪U‬ور رس‪U‬یدن ب‪U‬ه توس‪U‬عه اقتص‪U‬ادی‪ :‬در ممال‪k‬ک روب‪k‬ه انکش‪k‬اف عقی‪k‬ده ب‪k‬ر این اس‪k‬ت ک‪k‬ه‬
‫انکشاف اقتصادی و انکشاف صنعتی معادل هم قرار داده شود‪.‬‬
‫‪ -۲‬ب‪U‬ه منظ‪U‬ور تع‪U‬ادل و ت‪U‬وازن در بیالنس تادی‪U‬ات و تج‪U‬ارتی‪ :‬تقاض‪k‬ای این ممال‪k‬ک ب‪k‬رای واردات‬
‫نسبت به صادرات آنها سریعتر زیاد می شود‪.‬‬
‫‪ -‬در ص‪k‬ورتیکه تقاض‪k‬ا ب‪k‬رای ی‪k‬ک جنس وارداتی ب‪k‬ه اس‪k‬اس درآم‪k‬د(عای‪k‬د) کم‪k‬تر ارتج‪k‬اعی باش‪k‬د‪ ،‬پس‬
‫باید آن جنس در داخل تولید شود‪.‬‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫‪ -۳‬جهت ازدی‪U‬اد س‪U‬طح اس‪U‬تخدام در رش‪U‬ته ه‪U‬ای غ‪U‬یر زراع‪U‬تی‪ :‬در این حص‪k‬ه می ت‪k‬وان گفت‪k‬ه ک‪k‬ه دولت ه‪k‬ا‬
‫ب‪k‬رای ازدی‪k‬اد اس‪k‬تخدام و جلوگ‪k‬یری از بیک‪k‬اری داخلی دس‪k‬ت ب‪k‬ه انکش‪k‬اف ص‪k‬نایع میزن‪k‬د و از این طری‪k‬ق‬
‫سیاست های اقتصادی خود را اعمال می کند‪.‬‬
‫‪ -۴‬ب‪U‬ه منظ‪U‬ور جلب س‪U‬رمایه ه‪U‬ای خ‪U‬ارجی و اعم‪U‬ال تعرف‪U‬ه ه‪U‬ای تربی‪U‬وی ب‪U‬رای ص‪U‬نایع ن‪U‬و تاس‪U‬یس‪ :‬البت‪k‬ه‬
‫این ن‪k‬وع تعرف‪k‬ه ه‪k‬ای موق‪k‬تی ب‪k‬وده در اینج‪k‬ا مداخل‪k‬ه و حمای‪k‬ه دولت غ‪k‬رض ایج‪k‬اد ص‪k‬رفه ج‪k‬ویی ه‪k‬ای داخلی‬
‫و خارجی مجاز است‪.‬‬
 ‫‪:‬عالوه از دالیل فوق الذکر برای تعویض واردات می توان دالیل ذیل را تذکر داد ‪-‬‬
‫• از بین بردن مشکالت بیالنس تادیات‬
‫• رفع خطر در اوقات بحران و جنگ ها از وابستگی اقتصادی‬
‫• رشد تدریجی درآمد(عاید)‬
‫• تعقیب سیاست انکشاف معقول و سنجیده‬
‫‪ -‬سازمان ملل یک سلسله دالیل را در باره سیاست تعویض واردات قرار ذیل بیان کرده که خالصه ی‬
‫از دالیل فوق می باشند‪:‬‬
‫• ازدیاد استخدام موافق با ازدیاد نفوس‬
‫• تعقیب سیاست آزادی از وابستگی‬
‫• ازدیاد مفاد و انکشاف اقتصادی‬
 ‫مشكالت سياست انكشافي تعويض واردات‬
‫کفایت اقتصادی‪ :‬تحدید واردات که سبب تحدید صادرت شود‪ ،‬این خود سبب کنترول اسعار ‪۱-‬‬
‫‪.‬شده قیمت اسعار پایانتر تعیین می شود در چنین حالت باعث کمتر شدن صادرات می شود‬
‫عدم کفایت تخنیکی‪ :‬سیاست حمایوی صنایع حمایه شده را یک وضع شبیه انحصار داده‪۲- ،‬‬
