Mundu Garaikidearen Oinarriak

► 4.ASTEA
► Nazionalismoa zer den

► Irakaslea: Xabier Zabaltza

► Oharra:irakaslearen baimenik gabe,

PowerPoint hau ezin da zabaldu, ez eta gelatik
kanpo erabili ere, bere helbururako ez bada.
 Nazionalismoa zer den
► Modernismoa (Ernest GELLNER) versus primordialismoa
(Anthony D. SMITH)
► “Nationalism is not the awakening of nations to self-
consciousness: it invents nations where they do not exist –but it
does need some pre-existing differentiating marks to work on”
(Ernest GELLNER, 1964).
► “Even more confusion commonly attaches to the word
‘nationalism’. It is often used to denote any form of collective
selfishness or aggressiveness of which the writer or speaker
disapproves. It has become a pejorative term, used in contrast
to the respectable word ‘patriotism’. In fact, ‘I am a patriot: you
are a nationalist’” (Hugh SETON-WATSON, 1977).
► Nazionalismo “zibikoa” < > Nazionalismo “etnikoa” (Émile de
LAVELEYE, 1868).
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) eta
Johann Gottfried Herder (1744-1803)
 Cristina di Belgiojoso
(1808-1871)

Agustina Aragoikoa Constance Markievicz

(1786-1857) (1868-1927)
 Nazio bat zer den
► (1) “Conjunto de los habitantes de un país regido por el mismo gobierno” (Espainiako Erregezko
Akademiaren Hiztegia).

► (2) “Conjunto de personas de un mismo origen étnico y que generalmente hablan un mismo idioma y
tienen una tradición común” (Espainiako Erregezko Akademiaren Hiztegia).

► (3) “La nation ne fait pas corps en France. Elle réside toute entière dans la personne du roi” (LUIS
XIV.a FRANTZIAKOA ETA III.a NAFARROAKOA, c. 1697).

► (4) “la nation, c’est-à-dire, les seigneurs & les évêques” (Charles-Louis DE MONTESQUIEU, 1748).

► (5) “Nazioa giza erkidego iraunkor bat da, hizkuntza, lurraldea, bizitza ekonomikoa eta kultura
beraren bidez adierazten den psikologia partekatzen dituena, historian osatu eta sortua” (STALIN,
1913).

► (6) “un plébiscite de tous les jours” (Ernest RENAN, 1882).

► (7) “a group of people united by a mistaken view about the past and a hatred of their neighbours“
(Karl DEUTSCH, 1969).

