МАТРИЦЫН РАНГ

Матрицын тэгээс ялгаатай миноруудын хамгийн

их эрэмбийг матрицын ранг гэнэ.
Матрицыг диагональ хэлбэрт хувиргах
арга
• Матрицыг хөрвүүлэх
• Матрицын мөрийн эсвэл баганы элементүүдийг тэгээс ялгаатай
тоогоор үржүүлэх
• Матрицын аль нэг мөрийн эсвэл баганы элементүүдийг тоогоор
үржүүлж өөр мөрийн эсвэл баганы харгалзах элемент дээр нэмэх
• Хоёр мөрийн эсвэл баганы байрыг солих
• Дан тэг элементээс тогтох мөрийг эсвэл баганыг орхих
 Эдгээр хялбар хувиргалтаар бие биедээ шилжиж
Тодорхойлолт.

буй матрицуудыг төсөөтэй матрицууд гээд хооронд нь

  тэмдгээр холбодог.
Матрицын рангийг олохын тулд:

• Матрицын мөрийн тоо баганын тооноос хэтрэхгүй байх. Хэрэв

энэ нөхцөл хангагдахгүй бол өгөгдсөн матрицыг хөрвүүлнэ.
• Дээрх элементарь хувиргалтуудыг ашиглан өгөгдсөн матрицыг
гурвалжин эсвэл трапец хэлбэрт шилжүүлнэ.
• Хувиргасан матрицаас сонгож болох гурвалжин хэлбэрийн
минорууд дотроос хамгийн их эрэмбэтэйг нь сонгож олно. Энэ
минорын эрэмбэ нь анхны өгөгдсөн матрицын ранг болно.
 1 1  2 0 1 1  2 0 1 1  2 0
     
A  1 1 1 2   0 2 3 2 0 2 3 2
5  3  7 2  0 2 3 2  0 0 0 0
     

1 1 2 0
 
0 2 3 2

Сүүлийн матрицаас хамгийн их эрэмбэтэй гурвалжин минор:

1 1
0 2
20 r  A  2
  25 31 17 43   25 31 17 43   25 31 17 43 
    
 75 94 53 132  
A  0 1 2 3 0 1 2 3
75 94 54 134  0 1 3 5 
  0 0 1 2 
 25 20 48     
 32 0 1 3 5 
   0 0 1 2 

 25 31 17 43   25 31 17 43 
 
0 1 2 3  
0 0 1 2 0 1 2 3
  0 0 1 2
0 0 0 0
   
r  A  3
25 31 17
0 1 2  25  0
0 0 1
 Хүрээлэх арга
1 1 5 4
  1 5
A   2  2 4 3  4  10  6  0
 3  3 3 2
  2 4
Үүний тулд эхлээд II ба III баганыг хамтад нь урагш нь нэг багана
шилжүүлж, I баганыг III багананд бичвэл матриц:
 1 5 1 4 1 5 1 1 5 4
  2 4 3 0
  2 4 2 3 2 4 2 0
  3 3 3 2 3 3 3 3 3 2
 
 Матрицын рангийн хувьд дараах харьцаа үнэн. Үүнд:

r  A  B   r  A  r B 
r  A  B   r  A  r B 
r  A  B   minr  A; r B 
 
r A  A  r  A
T

A ба В квадрат матрицууд, B 0 бол

r  A  B   r  A
r  A  B   r  A  r B   n;
 2 1 4 6 7
 
D   4 12  5 9 10  r ( D)  ?
 8 10 3 21 24 
 
 2 1 4 6 7   2 1 4 6 7 
   
 4 12  5 9 10    0 14  13  3  4 
 8 10 3 21 24   0 14  13  3  4 
   
2 1 4 6 7  2 1 4 6 7 
   
  0 14  13  3  4    0 14  13  3  4  
 0 14  13  3  4   0 0 0 0 0 
   
  2 1 4 6 7  2 1
     28  0
 0 14  13  3  4  0 14

r ( D)  2
Матрицын рангийн тухай ойлголт нь түүний мөрүүд
буюу багануудын шугаман хамаарлын тухай
ухагдахуунтай нягт холбоотой.
А матрицын мөрүүдийг

e1  a11 , a12 ,  a1n 

e2  a21 , a22 ,  a2 n 

em  am1 , am 2 ,  , amn 
Хэрвээ матрицын хоёр мөрийн харгалзах элементүүд тэнцүү
байвал тэдгээр мөрүүдийг тэнцүү гэнэ. Өөрөөр хэлбэл дараах
хэлбэртэй байна.

akj  asj ; j  1, n бол

ek  ek
 Матрицын мөрүүдэд хийгдэх арифметик үйлдлүүд нь элементүүд
дээрээ тэрхүү үйлдлийнхээ адилаар гүйцэтгэгдэнэ. Тухайлбал:

  ek  ak1 , ak 2 , , akn 

ek  es  ak1  as1 , ak 2  as 2 , , akn  asn 
 e  1e1  2 e2    s es
шугаман хослол
 -бодит тоо
e1 , e2 ,  em мөрүүдийн эсвэл багануудын шугаман хослол тэгтэй тэнцүү

1e1  2 e2    m em  0
байх нэгэн зэрэг тэгтэй тэнцүү биш 1 , 2 ,  , m тоонууд олддог байвал
e1 , e2 ,  em мөрүүдийг эсвэл багануудыг шугаман хамааралтай гэнэ.
Матрицын мөрүүд шугаман хамааралтай байх
нь тэдгээр мөрүүдээс ядаж нэг нь үлдсэнийхээ
шугаман хослол болдогт оршино.

Теором. Матрицын ранг нь шугаман

хамааралгүй мөрийн эсвэл баганы хамгийн
их тоотой тэнцүү.