1

YAZILI
ANLATIM
TÜRLERİ III
BİLİMSEL YAZILAR VE
YAZIŞMALAR
TÜRK DİLİ 14. HAFTA
 2
 Bilginin bulunması, geliştirilmesi ve gerçeğe uygun olup
olmadığının belirlenmesi için gösterilen çabaya araştırma
denir.

 Bir araştırmanın konusunu, yöntemlerini, sürecini ve elde

Hangi edilen sonuçları aktaran yazılar bilimsel yazılardır.

yazılar  Bir araştırmanın ilk adımı konunun belirlenmesidir.

 Bilimsel araştırmalarda ele alınacak konular, yeni, orijinal,

bilimsel daha önce yapılan çalışmalardan farklı, anlamlı bir sonuca
götürebilecek ve genellenebilir veriler doğurabilecek özellikte
yazılardır olmalıdır.

?  Sonraki adım belirlenen konuyla ilgili malzeme toplama ve bu

malzemeyi yazıya uygun hale getirme sürecidir.
Bilimsel yazılar 3

nasıl planlanır?
 Bir bilimsel yazının giriş bölümünde araştırmanın amacı, önemi
ve yapıldığı alana olan katkısı açık ifadelerle belirtilir.

 Ayrıca ele alınacak konunun sınırları, daha önce konu üzerine

yapılmış çalışmalar, kullanılan terimlerle ilgili tanımlar ve
ulaşılması hedeflenen sonuçlar da giriş bölümünde ele alınır.

 Gelişme bölümünde yazar izlediği metodu açıklar ve konu

hakkındaki düşüncesini yararlandığı kaynaklara atıflarda
bulunarak ifade eder.

 Bu bölümde yazar, savunduğu tezi yaptığı araştırmadan elde

ettiği somut verilere dayandırarak anlamlı bir bütün halinde
detaylandırır.
Bilimsel yazılar 4

nasıl planlanır?
 Sonuç bölümü yazarın girişte ulaşmayı hedeflediği
sonuçları elde edip etmediğini ortaya koyduğu
bölümdür.

 Bu bölümde yazar, tarafsızlık ilkesinden sapmadan

kendi yorumları net bir şekilde ifade eder ve gelişme
bölümünde aktardığı verileri özetler.

 Bilimsel yazıların en önemli bölümü, çalışmanın özünü

veren sonuç bölümüdür.
Bilimsel yazılar 5

nasıl planlanır?
 Bilimsel yazılar düzenlenirken IMRAD formatı
kullanılır. Başlıklar bu formata göre düzenlenir:

 Introduction (Giriş)

 Material (Yöntem, Veri Toplama)

 Results (Bulgular ve Analizler)

 And (ve)

 Discussion (Tartışma/Sonuç)
 6
DİKKAT!
 Bilimsel yazılarda ciddi, ağırbaşlı ve akademik bir üslup
tercih edilmelidir.

 Kişisel ifadelere ve günlük konuşma diline yer

verilmemelidir.

 Kelimeler ilk anlamlarında kullanılarak, metinden farklı

anlamlar çıkarılması önlenmelidir.

 Konuyla ilgili terimlerin kullanılmasına özen

gösterilmelidir.

 Gereksiz sözlerden ve tekrarlardan kaçınılmalıdır.

 7
DİKKAT!
 Bilimsel yazıların oluşturulmasında başvurulan kaynaklar
mutlaka ama mutlaka yazıda belirtilmelidir.

 Kaynaklar metin içerisinde dipnotlar veya paragraf içi kaynak

gösterme yollarıyla belirtilebilir.

 Dipnot: *Yıldız Ecevit, Türk Romanında

Postmodernist Açılımlar, 7. baskı, İstanbul: İletişim Yayınları,
2011, s. 50.

 Paragraf İçi: Yakup Kadri’nin bu romanındaki kahramanı,

Abdülmecit’in tahta çıkışının onuncu yılında doğmuş (1839),
Abdülaziz saltanatı (1861- 1876), V. Murat saltanatı (Mayıs-
Ağustos 1876) dönemlerini görmüş, II. Abdülhamit döneminin
yirmi yılını yaşamıştır. (Alpaslan, 2007: 74)
 8
Kaynakça nasıl yazılır?

 Akı, N. (2001), Yakup Kadri Karaosmanoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları.