‫‪.‬ذوق اصالحات تخنیکی را کمتر می سازد‬
‫خالی پس انداز‪ :‬مشکل مهم ممالک روبه انکشاف در تاسیس تصدیها عبارت قلت سرمایه ‪۳-‬‬
‫‪.‬است‬
‫‪ -۴‬ب‪k‬ازار مح‪k‬دود و عای‪k‬د قلی‪k‬ل‪ :‬بازاره‪k‬ای ممال‪k‬ک روب‪k‬ه انکش‪k‬اف خ‪k‬ورد ب‪k‬وده از این جهت ب‪k‬رای تولی‪k‬د‬
‫کتلوی چندان مساعد نیست‪.‬‬
‫‪ -۵‬طرف‪k‬داری از تعرف‪k‬ه ه‪k‬ای وارداتی‪ :‬چ‪k‬ون دولت از راه تعرف‪k‬ه وارداتی درآم‪k‬د آس‪k‬ان و خ‪k‬وب دارد‪،‬‬
‫از این جهت از این نوع تعرفه ها طرفداری می نماید‪.‬‬
‫‪ -۶‬محدود بودن سهم زراعت و صنایع جدید در خلق ارزش داخلی‪:‬‬
‫‪ -۷‬عدم وضاحت در سیاست انکشاف و سیاست اجتماعی حکومت‪:‬‬
 ‫شرایط موفقیت سیاست انکشافی تعویض واردات‬
‫‪ -۱‬رعایت تقاضا و بازار‬
‫رع‪k‬ایت تقاض‪k‬ا ب‪k‬ه این مع‪k‬نی اس‪k‬ت ک‪k‬ه بای‪k‬د اجن‪k‬اس م‪k‬ورد بحث م‪k‬ورد تقاض‪k‬ای عم‪k‬ومی ق‪k‬رار گ‪k‬یرد و‬
‫این اجن‪k‬اس عب‪k‬ارت از اجناس‪k‬ی ض‪k‬روری و ی‪k‬ا اجن‪k‬اس اس‪k‬ت ک‪k‬ه تقاض‪k‬ا ب‪k‬رای آنه‪k‬ا نس‪k‬بتًا غ‪k‬یر ارتج‪k‬اعی‬
‫می باشد‪.‬‬
‫‪ -۲‬تجهیز عوامل(مقدار و جنسیت عوامل تولید موجود)‬
‫ازنظری‪k‬ه م‪k‬زیت نس‪k‬بی می‪k‬دانیم ک‪k‬ه اگ‪k‬ر ه‪k‬ر اقتص‪k‬اد ملی در جه‪k‬ان از اجناس‪k‬یکه در تولی‪k‬د آن از عوام‪k‬ل‬
‫واف‪k‬ر مملکت بیش‪k‬تر اس‪k‬تفاده ش‪k‬ده باش‪k‬د تولی‪k‬د نماین‪k‬د‪ ،‬تم‪k‬ام ش‪k‬د تولی‪k‬د کم ش‪k‬ده تبادل‪k‬ه و تج‪k‬ارت آن ب‪k‬ا‬
‫ممالک دیگر موجب افزایش رفاهیت ملی و بین المللی می گردد‪.‬‬
 ‫‪ -۳‬تهیه مواد خام و نیم کاره از داخل‬
‫اکتف‪k‬ا ب‪k‬ه تص‪k‬دیهای بس‪k‬ته ک‪k‬اری اجن‪k‬اس کارتم‪k‬ام راهک‪k‬ار خ‪k‬وبی ب‪k‬رای رس‪k‬یدن ب‪k‬ه رش‪k‬د اقتص‪k‬ادی و‬
‫خودکف‪k‬ایی داخلی نخواه‪k‬د ب‪k‬ود‪ .‬ب‪k‬رای رس‪k‬یدن ب‪k‬ه خودکف‪k‬ایی بای‪k‬د ب‪k‬ه تهی‪k‬ه و ایج‪k‬اد بنگ‪k‬اه ه‪k‬ای م‪k‬واد اولی‪k‬ه‬
‫پ‪k‬رداخت و همچن‪k‬ان بای‪k‬د در ص‪k‬نایع تع‪k‬ویض وارداتی از م‪k‬واد خ‪k‬ام داخلی ح‪k‬تی االمک‪k‬ان بیش‪k‬تر اس‪k‬تفاده‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ -۴‬رعایت صرفه جویی ها‬
‫از آنجاییک‪k‬ه این ص‪k‬رفه ج‪k‬ویی ه‪k‬ا در ممال‪k‬ک رو ب‪k‬ه انکش‪k‬اف هن‪k‬وز پی‪k‬دا نش‪k‬ده ان‪k‬د‪ .‬پس انکش‪k‬اف ص‪k‬نایع‬
