NÖROLOJI

SEMIYOLOJISI
DOÇ. DR. ABDULLAH ÖZKARDEŞ
KUVVET KAYIPLARI (FELÇLER):

• Derecesine göre:
• Parezi: Kısmi kayıp
• Paralizi veya pleji: Tam kayıp

• Lokalizasyona göre:
• Hemipleji: Vücudun bir yarısı
• Monopleji: Tek ekstremite
• Tripleji: Üç ekstremite
• Tetrapleji veya kuadropleji: her 2 kol ve 2 bacakta
• Parapleji: İki bacakta
KUVVET KAYIPLARI (FELÇLER):

• Birinci motor nöron

• İkinci motor nöron
• Sinir kas bağlantısı
• Çizgili kas hastalıklarında görülebilir.
1. MOTOR NÖRON:

• Piramidal yol veya kortikospinal traktus da denilir.

• Motor korteksten ön boynuza kadar uzanır
• Bulbusun alt ucunda çaprazlaşır.
• Kortikobulber traktus: Korteksten beyin sapındaki kranial sinirlerin motor çekirdeklerine
uzanır.
• Piramidal yol beyinde hasarlanmışsa hemipleji karşı kol ve bacakta, medulla spinalisde
hasarlanmışsa hemipleji aynı taraftadır
2. MOTOR NÖRON:

• Alt motor nöron veya periferik motor nöron da denilir.

• Bunların hücre gövdeleri medulla spinalisde ön boynuzda ve kranial sinirlerin beyin
sapındaki nükleuslarındadır.
• Medulla spinalisde ön boynuz hücrelerinin uzantıları ile periferik sinirler oluşur, kol ve
bacaklardaki kasların hareketini sağlar.
• Kranial sinirlerin uzantıları ise ipsilateral göz, dil, çiğneme, yutma kaslarına giderler.
KAS GÜCÜ AZALMASINDA AYIRICI TANI:

• Kas zaafının dağılımı

• Tonus
• Tendon refleksleri
• Patolojik refleksler
• Kas atrofisi
• Fasikülasyon,
• Duyu kusuru
HEMIPLEJI

• Lezyon korteksde ise ve büyük değilse kol bacak ve yüzde eşit olmayabilir.
• Lezyon kapsula internada ise kol, bacak ve yüzde eşit bir güç kaybı olur.
• Lezyon beyin sapında ise çarpraz felçler olabilir (karşı tarafta hemiparezi, aynı tarafta
kranial sinir felci).
• Lezyon medulla spinalisde ise güç kaybı aynı tarafta kol ve bacaktadır. Lezyon servikal
bölgenin altında ise sadece aynı taraf bacaktadır.
PARAPLEJI

• Korteksteki bacakların motor merkezlerinin 2 taraflı hastalanması, periferik nöropatiler

ve kas hastalıkları her iki bacakta güçsüzlük yapsa da, en sık nedeni medulla spinalisdeki
kortikospinal yolun iki taraflı hastalanmasıdır.
• Sadece piramidal yol etkilenip saf motor parapleji veya duyu yolları da etkilenip motor-
duyusal paraparezi olabilir.
• Sfinkter kusurları olabilir.
• Medulla spinalisin bir yarısında lezyon : Brown Sequard Sendromu.
PIRAMIDAL PARAPLEJILER

• Bası
• Travma
• Tümör,
• Demyelizan Hastalık
• Myelit
• Vertebra enfeksiyonu nedeniyle olabilir.
DUYULAR

• Yüzeyel duyular (ekstroseptif duyular): Dokunma, ağrı ve ısı duyuları

• Derin duyular (Proprioseptif duyular): Pozisyon, pasif hareket, vibrasyon ve derin ağrı
duyuları
• Kortikal duyular: Üstteki duyuların paryetal korteksteki kombine şekilleri. Streognozi,
grafestezi, taktil lokalizasyon, iki nokta ayırımı.
• Özel duyular: Kranial sinirler ile ilgili, görme, işitme, koku ve tat duyuları.
DUYU YOLLARI

