Trombopenitë, Purpura trombocitopenike

idiopatike.
Etiopatogeneza, klinika, mjekimi kujdesi
infermieror.

https://www.youtube.com/watch?
v=cFF10hrmgEU
Tema 43.
Purpura idiopatike trombocitopenike (PIT),Morbus Wellof

është një gjendje në të cilën trupi nuk ka mjaftueshëm trombocite.

Trombocitet janë qeliza gjaku që ndihmojnë që të parandalohet
gjakderdhja. Idiopatike do të thotë se shkaktari i sëmundjes nuk dihet.
Trombocitopenike do të thotë pllaka të ulëta gjaku.
Purpur do të thotë se personi ka njolla të shumta.

Sëmundja është përshkruar për herë të parë në vitin 1735, nga mjeku
gjerman Paul Gotlig Verlhoff, që e vërejti tek një vajzë 10-vjeçare dhe
shkroi raportin e parë më të kompletuar për këtë sëmundje të rrallë. Në
atë kohë, trombocitet ishin të panjohura. Emri “sëmundja e Verlhofit”
përdorej gjerësisht përpara se emrit i tanishëm përshkrues të bëhej i
njohur.
Trombocitet u përshkruan në fillimin e shekullit të 19–të, ndërsa në
vitet 1880 disa studiues e lidhën purpurin me anormalitetet në numrin
e trombociteve.
Kërkuesit besojnë se PIT është çrregullim imunitar. Trupi zakonisht
prodhon antitrupa që të luftojnë infeksionin, por tek PIT këto antitrupa
i sulmojnë dhe i shkatërrojnë trombocitet e shëndetshme të trupit.

Se çfarë e shkakton këtë sëmundje nuk dihet. PIT shfaqet tek 50 deri
150 njerëz në një milion çdo vit. Rreth gjysma prej personave të prekur
janë fëmijë. PIT mund të ndikojë tek femrat 2-3 herë më shpesh sesa
tek meshkujt.

Ekzistojnë 2 lloje të PIT:

PIT akut që është i përkohshëm ose i tipit afatshkurtër i PIT. Zakonisht
zgjat më pak se 6 muaj. Ky është edhe tipi më i shpeshtë i PIT dhe
shfaqet kryesisht tek fëmijët, djem e vajza, zakonisht në moshën 2 dhe
4 vjeç. Ndodh shpesh pasi fëmija ka infeksion ose është i sëmurë me
virus.
PIT kronik zgjat më shumë, zakonisht duke shkaktuar simptoma për 6
ose më shumë muaj. I prek më shpesh të rriturit, por ka raste kur prek
adoleshentët dhe fëmijët.
Simptomat

.
Shkaqet

Si emri nënkupton, shkaqet përfundimtare të këtij fenomeni është e

paqartë. Dhënë një predispozitë gjenetike në trombopaty dhe
Thrombocytopenia.
Gjysma e pacientëve nuk kanë shkaqe te njohur. Pjesa e mbetur vjollcë
mund të provokojë ftohjet dhe infeksionet microbial, vaksina apo
administrimin e antitrupave, kirurgji apo trauma, stresi dhe ngarkesës.
Simptomet e purpura trombocitopenike idiopatike

Ajo fillon zakonisht ashpër dhe të shpejtë.,por mund të ketë dobësi dhe
letargji mund të ketë një temperaturë pak të ulët . Shfaqet në formën e
gjakderdhjes dhe bruising, mund të kenë të petekie Punctulata.
Lëkura në vende të ndryshme si një shpoj gjilpërë, hemorragji,
nganjëherë ne bashkimi në bruises. Ato karakterizohen nga simptomat
pozitive skuqje tërheqje spontane sidomos gjatë natës, lezione te
ndryshëm puçrra, lezione asimetrike.
Lëkura bëhet si një lëkurë leopardi, gjakderdhje nga sistemi i tretjes,
hundë dhe miter, hemoragji të shpeshta në organe, përfshirë edhe
trurin
Simptomat e PIT mund të përfshijnë :

Njolla të pakta ose të shumta që shfaqen pa ndonjë shkak të dukshëm,

Pika të vogla të kuqe-violet në lëkurë, sidomos në pjesën e poshtme të
këmbëve, të shkaktuara nga gjakderdhja nën lëkurë,
Gjakderdhje nga qiellza dhe hunda,
Gjak në urinë dhe zorrën e trashë.

Femrat mund të kenë gjakderdhje menstruacionale më të rënda.

Disa pacientë me PIT të lehtë mund të kenë pak ose aspak simptoma
Diagnostika

Që të konfirmohet shkaku i reduktimit të numrit të trombociteve duhet

që të bëhet një analizë e plotë gjaku: enzimat në mëlçi, testet e
veshkave, vitamina B12, niveli i acidit folik, sedimentacioni i gjakut dhe
shkëmbimi i gjakut periferik.
Kjo kontroll tregon nëse formimi i trombociteve është normal ose i
reduktuar. Mund të detektohen antitrupa tek trombocitet, por testi
është specifik në 80% të rasteve.
Diagnostics

Baza e diagnozës - karakteristika klinike, të kombinuara me të dhënat

laboratorike. Kriza me ndryshim e acarim dhe remissions. Në analizën
e gjakut dhe Thrombocytopenia.
Diagnoza vendoset me përjashtimin e të gjitha formave të tjera të
gjakderdhjes dhe çrregullimeve trombocitet.