‫نوزاد و حمایه از آنها ممکن در آینده چنین صرفه جویی ها را به وجود آورده بتواند‪.‬‬
 ‫‪ -۵‬امر بیالنس تادیات‬
‫اینک‪k‬ه ب‪k‬ه ک‪k‬دام ص‪k‬نایع در داخ‪k‬ل مملکت امکان‪k‬ات رش‪k‬د‪ ،‬تقاض‪k‬ا و ب‪k‬ازار وج‪k‬ود دارد از روی‬
‫بیالنس تادیات یک مملکت(مخصوصًا بیالنس تجارت) به آسانی پیدایش می تواند‪.‬‬
‫‪ -۶‬آمادگی دولت های پیشرفته و عدم ایجاد موانع توسط آنها‬
‫ما از سیاس‪k‬ت ه‪k‬ای تج‪k‬ارت بین المللی می‪k‬دانیم ک‪k‬ه وس‪k‬ایل مختلف‪k‬ه ب‪k‬ه دسترس‪k‬ی ممال‪k‬ک پیش‪k‬رفته‬
‫وج‪k‬ود دارد می توانن‪k‬د موان‪k‬ع را در راه انکش‪k‬اف ممال‪k‬ک روب‪k‬ه انکش‪k‬اف وارد کنن‪k‬د‪ .‬در چ‪k‬نین‬
‫ح‪k‬الت ب‪k‬رای م‪k‬وفقیت سیاس‪k‬ت تع‪k‬ویض واردات‪ ،‬می‪k‬ان کش‪k‬ورها بای‪k‬د موافق‪k‬ات بین المللی ص‪k‬ورت‬
‫گیرد‪.‬‬
 ‫فصل چهارم‬
‫تشویق و تنوع صادرات‬
‫‪.‬ممالک رو به توسعه برای توسعه اقتصاد خویش در جمله دیگر عوامل نیازمند به سرمایه می باشند‬
‫‪...‬برای تهیه و خلق سرمایه راه های مختلفی وجود دارد که قرار ذیل است‬
‫خلق قرضه( دریافت قرضه از کشورهای خارجی) ‪-‬‬
‫ازدیاد مالیات ‪-‬‬
‫پس اندازهای اجباری ‪-‬‬
‫‪.‬در کنار راه های فوق از طریق تجارت خارجی هم می توان خلق سرمایه کرد‬
‫تعویض واردات( در صورت که صنایع درست انتخاب شوند ) ‪-‬‬
‫ازدیاد درآمد صادراتی و استقرار این درآمد( تشویق و تنوع صادرات ) ‪-‬‬
 ‫سیاست های انکشاف متوجه خارج‬
‫‪...‬در این سیاست ها دو نقطه شامل است‬
‫الف‪ -‬ازدیاد مقدار صادرات عنعنوی مواد خام‬
‫ب‪ -‬انکشاف تولید داخلی برای ازدیاد صادرات اجناس صنعتی‬
‫الف‪ -‬ازدیاد مقدار صادرات عنعنوی مواد خام‬
‫توسعه و تزیید صادرات عنعنوی( مواد خام ) در کشورهای بروبه انکشاف راه معقول بوده اما دارای جنبه‬
‫‍ ‪.‬های منفی است‬
‫عدم وجود انحصاریت در تولید مواد خام خاص ‪-‬‬
‫‪.‬محدود بودن بازارهای داخلی باعث خلق توسعه اقتصادی از طریق تعویض واردات می شود‬
 ‫ب‪ -‬امکان ازدیاد صادرات اجناس صنعتی‬
‫وج‪k‬ود ازدی‪k‬اد ص‪k‬ادرات اجن‪k‬اس ص‪k‬نعتی نیازمن‪k‬د تن‪k‬وع س‪k‬اختمان اقتص‪k‬ادی و ی‪k‬ک سلس‪k‬له ش‪k‬رایط اس‪k‬ت ک‪k‬ه این‬
