TÜRK DİLİ I

DERS NOTLARI
ÖĞR. GÖR. İLKNUR KARŞI GÜRPINAR
İnsanlar, doğası gereği sürekli etkileşim ve iletişim halindedir. İletişim, belirli zaman diliminde ve
belirli araçlarla sağlanır. Sağlıklı, doğru iletişimin temel aracı sözel (sözlü ve yazılı) dildir. İletişim
aracı olan dilin iyi kavranması, doğru anlaşılması ve anlatılması da dilin kurallarına sahip olmakla
doğrudan ilişkilidir. Dil ve dil öğretimi bu nedenle iletişimde büyük rol oynar
 DİL NEDİR

 Dil; insan zihninin mahsulü, semboller sistemi ve insanlar arasında bir iletişim sistemidir.
 Dil, bir toplumu meydana getiren insanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan sistemdir.
 Dil, işlevi ve yapısıyla canlı bir varlıktır.
 Dil, kültür taşıyıcısıdır.
 Kendine has kurallarıyla milli bir sistemdir.
DİL ÖĞRETİMİ

 Dil öğretimi, bireylerin, ihtiyaç duyduğu iletişim becerilerini geliştirmede bir süreçtir.

 Dil öğretiminin amacı bireylerin anlama ve anlatma temel becerilerinden oluşan iletişim
becerilerini geliştirmektir. Bu doğrultuda, bireyin doğası gereği etkileşim halinde olması
birtakım ihtiyaçlar doğrultusunda yaşam ve bilgi birikimini zenginleştirmesi anlama ve
anlatma becerileriyle ilişkilidir.
DÖRT TEMEL DİL BECERİSİ

 Anlama becerileri, okuma ve dinleme

 Anlatma becerileri, konuşma ve yazma ile bağdaşır.
 Bu beceriler dört temel dil becerisi olarak adlandırılır.
DİL BİLGİSİ

 Bir dilde sözcüklerin yapılış ve tümce olarak diziliş kurallarını inceleyip saptayan bilgi
dalıdır.
NOT

 Dört Temel Dil Becerisi +Dil Bilgisi = İLETİŞİM BECERİSİ

 BU DURUMDA; DTDB (DÖRT TEMEL DİL BECERİSİ) VE DİL BİLGİSİ,

İLETİŞİMDE ARAÇ NİTELİĞİNDEDİR.

DİL ÖĞRETİMİNDE DİL BİLGİSİ ASLA AMAÇ DEĞİLDİR. BU ALGI

DÜZELTİLMELİDİR.
ANADİL ve ANADİLİ

 “Ana dil” kavramındaki ana sözcüğü burada anne anlamında değil, kaynak, temel, asıl, esas hatta ortak
anlamında kullanılmaktadır. Dolayısıyla “ana dil” kavramı için içinde başka diller barındıran kaynak dil,
birkaç dile temel oluşturan dil, birden çok dilin aslını kökenini oluşturan dil tanımını yapabiliriz. Türk
Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlükte (2005) “ana dil”: “Kendisinden başka diller veya lehçeler türemiş
olan dil” olarak yer almaktadır.

 “Ana dili” kavramındaki ana sözcüğü doğrudan anne ile ilgili olduğu için en kısa tanımıyla, kişinin
annesinden öğrendiği dil anlamına gelmektedir. Biraz daha geniş anlamda bir tanım yapılacak olursa da
“ana dil” için kişinin annesinden, ailesinden, sosyal çevresinden doğal yolla ilk edindiği, en iyi
kullandığı ve hâkim olduğu dildir diye tanımlayabiliriz. Gramer Terimleri Sözlüğünde Korkmaz
(1992:8): “İnsanın doğup büyüdüğü aile ve bağlı bulunduğu toplum çevresinden edindiği, kendisiyle
toplum arasındaki ilişkilerde en güçlü bağı oluşturan dil”,
YABANCI DİL

 Yabancı dil, ana dilden ayrı bir ya da birkaç dili öğrenmesi durumudur. Bireyin ana
dilinden farklı bir dili; anadiline çevirmeler ve uyarlamalar yaparak, anadili sayesinde
yeni dili algılayarak öğrenmesi durumudur.
İKİ DİLLİLİK

 İki dillilik, iki FARKLI dilin eş zamanda edinilmesidir.

 Örneğin; Almanya’da yaşayan Türk çocuklarının Türkçe ve Almancayı birbiriyle bağlantı
kurmadan aynı yeterlik seviyesiyle edinmesi durumudur.
 Ya da annesi ve babası farklı uyruklardan olan iki çocuğun her iki dili de eşit derecede
edinmesi ve anadil olarak kullanabilmesi durumudur. Örneğin; annesi İtalyan, babası
İngiliz bir çocuğun hem İtalyancayı hem İngilizceyi ebeveynlerinden edinerek eşit
derecede yeterliklerle kullanabiliyor olması durumudur.
TOPLUMLARDA DİL

 Bir toplumun dilinin, onun kültürünü, ruhunu, örfünü, düşünce tarzını yansıttığı muhtelif
araştırmacılar tarafından sıkça dile getirilmektedir. Almanların ünlü düşünürü Humboldt
dil-toplum ilişkisini şu şekilde açıklamaktadır: “Dil, bir ulusun kültür düzeyini gösteren
en iyi araçtır. Ancak kendi diline dayanan, kendi dilinde ilerlemeler yapan bir ulus gerçek
bir kültürün de yaratıcısı olabilir.” (Akarsu, 1998: 7.) Çünkü dil kendiliğinden olup
gelişmiş bir üründen ziyade, toplumsal uzlaşı ile ortaya çıkmış ve gelişmekte olan bir
olgudur. Bir toplumda yaşayan kişi kendi toplumunun dünya görüşünü benimsemiştir.
 Dil yalnızca nerden geldiğimizi, neyi benimsediğimizi ve kime ait olduğumuzu
bildirmekle kalmaz, aynı zamanda, kendi bireysel, cinsel ve etnik haklarımıza sahip çıkıp
yatırım yapmamız, toplumun talepleri arasında yolumuzu bulmamız ve başkalarına ne
istediğimizi ve isteğimizi hayata nasıl geçireceğini bildirmemiz gibi konularda taktik ve
stratejik olarak kullanılır.

 https://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=4.-hafta-turk-dili-
i_636767498531134882.pdf
TEŞEKKÜRLER

İlknur Karşı Gürpınar