HİSTOLOJİ ve EMBRİYOLOJİ

FETAL ZARLAR VE PLASENTA

30 Mart 2023

Prof. Dr. Ahmet Çevik TUFAN

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi
Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı
ceviktufan@yahoo.com
DERSİN AKIŞ PLANI

Fetal Zarlar ve Plasenta

• Fetal zarlar (membranlar)
o Amniotik kese (Amnion zarı)
o Yolk kesesi (Vitellin kese)
o Koryonik kese (Koryonik plak-Koryon duvarı)
o Allantoik kese
• Plasenta gelişimi
o Koryonik villusların gelişimi
o Villöz koryon
o Desidua bazalis
• Plasentanın görevleri
FETAL ZARLAR (MEMBRANLAR)

Erken embriyonik dönemde tanımlanabilen ve

fetal gelişim sürecinde de takip edilebilen başlıca
4 adet fetal zar (membran) yapısı bulunmaktadır:

1- Amniotik kese (Amnion zarı)

2- Yolk kesesi (Vitellin kese)
3- Koryonik kese (Koryonik plak-Koryon duvarı)
4- Allantoik kese

Bunlardan ilk 3 tanesi embriyonik 2. haftada

tanımlanabilir durumdadır.

Allantoik kese ise 3. haftada yolk kesesinin

bağlantı sapına doğru yaptığı bir uzantı ile gelişir.
FETAL ZARLAR (MEMBRANLAR)

Gelişimin 13. gününde amniyotik kesenin duvar

yapısını oluşturan 2 tabaka şu şekilde tanımlanır:
1. Ekstraembriyonik somatik mezoderm,
2. Amniyoblastlar (amniyonun ektodermi).
FETAL ZARLAR (MEMBRANLAR)

Gelişimin 13. gününde yolk kesenin duvar yapısını

oluşturan 2 tabaka şu şekilde tanımlanır:
1. Ekstraembriyonik splanknik mezoderm,
2. Yolkun endodermi.
FETAL ZARLAR (MEMBRANLAR)

Gelişimin 13. gününde koryonik kesenin duvar yapısını

oluşturan 3 tabaka şu şekilde tanımlanır:
1. Ekstraembriyonik somatik mezoderm,
2. Sitotrofoblastlar,
3. Sinsityotrofoblastlar.
FETAL ZARLAR (MEMBRANLAR)

Gelişimin 16. gününde yolk kesenin bağlantı sapına

doğru bir uzantısı şeklinde gelişen allantoik kesenin
duvar yapısını oluşturan 2 tabaka şu şekilde tanımlanır:
1. Ekstraembriyonik splanknik mezoderm,
2. Yolkun endodermi.
PLASENTA GELİŞİMİ
Koryonik Plak ve
Primer Koryonik Villusların Gelişimi

• Ekstraembriyonik somatik mezoderm aynı

zamanda koryonik plak olarak da adlandırılır.
• Koryonik plak içerisinde vasküler yapıların gelişimi
ile bağlantı kökü olarak isimlendirilen yapı
umbilikal korda (göbek kordonuna) dönüşür.
• Gelişimin 13. gününde koryonik kese duvarında
primer koryonik villular tanımlanabilir hale
gelirler.
• Primer koryonik villuslar, koryonik kese
duvarında sitotrofoblastların proliferasyonu ve
sinsityotrofoblastlar içerisine doğru migrasyonu
sonucunda meydana gelen hücresel çıkıntılardan
oluşur.
PLASENTA GELİŞİMİ

• Gelişimin 13. gününde koryonik kese

duvarında primer koryonik villular
tanımlanabilir hale gelirler.
• Primer koryonik villuslar, koryonik kese
duvarında sitotrofoblastların
proliferasyonu ve sinsityotrofoblastlar
içerisine doğru migrasyonu sonucunda
meydana gelen hücresel çıkıntılardan
oluşur.
PLASENTA GELİŞİMİ

• Gelişimin 16. gününde koryonik kese

duvarında sekonder koryonik villular
tanımlanabilir hale gelirler.
• Sekonder koryonik villuslar, koryonik
kese duvarında ekstraembriyonik somatik
mezodermin, sitotrofoblastlar ve
sinsityotrofoblastlardan oluşan primer
koryonik villusların içerisine doğru girmesi
sonucunda meydana gelen koryon duvarı
çıkıntılarıdır.
PLASENTA GELİŞİMİ

• Gelişimin 21. gününde koryonik kese

duvarında tersiyer koryonik villular
tanımlanabilir hale gelirler.
• Tersiyer koryonik villuslar, koryonik kese
duvarında ekstraembriyonik somatik
mezodermin içerisinde meydana gelen
vaskülogenez sonucunda kapiller yumağın
oluşu ile ortaya çıkar.
• Bu yapı trofoblastik lakünleri dolduran
maternal kan ile ektraembriyonik vasküler
yapılar arasındaki ilk alışverişin
gerçekleşmesini sağlar.
PLASENTA GELİŞİMİ

Düz Koryon

Koryon

Villöz Koryon (Koryon Frondozum) Plasentanın fetal parçasını oluşturur.

PLASENTA GELİŞİMİ

Desidua bazalis plasentanın

maternal parçasını
oluşturur.

Doğumda yırtılan zara

koryoamniyotik zar adı verilir.
PLASENTA
PLASENTA
PLASENTA
PLASENTA
PLASENTA
PLASENTA
Kaynaklar
1. The Developing Human Clinically Oriented Embryology, KL Moore, TVN Persaud, MG Torchia, 10th Edition,
Elsevier.
2. Langman’s Medical Embryology, TW Sadler, 12th Edition, Wolters Kluwer and Lippincott Williams & Wilkins.
3. Human Embryology and Developmental Biology, BM Carlson, 5th Edition, Elsevier.
4. High-Yield Embryology, RW Dudek, 5th Edition, Wolters Kluwer and Lippincott Williams & Wilkins.
5. Principals of Anatomy and Physiology, GJ Tortora, B Derrickson, 15th Edition, Wiley.
6. Simbryo, An Animated Tour of Human Development, PM Ecker, GM Ecker, LH Mathers, Version 1.1, Lippincott
Williams & Wilkins.
7. Işık Mikroskopik Görseller ve Çizimli Anlatımlarla Histoloji Laboratuvar Kitabı. Editör: Ahmet Çevik TUFAN, 2019,
Ankara Nobel Tıp Kitabevleri, Ankara. ISBN: 978-605-7578-43-3.
8. Histoloji: Hücre, Doku, Sistemler, Teknikler, Moleküller-Laboratuvar-Klinik Yönleriyle Yaklaşımlar. Editör: Prof. Dr.
Meltem Kuruş, 2020, Akademisyen Kitabevi, Ankara. ISBN: 978-625-7707-47-3.
9. BRS Hücre Biyolojisi ve Histolojisi (BRS Cell Biology and Histology, Leslie P. Gartner, James L. Hiatt), Çeviri
Editörü: Prof. Dr. Canan Hürdağ, 7. Baskı, İstanbul Tıp Kitabevi. ISBN: 978-605-4949-52-6.
10. diFiore’nin Histoloji Atlası, Fonksiyonel İlişkileriyle (di Fiore’s Atlas of Histology with Functional Correlations, Ed.:
Victor P. Eroschenko), Çeviri Editörü: Prof. Dr. Ramazan Demir, 12. Baskı, Palme Yayıncılık, Ankara. ISBN: 978-
605-355-160-7.
Sevgi ve Saygılarımla…
Prof. Dr. Ahmet Çevik TUFAN

ceviktufan@yahoo.com