‫شرایط قرار ذیل است‬
‫‪ -‬مشبوعیت بازارهای داخلی‬
‫‪ -‬پیدایش قدرت رقابتی در صنایع از نگاه قیمت و جنسیت‬
‫‪ -‬وج‪U‬ود زیربن‪U‬ا ص‪U‬ادراتی( مقص‪k‬د از زیربن‪k‬ا ص‪k‬ادراتی خ‪k‬دماتی اس‪k‬ت ک‪k‬ه خ‪k‬ود تص‪k‬دی ه‪k‬ای مول‪k‬د ق‪k‬ادر ب‪k‬ه‬
‫انجام آن نباشند‪ ،‬مثال‪ ،‬تمدید خطوط و شبکه مناقالتی‪ ،‬تاسیس موسسات قرضه‪ ،‬بانک ها و غیره‪.‬‬
‫‪ -‬اسقرار پولی داخلی‬
‫عالوه ب‪k‬ر م‪k‬وارد ف‪k‬وق‪ ،‬ب‪k‬رای تن‪k‬وع و ازدی‪k‬اد ص‪k‬ادرات سیاس‪k‬ت ه‪k‬ای حم‪k‬ایوی و اع‪k‬انوی ن‪k‬یز روی دس‪k‬ت‬
‫گرفت‪k‬ه می ش‪k‬ود‪ .‬مانن‪k‬د‪ ،‬اعط‪k‬ای اعان‪k‬ه‪ ،‬مع‪k‬افیت ه‪k‬ای م‪k‬الی‪ ،‬ج‪k‬وایز ص‪k‬ادراتی‪ ،‬تقلی‪k‬ل قیمت م‪k‬واد خ‪k‬ام‪ ،‬ک‪k‬اهش‬
‫محصول گمرکی‪ ،‬کاهش کرایه حمل و نقل و قرضه های صادراتی با نرخ ربح پایین وغیره‪.‬‬
 ‫وسایل استقرار درآمد صادراتی‬
‫اگ‪k‬ر چ‪k‬ه س‪k‬هم ص‪k‬ادرات کش‪k‬ور ه‪k‬ای روب‪k‬ه انکش‪k‬اف در م‪k‬واد خ‪k‬ام کم‪k‬تر از نص‪k‬ف ص‪k‬ادرات جه‪k‬انی این م‪k‬واد‬
‫است‪ ،‬اما این صادرات بیشتر از سه ربع مجموعی درآمد صادراتی این کشورها را تشکیل میدهد‪.‬‬
‫درآم‪k‬د ص‪k‬ادراتی کش‪k‬ورهای روب‪k‬ه انکش‪k‬اف در س‪k‬الیان اخ‪k‬یر ب‪k‬ا تموج‪k‬ات قیمت و مق‪k‬دار کااله‪k‬ای ص‪k‬ادراتی‬
‫همراه بوده است‪ ،‬تموجات وارده بر درآمد صادراتی در این کشورها قرار ذیل است‪.‬‬
‫• تموجات کانژاکتوری در بازارهای ممالک پیشرفته‬
‫• تموجات اتفاقی مانند جنگ ها و بحرانات سیاسی‬
‫• تموجات اقلیمی‬
‫• تموجات عادی در تولیدات زراعتی‬
‫برای اسقرار درآمد صادراتی دالیل مقنع موجود بوده و سایل الزمه در این حصه عبارت از‪...‬‬
‫• ذخایر اسقرار‬
‫• سهمیه ها‬
‫• قراردادهای خریداری‬
 ‫ذخایر استقرار‬
‫از نگ‪k‬اه نظ‪k‬ری ذخ‪k‬ایر اس‪k‬تقراری وس‪k‬یله خ‪k‬وب اس‪k‬تقرار درآم‪k‬د ص‪k‬ادراتی اس‪k‬ت در این ح‪k‬الت ی‪k‬ک‬
‫موسس‪k‬ه حکوم‪k‬تی‪ ،‬نیم‪k‬ه حک‪k‬ومت و ی‪k‬ا بان‪k‬ک مرک‪k‬زی حاض‪k‬ر می ش‪k‬ود ت‪k‬ا تولی‪k‬دات م‪k‬واد خ‪k‬ام مع‪k‬ادن را‬
‫همیش‪k‬ه ب‪k‬ه ی‪k‬ک قیمت ن‪k‬ازل و معین در اوق‪k‬ات بح‪k‬ران خری‪k‬ده از این رو وق‪k‬تی ک‪k‬ه قیمت ه‪k‬ا در اث‪k‬ر کم‬
