PRAWO ADMINISTRACYJNE

Administracja publiczna
zagadnienia ogólne
Pochodzenie słowa „administracja” – łac.
administratio – pomoc, służba, przewodnictwo,
kierownictwo, prowadzenie, zarząd, zarządzenie
administro – kierować, prowadzić, zarządzać,
zawiadywać, wykonywać, rozporządzać,
rozkazywać, wydawać zarządzenia, pełnić służbę,
pracować
ministro – posługiwać, służyć, podawać, nalewać,
dostarczać, opatrywać
 Administracja publiczna
zagadnienia ogólne
Administracja:
- funkcja zarządzania, kierowania,
organizowania (ujęcie przedmiotowe)
- zespół podmiotów realizujących ww. funkcje
(ujęcie podmiotowe)
 Funkcje administracji występują
w każdym zorganizowanym działaniu
Administracja

-prywatna

-publiczna
 ADMINISTRACJA
• Działalność organizatorska i wykonawcza w
odniesieniu do politycznych decyzji władzy
państwowej

• Aparat powołany do prowadzenia działalności

organizatorskiej i wykonawczej w odniesieniu
do politycznych decyzji władzy państwowej
ADMINISTRACJA - ORGANIZACJA

Trzy ujęcia organizacji:

- atrybutowe
- rzeczowe
- czynnościowe
 Organizacja w ujęciu atrybutowym

cecha „rzeczy” złożonych, których

elementy (części) współprzyczyniają się
do powodzenia całości – układ
współzależności i współdziałania
elementów złożonej całości
(T. Kotarbiński)
 Organizacja w ujęciu rzeczowym

„rzecz zorganizowana” – zespół ludzi i rzeczy

powiązanych ze sobą we współdziałaniu dla
osiągnięcia określonego celu
Organizacja w ujęciu czynnościowym

Złożone przedsięwzięcia – czynności

organizowania rzeczy złożonych
(np. produkcji, usług, )
 Administracja publiczna
zagadnienia ogólne
Administracja:
System (zbiór) podmiotów (elementów):
- uporządkowanych
- zhierarchizowanych
- połączonych między sobą wewnętrznymi
relacjami
- powołanych do realizacji celów usytuowanych
poza systemem (w otoczeniu systemu)
 Sfery oddziaływania prawa na
administrację publiczną
Po pierwsze:
- Tworzenie (podmiotów administracji publ.),
- umiejscowienie w systemie,
- wyznaczenie zakresu działania,
- określenie powiązań w systemie
 Zakres działania

katalog merytorycznych obszarów

aktywności administracji publicznej,
przypisanych danemu podmiotowi
administracji
 Sfery oddziaływania prawa na
administrację publiczną
Po drugie,
wyposażenie podmiotów
administracji w kompetencje do
realizacji wyznaczonych jej zadań
 Kompetencja

uprawnienie i równocześnie obowiązek

podmiotu administracji publicznej do
podjęcia działań w prawnie przypisanej
formie w celu realizacji zadań
należących do jego zakresu działania
 Sfery oddziaływania prawa na
administrację publiczną
Po trzecie,
określenie trybu realizacji kompetencji przez
podmioty administracji publicznej
(procedury administracyjne)
 Koncepcje pojęcia prawa administracyjnego

Przyczyny stałej aktualności pytania

o pojęcie prawa administracyjnego
- brak kodyfikacji prawa administracyjnego
- złożony przedmiot regulacji
 prawo administracyjne wg M. Jaroszyńskiego

administracja państwowa to „działalność organów

państwowych polegająca na bezpośredniej
organizacji praktycznej realizacji zadań państwa”

„prawo administracyjne to gałąź prawa, która

obejmuje ogół norm regulujących stosunki
społeczne, wynikające w procesie administracyjnej
działalności organów państwowych”
 prawo administracyjne wg J. Starościaka

Koncepcja budowana w oparciu o prawne formy działania

administracji:
„prawo administracyjne to gałąź prawa, która reguluje
działalność organów państwowych podejmowaną w celu
wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich,
wypełnianych w swoistych formach prawnych”, a formy te
to:
1) stanowienie ogólnie obowiązujących przepisów
2) wydawanie aktów administracyjnych
3) zawieranie porozumień administracyjnych
4) zawieranie umów
5) prowadzenie działalności społeczno – organizatorskiej
6) wykonywanie czynności materialno – technicznych
 prawo administracyjne wg J. Starościaka

