Siguria dhe autorizimi i DB

Seminar, Programi 2023 - 2024

 S iguria e DB
Sigurimi i DB është një ndërmarrje e gjërë, që përfshin zgjidhjen e çështjeve ligjore, etike,
organizative, të politikave të biznesit.

DB kërcënohet nga humbja e:

 integritetit (integrity),
 disponueshmërisë (availability),
 besueshmërisë (confidentiality).

Për sigurimin e DB zbatohen masat e:

 kontrollit të qasjeve (access control),
 kontrollit të konkluzioneve (inference control),
 kontrollit të rrjedhës (flow control),
 enkriptimit (encryption).
 Kontrolli i qasjeve
Kontrolli i qasjeve sigurohet përmes krijimit të llogarive të përdoruesve,
mbrojtjes së tyre përmes fjalëkalimeve dhe dhënies së të drejtave të
shfrytëzimit.

Kontrolli i qasjeve realizohet në nivelin e SQL Serverit dhe bazës së të

dhënave.

Konceptet kryesore të qasjes në SQL Server janë:

login – kredenciale për identifikimin e një lidhjeje ndaj serverit,
rol (role) – trajtëzime të login me të drejta shfrytëzimi të
paracaktuara.
Kontrolli i qasjeve në SQL Server – Logins (1/3)
SQL Server mundëson katër lloje logins sipas mekanizmit të përdorur për
identifikimin e lidhjes:
 Windows-authenticated login – identifikimi i lidhjes kryhet përmes
sistemit të operimit.
 SQL Server-authenticated login – identifikimi i lidhjes kryhet nga SQL
Server dhe kredencialet ruhen në bazën e të dhënave të sistemit master.
 Certifikatë – identifikimi i lidhjes kryhet nga një certifikatë e cila
kontrollohet përmes një database master key.
 Asymmetric key – identifikimi i lidhjes kryhet përmes një
infrastrukture me çelës publik dhe privat.

(SQL Server – 1. SQL Logins.sql)

Kontrolli i qasjeve në SQL Server – Server roles (2/3)
Për të shfrytëzuar SQL Server login kanë nevojë për të drejta. Menaxhimi i të drejtave të login
thjeshtësohet duke u dhënë atyre role. SQL Server ka nëntë role të paracaktuara (fixed server-roles)
por lejon krijimin e roleve me të drejta të përcaktuara nga përdoruesi (user-defined server-roles):
 sysadmin – kryen çdo aktivitet të mundshëm në SQL Server.
 serveradmin – kryen konfigurime të SQL Serverit.
 securityadmin – menaxhon qasjet e login dhe roleve në SQL Server.
 processadmin – menaxhon proceset që ekzekutohen në SQL Server.
 setupadmin – aktivizon dhe çaktivizon lidhjet e SQL Server me servera të tjerë.
 bulkadmin – lejon përdoruesit e databazave të ngarkojnë në tabela të dhëna nga dokumente
të jashtëm.
 diskadmin – menaxhon dokumenta specifikë të SQL Serverit si dokumentet e back-up.
 dbcreator – krijon, ndryshon, fshin dhe rijetëzon baza të dhënash në SQL Sever.
 public – të gjithë login në SQL Server janë pjestarë të këtij roli. Të drejtat e lidhura me këtë
rol janë të ndryshueshme.

(SQL Server – 2. SQL Roles.sql)