 Durmuş, R. (2008), Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Roman ve Hikâyelerinde

Kadın ve Kadın Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türk Dili ve Edebiyatı
Öğretmenliği Programı, İzmir.

 Oktay, A. (2002), Siyasal Roman Üzerine, Hece, Sayı 65-66-67, s. 267-270 (Mayıs- Haziran-
Temmuz 2002).
 9

YAZIŞMA  1. RESMİ YAZIŞMALAR:

Devlet kurumlarının kendi aralarında veya kişi ve özel

TÜRLE kuruluşlarla iletişimini sağlayan yazılardır.

Rİ
10

DİLEKÇE  D
Dilekçede meram kağıdın ön yüzüne yazılır.Yetmezse kâğıdın arka yüzüne yazılmaz ikinci
bir kâğıt kullanılır.
 Konular kısa ve öz olarak belirtilir. Gereksiz ayrıntılara
yer verilmez.
 Dilekçe bilgisayarla, daktiloyla veya mavi ya
da siyah mürekkepli dolma kalemle yazılır.
Tükenmez kalemle veya kurşun kalemle dilekçe yazılmaz.
 Dilekçe metni, sayfaya güzel bir kompozisyonla
yerleştirilir.

 Anlatımın yalın ve duru olmasına özen gösterilir.

11

DİLEKÇE 
Dilekçeye kurumun bulunduğu şehir adı yazılır.
 Dilekçeye sorunla ilgilenecek kuruma veya makama
hitapla başlanır. Hitaplar kurumun idari yapısına uygun
olmalı ve eksiksiz yazılmalıdır: Ankara Valiliğine, Açık
öğretim Lisesi Müdürlüğüne, Eğitim Teknolojileri Genel
Müdürlüğüne gibi.
 Daha sonra konunun belirlendiği metin bölümüne
geçilir. Bu bir şikâyet dilekçesiyse, şikâyet sağlam
kanıtlara dayandırılır. Eğer iş isteme dilekçesiyse,
öğrenim durumu, yaş, kısa bir öz geçmiş, kurumca
aranan seçkin nitelikler açık seçik belirtilir.
12

DİLEKÇE Dilekçe verenin bitiminde

adı ve soyadı sol alt köşeye,tarih ve imza sağ
tarafa yazılır.
isim ve imzanın bir satır üstünde yer alır.
 Dilekçe imzalandıktan sonra sol tarafa açık adres
bildirilir. Dilekçeyle birlikte varsa verilen ekler, adresi
yazdıktan sonra ekler başlığı altında numara verilerek
sıralanır. Evrakın kaybolmaması için (varsa) ekler
mutlaka belirtilir.

 Bir dilekçede sadece bir kişinin imzası bulunur ve

imzasız dilekçeler geçersiz sayılır.
 13

D
İLEKÇE
 14

 Resmi kuruluşların veya tüzel kişilerin yaptıkları

KARA toplantılarda aldıkları kararların ve ortaya çıkan görüşlerin

kaydedilmesiyle karar defterleri oluşur.

R  Karar yazıları yazılırken başa sırası, tarihi, numarası,

toplantı tarihi ve yeri yazılır.

 Toplantı gündemi giriş bölümünde belirtilir.

 Üyelerin konuya ilişkin görüşleri aktarılır.

 Yazı, «oy birliğiyle/oy çokluğuyla karar verildi» ifadesiyle

sonlandırılır.

 En alt bölümde toplantıya katılanların ad, soyad ve imzaları

bulunur.
 15

TUTANA  Meclis, kurul, toplantı, mahkeme vb. yerlerde

söylenen sözlerin tespit edildiği anda aynen yazıya
K geçirilmesiyle oluşturulan yazılardır.

 Olay tutanakları ise konuyla ilgili kişiler tarafından

düzenlenir ve imza altına alınır.

 Tutanaklar hazırlanırken mevcut durum ele alınmalı,

kişisel düşüncelere yer verilmemelidir.
 16

T
UTANAK
RAPOR 17

 Bir konu ya da olayın incelenmesi sonucunda elde edilen

bilgiler doğrultusunda ortaya çıkan düşüncelerin aktarıldığı
yazı türüdür.

 Deney raporu, tez raporu, yıllık faaliyet raporu

gibi çok çeşitli türleri vardır.