• Ağrı ve ısı duyusunu ileten lifler, arka boynuzda sinaps yaparlar ve buradan çıkan lifler
aynı segmentte çaprazlaşıp, lateral spinotalamik traktusu oluştururlar ve talamusun VPL
çekirdeğine varırlar, buradan kalkan 3. dizi duyusal nöronlarda post rolandik kortekse
ulaşırlar. Yüzün ağrı ve ısısını ileten lifler önce agsser ganglionu, sonra pons ve spinal
trigeminal traktus ile spinal trigeminal çekirdek ve burada çaprazlaşıp trigeminotalamik
yolla, talamusun VPM çekirdeğine ve oradan da post rolandik kortekse gelirler. Lateral
spinotalamik traktusda duyu lifleri en alttan gelen en dışta olacak şekilde yerleşir.
DUYU YOLLARI

• Dokunma duyusu lifleride ön boynuzdan medulla spinalise girip aynı segmentte

çaprazlaşırlar ve anterior spinotalamik traktusu yaparlar. Yüzün dokunma duyusunu
taşıyan trigeminal sinir lifleride ponsda çaprazlaşıpanterior trigeminotalamik traktusa
katılırlar.
• Derin duyuları taşıyan aksonlar ise arka boynuzdan girip çaprazlaşmadan arka kordon
içinde yükselip bulbusdaki Nukleus Gracilis ve Nukleus Cuneatusa varırlar, buradan
kalkan nöronlar çaprazlaşıp karşı taraf talamusun VPL çekirdeğine gelirler. Buradan da
post rolandik kortekse ulaşırlar.
DUYU BOZUKLUKLARI ILE ILGILI TERIMLER

• Parestezi
• Hipoestezi, anestezi
• Hipoaljezi, analjezi
• Termoanestezi
• Hiperstezi
• Hiperaljezi, hiperpati
• Fantom ağrısı
• Kozalji
• Yansıyan ağrılar
DUYU BOZUKLUĞU TIPLERI:

• Periferik sinirler
• Spinal kökler
• Medulla spinalis hastalıkları Tüm transvers lezyon ve yarım transvers lezyonlar,
sirengomyeli (zırh veya pelerin şeklinde), Kauda ekuina ve konuş medullaris lezyonları
(eğer şeklinde), derin duyu bozukluğuna yol açan tabes dorsalis ve nöroanemik sendrom
• Beyin sapı lezyonları
• Talamus lezyonları
• Pariyetal lob lezyonları
TONUS BOZUKLUKLARI:

• İstirahat halindeki kasta pasif hareket sırasında hissedilen gerginlik

• Hipotoni
• Ön boynuz hastalığı, polinöropati, myopati
• Hemipleji ve paraplejinin erken dönemleri
• Serebellum hastalıkları

• Hipertoni
• Spastisite
• Rijidite
KRANIAL SINIRLER:

• Beyin sapındaki kranial motor çekirdeklerden başlayan 2. motor nöron aksonlarıdır.

İçlerinde duyusal lifler de bulunabilir.
• Sağda ve solda olmak üzere 12 çift kranial sinir vardır.
• Kafa çiftlerinin
• Üç tanesi (1, 2 ve 8. kranial sinirler) koklama, görme, işitme ve denge ile ilgili sinirler
• Beş tanesi (3, 4, 6, 11 ve 12. kranial sinirler) saf motor sinirler
• Dört tanesi (5, 7, 9 ve 10. kranial sinirler) motor ve duyusal sinirler
• Bunlardan 3, 7, 9 ve 10. kranial sinirlerin parasempatik lifleri de vardır.
1. KRANIAL SINIR

• Nervus olfaktorius
• Koku almayı sağlayan sinir
• Anosmi: koku alamama
2. KRANIAL SINIR