‫ش‪k‬دن تقاض‪k‬ا در ب‪k‬ازار ه‪k‬ای جه‪k‬انی ک‪k‬اهش می کن‪k‬د مع‪k‬دون و ی‪k‬ا تص‪k‬دی مول‪k‬د م‪k‬واد خ‪k‬ام مجب‪k‬ور ب‪k‬ه بس‪k‬تن‬
‫تص‪k‬دی نش‪k‬ده در اوق‪k‬ات بهب‪k‬ود اقتص‪k‬ادی ک‪k‬ه قیمت ب‪k‬ازار جه‪k‬انی بلن‪k‬د می رود دوب‪k‬اره آن را ب‪k‬ه قیمت‬
‫مناسب عرضه می نماید‪.‬‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫این وسیله در کنار مزایا دارای دارای یک سلسله مشکالت نیز است‪:‬‬
‫• تهیه ذخایر پولی برای این صندوق‬
‫• تعیین صالحیت و مسولیت‬
‫• تعیین مواد و اجناس جهت استفاده از این صندوق( محک تعیین آن چیست؟)‬
‫• عدم وجود اسعار و تغییرات نرخ تبادله‬
 ‫سهمیه ها‬
‫‪ -‬از نگاه نظری سهمیه ها تعیین کننده مقدار واردات و صادرات مجاز کاالها می باشد‪.‬‬
‫‪ -‬اثرات مقداری بهتر از اثرات تعرفه است‬
‫‪ -‬س‪k‬همیه ه‪k‬ا را می ت‪k‬وان ب‪k‬ا ذخ‪k‬ایر اس‪k‬تقرار ب‪k‬رای از بین ب‪k‬ردن تموج‪k‬ات کوت‪k‬اه م‪k‬دت عرض‪k‬ه یکج‪k‬ا م‪k‬ورد‬
‫استفاده قرار داد‪.‬‬
 ‫قراردادهای خرید‬
‫در این قرارداده‪k‬ا قیمت کااله‪k‬ای ص‪k‬ادراتی مط‪k‬ابق ب‪k‬ا ی‪k‬ک ق‪k‬رارداد تث‪k‬بیت می ش‪k‬ود‪ .‬این عملک‪k‬رد ب‪k‬اعث می‬
‫شود مشکلی از ناحیه استقرار درآمد صادراتی باقی نماند‪.‬‬
‫‪ -۱‬موافقه و تثبیت قیمت بر خالف میل خریدار و فروشنده صورت می گیرد‬
‫‪ -۲‬عدم دریافت قیمت مناسب و درست‬
‫‪ -۳‬وجود نوسانات در قیمت و احراز قدرت بیشتر در قرارداد آینده‬
‫‪ -۴‬عدم توانایی در رفع مشکالت مواد خام در جهان‬
 ‫سیاست های استقرار داخلی‬
‫مهم‪k‬ترین این وس‪k‬ایل اس‪k‬قراری عب‪k‬ارت از سیس‪k‬تم مالی‪k‬ات کم تغی‪k‬یر ب‪k‬وده ک‪k‬ه باالمقاب‪k‬ل تموج‪k‬ات قیمت‬
‫جهانی مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬
 ‫مشکالت ازدیاد و تنوع صادرات‬
‫یک سلسله عملکرد ها وجود دارد که باعث بروز مشکالت در ازدیاد و تنوع صادارت می شود‪،‬‬
‫‪...‬این مشکالت قرار ذیل است‬
‫عدم آمادگی برای خرید اجناس تولیدی ممالک روبه انکشاف به صورت قبلی ‪۱-‬‬
‫نبود وضاحت از بازارهای جهانی ‪۲-‬‬
‫عدم وضاحت سیاست های انکشافی در کشورهای رو به انکشاف ‪۳-‬‬
‫افزایش ارزش پولی در اثر تحدید واردات ‪۴-‬‬