► (8) “A nation may be defined as any considerable group of people who believe they are one” (Vivian
H. GALBRAITH, 1941).
 Hizkuntza bat zer den
► (1) “Sistema de comunicación y expresión verbal propio de un
pueblo o nación, o común a varios” (Espainiako Erregezko
Akademiaren Hiztegia).
►
► (2) “Sistema lingüístico que se caracteriza por estar plenamente
definido, por poseer un alto grado de nivelación, por ser vehículo de
una cultura diferenciada y, en ocasiones, por haberse impuesto a
otros sistemas lingüísticos” (Espainiako Erregezko Akademiaren
Hiztegia).
►
► (3) “A shprakh iz a diyalekt mit an armey un a flot” (Joshua
FISHMAN, 1945).
►
FRANTZIAKO HIZKUNTZAK
Okzitaniera: 1.600.000 hiztun?
Oïl hizkuntzak: 730.000 hiztun?
Alsaziera: 650.000 hiztun?
Bretoia: 225.000 hiztun?
Katalana: 130.979 hiztun?
Frankoproventzala: 130.000 hiztun?
Korsikera: 100.000 hiztun?
Euskara: 65.000 hiztun?
Flandriera: 50.000 hiztun?
Bizilagunak: 68.014.000
ESPAINIAKO HIZKUNTZAK
Katalana: 10.048.969 hiztun?
Galegoa: 3.221.000 hiztun?
Euskara: 825.000 hiztun?
Astur-leonera: 684.359 hiztun?
Aragoiera: 8.000 hiztun?
Aranera (okzitaniera): 5.087 hiztun?
Bizilagunak: 47.450.795
Camillo Cavour (1810-1861) eta
Otto von Bismarck (1815-1898)
 Kontzeptuaren bilakaera
► Iraultza frantsesaren eragina: subiranotasun nazionala
► Erromantizismoa
► Nazionalitateen printzipio (Bismarck, Cavour, Mazzini)
<> Autodeterminazio eskubidea
► Alsazia eta Lorrenako afera. Mommsen eta Treitschke
versus Fustel de Coulanges eta Renan
► Erlijioaren pisua: Grezia eta Turkia, Ingalaterra eta
Irlanda, Serbia eta Kroazia, Polonia eta Ukraina…
► Langile mugimenduaren ekarpena: Marx, Bauer,
Luxemburg…
 Karl Marx (1818-1883) eta
Friedrich Engels (1820-1895)
 Europa 1800. urtean
►
 Europa 1900. urtean
►
 Europako estatu berriak
(1789-1914)
► 1815 Suitza
► 1821 Grezia
► 1830 Belgika
► 1852 Montenegro
► 1859 Errumania
► 1861 Italia
► 1871 Alemania
► 1878 Bulgaria eta Serbia
► 1890 Luxenburgo
► 1905 Norvegia
► 1912 Albania
Woodrow Wilson (1856-1924) eta
Vladimir Lenin (1870-1924)
Rosa Luxemburg (1871-1919) eta
Otto Bauer (1881-1938)
 Autodeterminazioa
► KANT > FICHTE > II Internazionala (1896) <>
LUXEMBURG, BUKHARIN
► Arazoa: toki askotan herriak nahasirik bizi ziren eta
herritarrek hizkuntza/dialekto batzuk hitz egiten zituzten
► < >Austro-Hungariar Inperioa eta Otomandar Inperioa
► “Estatu-tapoiak” Sobietar Batasunaren eta Alemaniaren
artean
► <> Nazionalitateen printzipioa (WILSON?)
► ≠ Demokrazia: Sarre 1935
► ≠ Independentzia: Txekia, Eslovakia, Bielorrusia <>
Quebec (1980, 1995), Eskozia (2014)
► Gutxiengoak: alemanak Txekoslovakian, Errumanian eta
Polonian, magiarrak Errumanian, Txekoslovakian eta
Jugoslavian…
► Populazio trukeak: Turkia-Grezia (1923), Bulgaria-Grezia
(1924 eta 1927)
 Europako herriak, Francés Fontanen arabera

►
 Oinarrizko bibliografia
► ANDERSON, Benedict: Imagined Communities. Reflections on the Origin and
Spread of Nationalism, Verso, Londres, New York, 1991.
► COAKLEY, John: Nationalism, Ethnicity and the State. Making and Breaking
Nations, Sage, Londres, 2012.
► GELLNER, Ernest: Naciones y nacionalismo, Alianza Editorial, Madril, 1983.
► HOBSBAWM, Eric J.: Naciones y nacionalismo desde 1780, Crítica, Bartzelona,
1991.
► HOBSBAWM, Eric eta RANGER, Terence (ed.): The Invention of Tradition,
Cambridge University Press, Cambridge, 1983.
► KOHN, Hans: Historia del nacionalismo, Fondo de Cultura Económica, Mexiko,
1949.
► NÚÑEZ SEIXAS, Xosé Manoel: Los nacionalismos en la España contemporánea
(siglos XIX y XX), Hipótesis, Bartzelona, 1999.
► SMITH, Anthony D.: Las teorías del nacionalismo, Península, Bartzelona, 1976.
► WEBER, Eugen: Peasants into Frenchmen. The Modernization of Rural France
(1870-1914), Stanford University Press, Stanford, California, 1976.
► ZABALTZA, Xabier: Una historia de las lenguas y los nacionalismos, Gedisa,
Bartzelona, 2006.