Metodat e trajtimit të purpura trombocitopenike idiopatike

Sot, trajtimi është e vështirë. Shkaku është i panjohur. Në terapi për

trajtimin e gjakderdhje, per të parandaluar komplikimet dhe acarimin.
Trajtimi bazë - të ushqyerit .
Metodat e trajtimit përfshijnë - terapi hemostatic, acid intravenoz
aminocaproic, trombociteve transfuzion, infuzion e imunoglobulinave,
terapi hormonale dhe heqjen e shpretkës.

Prognoza varet nga ashpërsia dhe kohëzgjatja e kursit te purpures.

Kurimi i PIT

Qëllimi i kurimit është që të arrihet një nivel i sigurt i trombociteve, që

të parandalohet gjakderdhja serioze. Niveli normal i trombociteve mund
të sigurojë se PIT është tejkaluar, por ky nuk është qëllimi primar.
Prandaj, fillimisht duhet të vendoset se cilëve pacientë iu duhet vetëm
observim dhe cilëve pacientë iu nevojitet kurim.

Kurimi rrallë indikohet tek pacientë me nivel trombocitesh mbi

30x10exp9/L , në mungesë të gjakderdhjes.
- Kortikosteroidet janë terapia e parë standarde, por përdorimi i
kortikosteroideve duhet të ndiqet me kujdes dhe të jetë i kufizuar në
kohë.
- Përdorimi i imunoglobulinës mund të jetë adekuat tek ato pacientë
me gjakderdhje, që nuk reagojnë në prednizon (ose Prednizolon). Në
rastet e një PIT serioz kronik, terapia refernte është splenektomia. Po
ashtu, përdoret edhe terapia e antagonistëve të trombopoetin (TPO)-
receptor dhe terapia CD20 antitrupave monoklonale.
Cilat janë mënyrat për të rritur numrin e trombociteve
natyrshëm?

Në rast të trombocitopenisë së lehtë, numri i trombociteve mund të

rritet përmes dietës dhe suplementeve. Ushqimet me përmbajtje të lartë
të vitaminave dhe mineraleve mund të ndihmojnë trupin të prodhojë
dhe mirëmbajë trombocitet në gjak. Konsumimi i më shumë i vitaminës
B12, vitaminës C, hekurit dhe folatit ndihmon në mbajtjen e
trombociteve dhe të trupit në përgjithësi, të shëndetshëm. Ndërsa këto
lëndë ushqyese janë të disponueshme në formë suplementi, është
gjithmonë e këshillueshme që t’i provoni dhe t’i merrni natyrshëm nga
ushqimet. Ushqime të pasura me vitaminë B12 janë mëlçia e viçit,
vezët, molusqet, produktet e qumështit të tilla si qumështi dhe djathi,
ndërsa burime të mira të vitaminës C përfshijnë mango, ananas,
lulelakër, domate, brokoli, të kuqe dhe speca jeshile. Ushqime si
midhjet, thjerrëzat, farat e kungullit, viçi kanë përmbajtje të lartë
hekuri dhe folati është mjaft i pranishëm në ushqime si kikirikët,
fasulet e veshkave, bizelet me sy të zi dhe portokalli.
• Splenectomia: Heqja e shpretkes,keshillohet,tek te semuret, qe ka
deshtuar mjekimi me kortizonikedhe imunodepresore,fillimisht nr I
trombociteve rritet shume, me vone ulet.
• Mjekimi me imunodepresore.
• Hemostatike, Vit C, Vit K, Vit E, Vit A.

Kujdesi Infermieristik ne te semuret me Morbus Welof

• Njohjen e shenjave klinike te semundjes
• Gjetjen e trombociteve te ulura nen norme ne gjak, mielogram duhet
normale.
• Te vleresohet shkalla e hemorragjise
• Njohja e terapise me kortizonike
• Perdorimi i imunodepresoreve
• Kujdesi I vecante duhet bere per te ruajtur te semuret nga
infeksionet.
• Kujdesi per higjenen personale
• Kujdes per ushqyerjen e pacientit.
Komplikimet
Një ndërlikim i rrallë i trombocitopenisë imune është gjakderdhja në
tru, e cila mund të jetë fatale.

Nëse ne nje shtatzënë numri i trombociteve është shumë i ulët ose ka

gjakderdhje, ka një rrezik më të madh per gjakderdhje gjatë lindjes.
Mjeku mund të sugjerojë trajtim për të mbajtur një numër të
qëndrueshëm të trombociteve, duke marrë parasysh efektet tek foshnja.