‫سیاست اجتماعی تقلیدی ‪۵-‬‬
‫رهبری غلط عوامل تولید ‪۶-‬‬
 ‫مشکالت تمویل تشویق صادرات‬
‫برای ازدی‪k‬اد و تن‪k‬وع مق‪k‬دار ص‪k‬ادرات و اف‪k‬زایش درآم‪k‬د ص‪k‬ادراتی ممال‪k‬ک روب‪k‬ه انکش‪k‬اف نی‪k‬از ب‪k‬ه س‪k‬رمایه‬
‫دارند تا از طریق آن به انکشاف اقتصادی دست پیدا نمایند‪.‬‬
‫دولت ه‪k‬ا ب‪k‬ا تموی‪k‬ل و س‪k‬رمایه گ‪k‬ذاری ه‪k‬ای جدی‪k‬د احتیاج‪k‬ات ازدی‪k‬اد و تن‪k‬وع ص‪k‬ادرات ب‪k‬رآورده می کنن‪k‬د‪.‬‬
‫ب‪k‬رای تموی‪k‬ل و س‪k‬رمایه گ‪k‬ذاری ب‪k‬ه منظ‪k‬ور ازدی‪k‬اد ص‪k‬ادرات راه ه‪k‬ای مختلفی وج‪k‬ود دارد ک‪k‬ه ق‪k‬رار ذی‪k‬ل‬
‫است‪:‬‬
‫‪ -۱‬تمویل و تشویق صادرات از راه ازدیاد مالیات‬
‫‪ -۲‬تمویل و تشویق صادرات از راه قروض‬
‫‪ -۳‬تمویل و تشویق صادرات از راه کسر بودجه‬
‫‪ -۴‬تمویل و تشویق صادرات از طریق تقلیل مصارف دیگر برای اجناس و خدمات‬
‫‪ -۵‬تمویل و تشویق صادرات از راه تقلیل تادیات انتقالی و اعانه ها در رشته های دیگر‬
 ‫سیاست های تشویق و ازدیاد صادرات‬
‫تش‪k‬ویقات را ب‪k‬ه ارتب‪k‬اط ص‪k‬ادرات از دو جنب‪k‬ه میت‪k‬وان مطالع‪k‬ه ک‪k‬رد‪ :‬اول تش‪k‬ویق تقاض‪k‬ای خ‪k‬ارجی و دوم‬
‫تشویق ازدیاد عرضه‪.‬‬
‫‪ -۱‬تشویق تقاضای خارج‬
‫در اینج‪k‬ا اس‪k‬تفاده از تم‪k‬ام وس‪k‬ایل نش‪k‬راتی‪ ،‬موسس‪k‬اتی‪ ،‬تبلغی ب‪k‬رای مت‪k‬اثر س‪k‬اختن تقاض‪k‬ا م‪k‬ورد بحث ق‪k‬رار‬
‫می گ‪k‬یرد‪ .‬اش‪k‬تهارات و مطل‪k‬ع س‪k‬اختن خری‪k‬داران ب‪k‬ا وس‪k‬ایل مختلف‪k‬ه(اش‪k‬تهارات‪ ،‬نمایش‪k‬گاه ه‪k‬ا‪ ،‬بورس‪k‬ها‪،‬‬
‫کنفرانس ها و ازدیاد معلومات علمی در مکاتب و دانشگاه ها) دراین جمله شامل است‪.‬‬
‫‪ -۲‬تشویق ازدیاد عرضه‬
‫معم‪k‬وًال عالوه از مع‪k‬رفی ممال‪k‬ک خری‪k‬دار ب‪k‬رای عرض‪k‬ه کنن‪k‬ده گ‪k‬ان از وس‪k‬ایل سیاس‪k‬ت پ‪k‬ولی(تبادل‪k‬ه) و‬
‫مالی(مالیات و اعانه ها) استفاده می شود‪.‬‬
 ‫‪ -۳‬مداخله غیر مستقیم در تشکیل قیمت‬
‫در این حص‪k‬ه ب‪k‬از هم از سیاس‪k‬ت پ‪k‬ولی و م‪k‬الی بیش‪k‬تر اس‪k‬تفاده می ش‪k‬ود‪ .‬مانن‪k‬د‪ ،‬اعط‪k‬ایی قرض‪k‬ه ه‪k‬ای ارزان‪،‬‬
‫تضمینات دولتی و معافیت های مالیاتی و گمرکی و غیره‪...‬‬
‫‪ -۴‬مداخله مستقیم در تشکیل قیمت‬
