Professional Documents
Culture Documents
Wykłady Składnia Część 3
Wykłady Składnia Część 3
Składnia predykatowo-argumentowa
1. Wprowadzenie
2. Konotacja składniowa
3. Akomodacja składniowa
Wprowadzenie
Krytyka składni szkolnej
SPA
POR.:
● Ojciec wrócił
● Ojciec chyba wrócił
● Wczoraj ojciec chyba wrócił
Poziomy informacyjne wypowiedzi
MODALNOŚĆ ATRYBUCJA
Konotacja składniowa
Akomodacja składniowa
Budowa zdania
Składnia tradycyjna:
zdanie to ciąg składników połączonych relacjami
składniowymi i pełniących jedną z pięciu funkcji
(P, O, D, PD, OKL)
Jan pisze skomplikowane wzory na czarnej tablicy białą kredą
KONOTACJA SKŁADNIOWA
KTOŚ –
PISZE – COŚ – CZYMŚ – NA CZYMŚ
KTOŚ – UDERZYŁ – KOGOŚ – CZYMŚ
KOMUŚ – PODOBA SIĘ - KTOŚ
ARGUMENTY
Poważny problem sprawia ustalenie, które argumenty są
obowiązkowe, a które fakultatywne.
Test redukcji:
AGENS / PROCESOR
PATIENS
MIEJSCE
CZAS Podmiot doznający (experiencer) a podmiot gramatyczny
PRZYKŁAD
Redukcja:
Wczoraj Jan odwiedził Marię na prośbę dobrej znajomej
Jan odwiedził Marię na prośbę znajomej
Jan odwiedził Marię
uderzać
SPRZEDAWAĆ
KTOŚ – SPRZEDAJE – COŚ – KOMUŚ – ZA ILEŚ PIENIĘDZY
POŻYCZYĆ (KOMUŚ)
MILCZEĆ (a „nie mówić”)
CHYBIĆ (Lewandowski chybił)
Najważniejsze jest kryterium nieeliptyczności (zdanie ma pozostać
komunikacyjną całością); z tego punktu widzenia wyróżnia się:
a) konotację o charakterze składniowo-semantycznym – czasownik
wymaga członów, których nie da się pominąć bez utraty sensu i
zachowania poprawnej struktury gramatycznej,
b) konotację o charakterze semantycznym (walencję) – czasownik
otwiera miejsca dla innych wyrazów w zdaniu (niektóre z nich to
argumenty obligatoryjne).
KONOTACJE ALTERNATYWNE: czytać o czymś – czytać coś – czytać, że
Konotacyjne typy polskich czasowników
1) zeromiejscowe – nie wymagają żadnych uzupełnień (pada, dnieje)
2) jednomiejscowe – wymagają uzupełnienia grupą nominalną w mianowniku
(czasem przypadku zależnym) – Jana mdli, Wody ubywa.
3) dwumiejscowe:
mianownik i przypadek zależny: Jan czyta książkę,
4) trójmiejscowe:
mianownik i 2 gr. nom. w przypadkach zależnych: Jan daje tacie gazetę
mianownik, gr. nom. + gr. adwerb.: Jan ocenia Piotra w czarnych kolorach
A. SCHEMATY B. SCHEMATY
BEZMIANOWNIKOWE Z MIANOWNIKIEM
Schematy zdaniowe polszczyzny
• N – grupa nominalna
• 1,2,3… - kolejny przypadek
• co – casus obliquus (przypadek zależny)
• V cop – czasownik-łącznik
• Vmod – czasownik modalny
• Vniefl – czasownik niefleksyjny
• Vfaz – czasownik fazowy
• Inf – bezokolicznik
• Sent – zdanie
• Adv – fraza przysłówkowa
• Adj – przymiotnik
• NA – nomen actionis (nominalizacja)
• Preap – konstrukcja z przyimkiem
Schematy zdaniowe polszczyzny
Schematy zdaniowe polszczyzny
Przekształcanie schematów
1) Derywowanie
N1-V-N4: Ona myje włosy.