1 ETIKET DIE KOLOMME!!

18
14 15 16 17
2 13

78
3 4 5 6 9 10 11 12
 Ek is Dmitri Mendeleev!

Ek het die PERIODIESE TABEL

 Wat is die PERIODIESE
TABEL?

o Toon alle bekende

elemente in die
heelal.
o Organiseer die
elemente volgens
chemiese
eienskappe.
Sleutel tot die Periodieke
Tabel
• Elemente word op
die tafel
georganiseer
volgens hul
atoomgetal.
 Atoomnommer

• Dit verwys na hoeveel

protone 'n atoom van
daardie element het.
• Geen twee elemente
het dieselfde aantal
protone nie.

Bohr-model van waterstofatoom

Golf Model
 Atoommassa

• Atoommassa verwys
na die "gewig" van
die atoom.
• Dit word afgelei deur
die aantal protone by
die aantal neutrone by
te tel. Dit is 'n heliumatoom. Sy
Hatoommassa is 4 (protone plus
neutrone).

Wat is sy atoomgetal?
 Valensie-elektrone

• Valenselektrone is die
elektrone in die
buitenste energievlak
van 'n atoom.
• Dit is die elektrone wat
oorgedra of gedeel
word wanneer atome
saambind.
Rye word "Periodes" genoem
• Periodes = rye
• Van links na regs
• Wat het elemente in 'n ry in
gemeen?
– dieselfde aantal
elektronskulpe
• Elke element in Periode 1
(1ste ry) het 1 dop vir sy
elektrone (H & He)
• Al die elemente in periode 2
het twee skulpe vir hul
elektrone.
• Dit gaan so voort tot by die
tafel
Kolomme word "Groepe" of
Families genoem
• Kolom = groep = gesinne
• Wat het elemente in 'n groep in gemeen?
– dieselfde aantal valenselektrone (elektrone in die
buitenste dop)
• Hulle deel soortgelyke eienskappe met die ander
elemente in hul familie.
• Groep 1: 1 valenselektron
• Groep 2: 2 valenselektrone
• Groep 13: 3 valenselektrone
• Groep 14: 4 valenselektrone
• Groep 15: 5 valenselektrone
• Groep 16: 6 valenselektrone
• Groep 17: 7 valenselektrone
• Groep 18: 8 valenselektrone behalwe Hy wat 2 het
 Eienskappe van metale
• Goeie geleiers van hitte
en elektrisiteit
• Blink.
• Vervormbaar (kan in dun
drade gespan word)
• Smeebaar (kan in dun
velle gestamp word)
• 'n Chemiese eienskap
van metaal is sy reaksie
met water wat lei tot
korrosie.
Eienskappe van nie-metale

• Swak geleiers van

hitte en elektrisiteit
• Nie rekbaar of
smeebaar nie
• Bros en breek maklik
• Dowwe
• Baie nie-metale is
gasse.

Swael
Eienskappe van metalloïede

• Het eienskappe van beide metale

en nie-metale
• Vaste stowwe wat blink of dof kan
wees.
• Lei hitte en elektrisiteit beter as
nie-metale, maar nie so goed soos
metale nie.
• Hulle is rekbaar en smeebaar.

Silikon
Streek: Metale
 Groep 1: Alkalai Metals
• 1
valensele
ktron

• Baie
reaktief
 Groep 2: Alkaliese aardmetale
• 2
valenselekt
rone
• Baie
reaktief,
maar
minder as
alkalimetal
e
 Groepe 3 – 12: Oorgangsmetale
• 1-2
valenselektrone
• Minder reaktief
as
aardalkalimetal
e omdat hulle
nie so maklik
hul elektrone
weggee nie
• Onderste 2 ry is
die Lanthanide
& Actinide
reeks
• Lanthanide -reeks:
– blink reaktiewe metale
– Die meeste gevind in
die natuur

• Actinides reeks:
– radioaktief en
onstabiel
– Die meeste is
mensgemaak en
Streek: Metalloïede
Streek: Niemetale
 Groep 17: Halogene
• 7
valenselektr
one
• Baie
reaktief
• Niemetale
 Groep 18: Edelgasse
 8 valenselektrone
(behalwe Hy wat
net 2 het)
 “Gelukkig” want
hul buitenste
elektrondop is
gevul!
 NIE-
REAKTIEWE
(inerte)
gasse
 Niemetale