 Raporu hazırlayan kişi mevcut durumu ve durum

hakkındaki görüşlerini ortaya koyduktan sonra
ad, soyad, unvan bilgilerini eksiksiz yazarak metni
imzalamalıdır.
 18

R
APOR
 19
ÖZGEÇMİŞ

 Herhangi bir kurum veya kuruluş tarafından özel amaçlarla istenen ve kişinin
yaşamını, eğitim bilgilerini, yeteneklerini, deneyimlerini, iş yaşamına yaklaşımını
ve duruma göre ilgi alanlarını belirten kısa yazı türüdür.

 Özgeçmişte belirtilen yeterlilikler belgelerle kanıtlanabilir nitelikte olmalıdır.

 İletişim bilgilerinin eksiksiz verilmesine dikkat edilmelidir.

 20

Ö
ZGEÇMİŞ
 21

YAZIŞMA  2. ÖZEL YAZIŞMALAR:

Kişiler arasında yapılan ve genellikle özel konuları içeren

TÜRLE yazışmalardır.

Rİ
 22
ÖZEL MEKTUP
 Birbirlerini tanıyan kişilerin duygu ve
düşüncelerini paylaşmak için birbirlerine
gönderdikleri mektuplardır.

 Anlatımında içtenlik ve rahatlık vardır.

 Hitaplarda içten ifadelere yer verilir.

 Sanatçıların, devlet adamlarının, düşünürlerin

özel mektupları yayınlandığında bizler için
önemli belgeler olabilir.

 Bu türdeki mektupların gizliliği vardır ve bu

gizlilik kanunla korunmuştur.
 23
EDEBİ MEKTUP
 Edebiyatçıların birbirlerine ya da dostlarına
yazdıkları sanatsal değer taşıyan
mektuplardır.

 Edebî mektuplar belge niteliği

taşıdıklarından önemlidirler. Bu tarz
mektuplardan yazıldıkları döneme ait sanat,
edebiyat ve fikir olayları hakkında bilgi
edinmek de mümkündür.

 Tanınmış yazarlar birbirlerine

yazdıkları mektuplarla fikir ve sanat
olaylarını ve eserleri tartışırlar.
 Cahit Sıtkı Tarancı’dan Ziya
Nazım Hikmet’ten Kemal Osman Saba’ya
Tahir’e
 24

İŞ MEKTUBU
 Ticaret ve endüstri kurumlarının birbirlerine
ve kişilere veya kişilerin bu kurumlara
gönderdiği mektuplardır.

 İş mektuplarında emredici anlatım

kullanılmıştır.

 Bu mektuplarda içtenlik aranmaz.

 İstenilen, açıkça ve anlaşılır bir dille

belirtilir. Gereksiz ayrıntılara girilmez.
 25

İŞ MEKTUBU
 Ele alınan konu hakkında amaca uygun
açıklamalar yapılmalı, gerekli yerlerde
teknik terimler kullanılmalıdır.

 Eğer yazılan iş mektubu, bir başka mektuba

cevap niteliği taşıyorsa, bu, metnin başında
“ilgi” bölümünde belirtilmelidir. Bunun için
o mektubun tarihi ve numarasının yazılması
yeterlidir.
Mektup yazarken nelere dikkat edilmelidir?26

 Mektup, yazıldığı kişiye uygun bir seslenişle başlamalı ve seslenişten sonra virgül
işareti konulmalıdır.

 Mektupların giriş bölümlerinde, mektupların yazılış sebepleri ortaya konur.

 Gelişme bölümlerinde asıl konuya geçilir ve konu bütün ayrıntılarıyla ortaya konur.

 Sonuç bölümlerinde ise durum sorulur, kendi durumundan bahsedilip sevgi ve

saygı duyguları belirtilir.

 Anlatılacak konu kesin ve açık bir dille ifade edilir; cümleler kısa tutulur.
 27

Özdamar, E. (2014), Anlatım Sanatı, Bilgi

KAYNAKÇA

Yayınevi, Ankara.

 Özdamar, E. (2017), Yazınsal Türler, Bilgi

Yayınevi, Ankara.

 Durmuş, M. (2016), Kompozisyon Bilgileri, Türk

Dili II (Ed. Macit-Cavkaytar), Anadolu
Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları,
Eskişehir.
 https://www.fikriyat.com/galeri/edebiyat/edebi-
mektup-nedir-edebi-mektup-ornekleri/3