‫در این حالت موسسات ذیعالقه و یا دولت قیمت ها را مستقیمًا متاثر می سازد‪.‬‬
‫‪ -۵‬اجازه و ممانعت‬
 ‫قسمت چهارم‬
‫اقتصاد بین الملل و ممالک روبه انکشاف و بعضی مسایل دیگر‬

‫فصل اول‬
‫نتایج سیاست های بین الملل و ممالک رو به انکشاف‬
‫جوام‪k‬ع رو ب‪k‬ه انکش‪k‬اف از رواب‪k‬ط تج‪k‬ارتی بین المللی از دی‪k‬ر زم‪k‬ان ب‪k‬ا این ط‪k‬رف خش‪k‬نود نب‪k‬وده ان‪k‬د‪ ،‬زی‪k‬را آنه‪k‬ا‬
‫اعتق‪k‬اد دارن‪k‬د ک‪k‬ه این رواب‪k‬ط هیچگ‪k‬اهی ب‪k‬ه نف‪k‬ع این ممال‪k‬ک نب‪k‬وده و همیش‪k‬ه ب‪k‬رخالف سیاس‪k‬ت ه‪k‬ای تج‪k‬ارتی‬
‫داخلی آن ها عمل کرده است‪.‬‬
 ‫‪...‬ادامه‬
‫‪:‬در این فصل ما روی موضوعات ذیل خواهیم پرداخت‬
‫اول‪ :‬نظریات علمای روبه انکشاف در مورد چگونگی تجارت جهانی‬
‫بر گشت نسبت تجارت به ضرر ممالک روبه انکشاف ‪-‬‬
‫وسیع شدن تفاوت اقتصادی بین ممالک انکشاف یافته و روبه انکشاف ‪-‬‬
‫ساختمان و ترتیب تجارت ‪-‬‬
‫تمرکز صادرات به اجناس محدود ‪-‬‬
‫عدم ستقرار قیمت صادرات و درآمد صادراتی ‪-‬‬

‫دوم‪ :‬استراتیژی تجارتی ممالک روبه انکشاف‬

‫سوم‪ :‬پیشنهاد نظم اقتصاد جهانی جدید‬
‫پروگرام اجماعی امتعه ‪-‬‬
‫راه دادن به بازار ‪-‬‬
‫انتقال منابع کمکی ‪-‬‬
 ‫اول‪ :‬نظریات علمای ممالک روبه انکشاف در مورد چگونگی تجارت جهانی‬
‫‪ -‬برگشت نسبت تجارت به ضرر ممالک روبه انکشاف‬
‫جوام‪k‬ع روب‪k‬ه انکش‪k‬اف ادع‪k‬ا دارن‪k‬د ک‪k‬ه نس‪k‬بت تج‪k‬ارت در این ق‪k‬رن ب‪k‬ه ض‪k‬رر آنه‪k‬ا برگش‪k‬ته اس‪k‬ت‪ ،‬این ادع‪k‬ا ب‪k‬ه این‬
‫معنی است که ارزش صادرات آنها به مقایسه ارزش واردات شان رو به تنزیل است‪.‬‬
‫‪ -‬نسبت تجارت به اساس اجناس عبارت از شاخص قیمت صادرات بر شاخص قیمت واردات است‬
‫‪ -‬ادع‪k‬ا خ‪k‬راب ش‪k‬دن نس‪k‬بت تج‪k‬ارت ممال‪k‬ک روب‪k‬ه انکش‪k‬اف ب‪k‬ه ی‪k‬ک مطالع‪k‬ه مل‪k‬ل متح‪k‬د اس‪k‬توار اس‪k‬ت ک‪k‬ه این‬
‫مطالعه توسط اقتصاددان ارجنتاینی به نام ‪ Raul Prebisch‬انجام شده است‪.‬‬
‫راول بع‪k‬د از انج‪k‬ام مطالع‪k‬ه‪ ،‬ب‪k‬ه این نتیج‪k‬ه می رس‪k‬د ک‪k‬ه بین س‪k‬ال ه‪k‬ای ‪۱۸۷۸‬م‪۱۸۸۰-‬م و ‪۱۹۴۶‬م‪۱۹۴۷-‬م‬
‫قیمت اجناس اولیه یا مواد خام به مقایسه قیمت های اجناس صنعتی کاهش پیدا کرده است‪.‬‬