• Nervus optikus
• Görmeyi sağlar.
• Retinadan gelen ganglion hücrelerinin uzantıları optik siniri oluşturur. Nazalden gelen
lifler sella tursikada çaprazlaşır, temporalden gelenler çaprazlaşmaz. Kiazmadan sonra
traktus optikus adıyla talamusun CGL çekirdeğine gelir, sonra radiasyo optisi adıyla
paryetal ve temporal korteksi katetederek oksipital lobdaki kalkarin kortekse ulaşır.
• Görevi görme impulslarının iletimini sağlamak ve ışık refleksinin götürücü yolunu
oluşturmaktır.
2. KRANIAL SINIR

• Optik sinir hasarına bağlı görme bozuklukları

• Multipl skleroz, optik nevrit
• Amosozis fugaks
• Migren aurası
• Temporal arterit
• Kafa içi basınç artışı

• Hemianopsi, kuadrantanopsi, homonim hemianopsi.

3, 4 VE 6. KRANIAL SINIRLER

• Nervus okulomotorius, nervus troklearis ve nervus abdusens

• Okuler motor sinirler, göz hareketlerini sağlarlar
• Nervus okulomotorius, gözün yukarı aşağı içe ve yukarı-dışa hareketlerini sağlar, üst göz
kapağını kaldırır, ışık refleksinin getirici yoludur ve myozis olmasını sağlar,
• Nervus troklearis, göz küresinin aşağı ve dışa hareketini sağlar.
• Nervus abdusens, göz küresini dışa çeker.
5. KRANIAL SINIR:

• Nervus trigeminus
• 3 adet duyusal ve 1 adet motor çekirdeği vardır.
• Mandibuler, maksiller ve oftalmik dalları vardır.
• Motor lifler mandibuler sinir içinden çiğneme kaslarına gider.
• Yüz, saçlı derinin ön bölümü, göz, ağız, burun, paarnasal siniüslerin mukozaları ve dilin 2/3 ön
bölümündeki tüm duyu bilgilerini taşır.
• Çene refleksinin getirici ve götürücü ve kornea refleksinin getirici yolunu oluşturur.
• En sık görülen hastalığı trigeminal nevraljidir.
7. KRANIAL SINIR

• Nervus Fasialis.
• Esas olarak motor sinirdir, duyusal ve parasempatik fonksiyonları da vardır.
• Yüz kaslarını innerve eder.
• Dış kulak yolunun küçük bir alanının duyusunu sağlar.
• Dilin 2/3 ön tarafının tad duyusunu sağlar.
• En sık görülen hastalığı Bell Palsy’dir.
8. KRANIAL SINIR

• Nervus stato-akustikus veya nervus vestibulo-koklearis.

• İşlevi işitme ve denge sağlanmasıdır.
• En önemli hastalığı vertigodur.
9. VE 10. KRANIAL SINIRLER

• Nervus Glossofaringeus ve nervus vagus

• Motor, duyu ve parasempatik lifleri vardır.
• Duyu: Farinks, tonsilla, yumuşak damak, dilin 1/3 arka bölümü, timpan boşluğu ve östaki borusunun
duyusunu 9. sinir, dış kulak yolunda küçük bir alanın ve larinksin duyusunu ise 10. sinir sağlar.
• Tad: Dili 1/3 arkasının tad duyusunu 9. sinir sağlar.
• Motor: 9. sinir stilofaringeal kası, 10. sinir ise farinksin diğer kasları ve ses tellerini innerve eder.
• Otonomik: 9. sinir parotise, 10. sinir ise tüm göğüs ve karın organlarına parasempatik lifler verir.
11. KRANIAL SINIR

• Nervus accesorius.
• Saf motor sinirdir.
• Sternokleidomastoid kası ve trapez kasının üst bölümünü innerve eder.
12. KRANIAL SINIR