Koncepcja budowana w oparciu o pojęcie stosunku

administracyjno-prawnego:
„prawo administracyjne to przepisy, które mogą stanowić
podstawę nawiązania stosunku administracyjno– prawnego”.
W literaturze zwolennikiem takiego pojęcia prawa
administracyjnego jest również J. Filipek
prawo administracyjne wg A. Stelmachowskiego
w oparciu o metody regulacji stosunków społecznych:
- metoda cywilistyczna charakteryzuje m. in. równorzędnością
stron stosunku prawnego oraz brakiem władztwa w stosunkach
między nimi
- metody karnistyczne i administracyjna odznaczają się tym, że w
ramach stosunku prawnego, po jednej stronie, zawsze wystąpi organ
Państwa (bądź podmiot upoważniony przez Państwo), któremu
wobec drugiej strony stosunku prawnego przysługuje prawem
określone władztwo
- celem metody karnistycznej, a w ślad za tym i prawa karnego jest
stosowanie sankcji za czyny określone w ustawie
- celem metody administracyjnej, a w ślad za tym i prawa
administracyjnego, jest władcze kształtowanie praw i obowiązków
adresatów normy prawa administracyjnego.
 Koncepcja Jerzego Stefana Langroda

„dział publiczno-prawnego, wewnętrzno-państwowego

porządku, obejmujący w szczególności ogół
hierarchicznie zbudowanych norm, odnoszących się
do ustroju i aktywności administracji, a w zasadzie
stosowanych – względnie nadto i stanowionych –
przez nią, z dwustronną mocą obowiązującą,
twórczo, ale w granicach tego porządku i pod
bezstronną kontrolą zachowania tych granic”

„Instytucje prawa administracyjnego”

 Prawo administracyjne wg W. Dawidowicza

Budowa pojęcia prawa administracyjnego od strony cech norm

prawnych:
- normy prawa administracyjnego są zawsze normami ogólnymi
i abstrakcyjnymi o charakterze materialnym i o powszechnej mocy
obowiązującej

- każda norma prawa administracyjnego jest związana funkcjonalnie

(w sensie kontroli jej przestrzegania lub w sensie jej stosowania) z
tą samą kategorią organów Państwa, mianowicie z organami
administracji publicznej

- każda norma prawa administracyjnego odnosi się do tego samego

rodzaju adresatów, mianowicie wyznacza (bezpośrednio i /lub
pośrednio) sytuację prawną podmiotów niepodporządkowanych
prawnie organom administracji publicznej w danej sprawie.
 Prawo administracyjnego wg W. Dawidowicza
Prawo administracyjne to materialne prawo powszechne.
Takie ujęcie prawa administracyjnego zmusza do
wyodrębnienia w osobny dział:

1) prawa ustrojowego administracji publicznej

-pr.ustrojowe historycznie: interna administracji
-prawo ustrojowe, jako prawo określające funkcjonowanie
administracji publicznej jako administracji

a nadto

2) prawa postępowania administracyjnego, określającego

tryb stosowania i egzekwowania administracyjnego prawa
materialnego
 Koncepcje pojęcia prawa administracyjnego

Żadne z wyżej wymienionych „podejść” do

budowy pojęcia prawa administracyjnego nie
jest - z istoty rzeczy - złe lub niewłaściwe.

Każde z wyżej wymienionych ujęć akcentuje

nieco inne aspekty zjawiska, jakim jest prawo
administracyjne.
 Geneza i rozwój prawa administracyjnego oraz
nauki prawa administracyjnego

Montesquieu (1689 - 1755) o podziale władz w

Państwie (w pracy o „Duchu praw” – 1748; De
l’esprit des lois)
Zasada podziału władz i wzajemnej kontroli
według Monteskiusza
Usytuowanie administracji publicznej
w aparacie państwa według zasady podziału
władz
 Geneza i rozwój prawa administracyjnego oraz
nauki prawa administracyjnego

Sądowa kontrola administracji na Wyspach

Brytyjskich
-podporządkowanie władzy wykonawczej
prawu stanowionemu przez parlament
-podporządkowanie władzy wykonawczej
temu samemu prawu, któremu
podporządkowani są poddani
-władza pod rządami prawa powszechnego
 Geneza i rozwój prawa administracyjnego oraz
nauki prawa administracyjnego

Uwarunkowania powstania sądownictwa

administracyjnego we Francji

Conseil d’Etat, jako organ administracji

w części o kompetencjach państwowej
 Konkluzja
Czas odkrywania pojęć podstawowych
w prawie administracyjnym zakończył się
w 1914 r.
Od tego czasu każde pokolenie tylko i aż coś
dodaje do nauki tej gałęzi prawa
(M. Kulesza)