Kontrolli i qasjeve në SQL Server – Pyetje (3/3)
Cili privilegj mundëson krijimin e SQL logins?
Çfarë komande duhet të ekzekutoni për krijimin e një login në SQL
Server që identifikohet përmes përdoruesit UserA në domainin
DomainA të sistemit të operimit Windows?
Çfarë komande duhet të ekzekutoni për krijimin e një login LoginA në
SQL Server që identifikohet përmes serverit me anë të fjalëkalimit
PassA?
Çfarë roli do t’i jepnit një login që duhet të jetë i aftë të fshijë dhe
rijetëzojë baza të dhënash nga SQL Server? (bazojeni zgjedhjen në
principin e dhënies së privilegjeve minimale)
Kontrolli i qasjeve në DB – Mekanizmat e sigurisë (1/6)
Qasja në DB realizohet përmes mekanizmave të sigurisë:
diskrete (discretionary),
të detyrueshme (mandatory).
Në të dyja rastet administruesit e databases dhe administruesit e sigurisë
trajtojnë qasjen e përdoruesve ndaj objekteve të DB.
Faktorët që ndikojnë në lejimin e qasjeve janë:
disponueshmëria e të dhënave (data availability),
pranimi i qasjeve (access acceptability),
kontrollit i identiteteve (authenticity assurance).
me qëllimin përfundimtar të arritjes së sigurisë dhe saktësisë (precision)
maksimale.
Kontrolli i qasjeve në DB – Përdoruesit (2/6)
Përdoruesit e DB janë identitetet që logins marrin kur lidhen me një bazë të dhënash në server. Një login është i
lidhur vetëm me një përdorues në çdo bazë të dhënash. Secili përdorues i DB lidhet maksimalisht me një login.

Përdoruesit kanë nevojë për të drejta për shfrytëzimin e DB. Menaxhimi i të drejtave thjeshtohet kur ato vendosen
në nivel roli të DB.

Rolet e paracaktuara të përdoruesve të DB janë:

 db_owner,
 db_securityadmin – menaxhon pjesëmarrjen e përdoruesve në rolet e DB,
 db_accessadmin – menaxhon lidhjen e logins me përdoruesit e DB ,
 db_backupoperator,
 db_ddladmin,
 db_datawriter,
 db_datareader,
 db_denydatawriter,
 db_denydatareader.
(SQL Server – 3. DB Users Roles.sql)
(SQL Server – 4. Grant Revoke.sql)
Kontrolli i qasjeve në DB – Përhapja e të drejtave (3/6)
Përdoruesit dhe rolet e DB kanë të drejtë të Përhapje horizontale: 4
User1 Përhapje vertikale: 2
përhapin të drejtat e tyre nëse kjo u është
lejuar në komandën e dhënies së të drejtave.

User2 Përhapje horizontale: 3

User3 User4 User5 Përhapje vertikale: 1
Përhapja e të drejtave nga subjektet e DB
mund të bëhet përmes kufizimit:
 horizontal – kufizon numrin e User6 User7 User8 Përhapje horizontale: 3
subjekteve të cilëve u jepet e drejta. Përhapje vertikale: 0

 vertikal – kufizon numrin e subjekteve

të cilëve u jepet e drejta me mundësi User9 User10 User11
përhapjeje.
Në të djathtë paraqitet një shembull i Legjenda
përhapjes së të drejtave përmes rregullave
të kufizimit horizontal dhe vertikal ku UserX Me të drejtë Grant Option
përdoruesi i parë e ka përhapjen horizontale
të kufizuar në 4 dhe përhapjen vertikale të
kufizuar në 2. UserX Pa të drejtë Grant Option
Kontrolli i qasjeve në DB – Pyetje (4/6)
Çfarë lloj subjekti duhet të krijohet në nivelin e bazës së të dhënave
për të lejuar fshirjen dhe krijimin e tabelave?
Cila komandë duhet përdorur për krijimin e një subjekti në bazën e
të dhënave që ka disa privilegje të caktuara dhe përmban disa
përdorues?
Cila komandë përdoret për të shtuar një përdorues të DB në një rol
të paracaktuar?
Në cilin rol të paracaktuar të DB do të përfshinit një përdorues me
detyrën të menaxhojë lidhjen e përdoruesve të DB me logins?
Kontrolli i qasjeve në DB – Mekanizmi i detyrueshëm (5/6)
Mekanizmi i qasjes së detyrueshme bazohet në nivelet e klasifikimit të
objekteve dhe subjekteve psh sipas kategorive:
TS – top secret,
S – secret,
C – confidential,
U – unclassified.
Leximi dhe modifikimi i të dhënave në këto DB trajtohet përmes rregullave:
Subjekti ka qasje vetëm në objektet me klasifikim të njejtë ose më të
ulët.
Subjekti shkruan vetëm në objekte me klasifikim të njejtë ose më të
lartë.