• Nervus Hipoglossus
• Dilin motor siniridir.
 REFLEKS
Sinir sisteminde motor ve duyusal aktivitenin birbirini tamamlamasından
oluşan temel ünite refleks arkıdır. Bir refleks kavsi beş parçadan oluşur:
1) Dış veya iç ortamdaki fiziksel değişimi alan duyu organı,
2) Uyarıyı refleks merkezine taşıyan aferent (getirici) nöron,
3) Santral entegrasyonu sağlayan medulla spinalis veya beyindeki merkez,
4) Refleks cevabı çevreye taşıyan eferent (götürücü) nöron,
5) Cevabı sağlayan efektör organ.
REFLEKS DEĞİŞİKLİKLERİ

• Refleks arkı herhangi bir bölümünde bozulduğunda refleks alınmaz. Örneğin, m. triceps
brachii’nin siniri olan n. radialis’in hastalanmasında (travma, polinöropati) triceps refleksi
kaybolur.
• Segmenter mekanizmalar ile yürütülen tendon refleksleri aynı zamanda üst merkezlerin
kontrolü altındadır. Bu nedenle, üst motor nöron (birinci motor nöron, piramidal yol)
hastalıklarında suprasegmenter kontrolün ortadan kalkması sonucu tendon refleksleri artar.
Hatta, kas gerildiğinde ardarda gelen klonik kasılmalar görülebilir. Aşil ve patella klonusu buna
örnektir.
• Birinci motor nöron hastalıklarında tendon reflekslerindeki artışın yanısıra fizyolojik koşullarda
alınmayan Hoffmann ve Babinski delili gibi patolojik refleksler ortaya çıkar.
REFLEKS DEĞİŞİKLİKLERİ

• Medulla spinalisin anatomik veya fizyolojik akut kesilerinde başlangıçta flask bir parapleji görülür.
Kesi altında kalan medulla spinalisin bütün refleks cevapları da azalmış veya kaybolmuştur. Tendon
refleksleri alınmaz. Otonomik refleksler de çalışmadığından retansiyon tarzında sfinkter kusuru
görülür. Bu tabloya spinal şok denir. Bu süre insanda 2-6 hafta kadardır. Spinal şok sonlanırken ilk
beliren refleks aktivitesi fleksör toplanma refleksidir: Kesinin altında kalan vücut bölümüne ağrılı bir
uyaran verildiğinde başparmağın yukarı doğru hareket ettiği (Babinski delili) görülür. Aradan bir süre
daha geçince bacaklarda spastisitenin yerleştiği, tendon reflekslerinin geri döndüğü ve giderek
canlandığı dikkati çeker.

• Piramidal yolun daha yukarı düzeylerdeki lezyonlarında da önce flask bir felç görülür. Örneğin, bir
serebrovasküler olayın (beyin infarktı veya kanaması) başlangıcındaki hemipleji, genellikle flask bir
hemiplejidir. Kas tonusu azalmıştır, tendon refleksleri alınmaz. Zamanla, hipotoni spastisiteye
dönüşür, tendon refleksleri şiddetlenir.
Refleks Getirici-Götürücü Sinir Segmenter İnnervasyon

Yüzeyel refleks

Kornea V.-VII. kranial sinir Pons

Farinks IX.ve X. kranial sinir Bulbus

Karın derisi

Üst İnterkostal sinirler D7-D9

Orta İnterkostal sinirler D9-D11

Alt İnterkostal sinirler D12, L1

Kremaster N. ilioinguinalis-n. Genitofemoralis L1, L2

Taban derisi N. tibialis S1

Anal N. pudentalis S2-S4

Tendon Refleksleri

Biceps N. musculocutaneus C5, C6

Triceps N. radialis C6, C7

Stiloradyal (Brakiyoradyal) N. radialis C5, C6

Patella N. femoralis L2-L4

Aşil N. tibialis S1