Zasady żywienia

w cukrzycy typu II
Przygotowanie:
Anna Pałka
Ewelina Mizgajska
 Celem leczenia dietetycznego u pacjentów
z rozpoznana cukrzycą typu II, będzie
dostarczenie odpowiedniej ilości energii oraz
składników pokarmowych; osiągnięcie należnej
masy ciała i utrzymanie jej na prawidłowym
poziomie oraz uzyskanie wartości docelowych
w zakresie glikemii, ciśnienia tętniczego,
lipidogramu. Ważne także będzie zapobieganie
wczesnym i późnym powikłaniom cukrzycowym.
Zalecenia dietetyczne:

1. Podaż dziennej ilości energii w diecie powinna być

ustalana indywidualnie

2. Składniki odżywcze powinny pokrywać

zapotrzebowanie energetyczne
w następujących proporcjach: węglowodany 45-50%,
tłuszcze 30-35%, białka 15-20% . Węglowodany
powinny być równomiernie rozłożone na poszczególne
posiłki
3. Głównym źródłem energii dla osób chorych na
cukrzycę powinny być węglowodany złożone,
pochodzące z produktów, o niskim lub średnim
indeksie glikemicznym (IG), czyli takich, które nie
powodują gwałtownych zmian stężenia glukozy we
krwi po posiłku oraz zawierają dużo błonnika
pokarmowego. Zaliczają się do nich przede wszystkim
pełnoziarniste produkty zbożowe (np. otręby, razowe
pieczywo i makarony, kasze np. gryczaną, niełuskany
ryż) oraz warzywa (głównie nasiona roślin
strączkowych
4. Wskazane jest spożywanie produktów
nieprzetworzonych, bogatych w błonnik, jak na
przykład chleb z mąki z grubego przemiału,
z dodatkiem otrąb i nasion, grube kasze, makaron
z mąki razowej, ryż brązowy, grube kasze

5. Wskazane jest ograniczenie źródeł nasyconych

kwasów tłuszczowych, oraz zwiększony udział
tłuszczu roślinnego, takich jak oliwa z oliwek, olej
lniany, olej z awokado
6. Jedzenie kilka razy w tygodniu ryb. Ograniczenie
spożycia mięs takich jak wieprzowina i wołowina oraz
wędliny na ich bazie na rzecz drobiu, wędlin
drobiowych i cielęciny.

7. Przetwory mleczne - chude sery i jogurt oraz mleko

o zwartości tłuszczu od 0,5 do 2%.
8. W celu uzyskania niskiego indeksu glikemicznego,
posiłek powinien zawierać węglowodany złożone,
białko i tłuszcz. Ładunek glikemiczny (ŁG) uwzględnia
IG produktu, ale też rzeczywistą zawartość
węglowodanów w spożywanej porcji produktu

9. Produktów skrobiowych i warzyw nie należy

rozgotowywać, powodują bowiem szybki wzrost
glikemii poposiłkowej
10. Zwiększenie spożycia skrobi opornej, czyli frakcji
nierozpuszczalnego błonnika pokarmowego, która nie
jest trawiona
i wchłaniana w jelicie cienkim, bo nie poddaje się
działaniu enzymów trawiennych. Produkt skrobiowy
(ziemniaki, ryż, nasiona strączkowe) należy ugotować
i odstawić do schłodzenia na ok. 12 godzin, następnie
zjeść na zimno lub delikatnie ogrzane.
11. Należy ograniczyć produkty będące źródłem cukrów
prostych: owoce, soki owocowe, mleko oraz produkty
zawierające sacharozę: cukier, miód, dżemy słodycze,
słodzone napoje, ciasta, słodkie desery

12. Należy wykluczyć z diety produkty dosładzane

fruktozą i syropem glukozowo-fruktozowym.
13. Należy ograniczyć spożycie soli kuchennej. Zastąpić
można ją różnymi rodzajami ziół, takimi jak: szałwia,
tymianek, oregano, bazylia, rozmaryn, słodka i ostra
papryka, curry, imbir, cynamon, koperek, natka
pietruszki, estragon
14. Posiłki należy spożywać w małej objętości, regularnie
4-5 razy dziennie
15. Zamiast słodyczy sklepowych można przyrządzać
zdrowe domowe słodycze,
z dodatkiem słodzika jak stewia, która nie podnosi
poziomu cukru we krwi
16. Należy zadbać o właściwą ilość błonnika
pokarmowego 30 – 40 g na dzień. Błonnik skutecznie
obniża IG i spowalnia wchłanianie węglowodanów
Pełnoziarniste produkty zbożowe, otręby, nisko
przetworzone płatki śniadaniowe, warzywa
17. Produkty, których należy unikać to przede wszystkim:
pieczywo pszenne, pieczywo z dodatkiem miodu lub
karmelu, mąka pszenna, rozgotowane: kasza, ryż, makaron,
błyskawiczne płatki śniadaniowe, warzywa rozgotowane
buraki zasmażane, marchew oprószana, warzywa z puszki,
owoce bardzo dojrzałe, owoce suszone, mleko tłuste,
skondensowane, zabielacze do kawy, śmietana sery: tłuste,
do smarowania typu „fromage”, śmietankowe, dojrzewające,
podpuszczkowe, sery topione, słodzone desery, tłuste
gatunki mięsa: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki,
wszystkie podroby tłuste, drobno mielone, salami, pasztety,
pasztetowa, parówki, boczek, kiełbasy tłuste ryby smażone
na maśle, panierowane, krewetki, kawior, kalmary, małże
jajecznica na maśle, boczku,, masło, słonina, smalec,
margaryny twarde, miód, słodycze zawierające tłuszcz:
18. Zalecane sposoby przygotowywania posiłków to:
gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie
w rękawie, folii aluminiowej, pergaminie lub naczyniu
żaroodpornym, duszenie

19. Spożycie płynów ustala się indywidualnie, minimum

1,5 l na dzień, najlepiej woda mineralna, herbata
zielona, czarna, napary ziołowe
Czy istnieje dieta cukrzycowa?

Wychodząc od klasyfikacji diet leczniczych, istnieje

dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych
węglowodanów, którą dawniej nazywano dietą
cukrzycową. Obecnie mówimy o diecie z
ograniczeniem spożycia węglowodanów o wysokim
indeksie glikemicznym, która ma największy wpływ na
obniżenie poziomu glukozy we krwi
Edukacja pacjenta

Bardzo ważna jest edukacja pacjentów ze stwierdzoną

cukrzycą typu II, ale również osób, których wyniki
badań wskazują na stan przed cukrzycowy. Trzeba
informować pacjentów, między innymi o ty, że:
 Odpowiednia dieta sprzyja stopniowemu zmniejszaniu
masy ciała

 Ruch, czyli umiarkowana aktywność fizyczna poprawia

wrażliwość komórek na insulinę

 Prawidłowe nawyki żywieniowe mają istotne

znaczenie w prewencji oraz leczeniu powikłań
cukrzycowych i poprawie ogólnego stanu zdrowia
i jakości życia pacjentów
 Uczulenie pacjentów na to, że korzystne zachowania
żywieniowe dotyczą liczby posiłków, spożywania
warzyw i owoców; negatywne z kolei wysokiej
konsumpcji słodyczy, żywności przetworzonej,
wyrobów cukierniczych i alkoholu
 Bardzo ważne jest czytanie etykiet produktów spożywczych
- produkty mogą bowiem zawierać niepożądane zamienniki
cukru:

*cukier buraczany, brązowy, trzcinowy, kokosowy,

daktylowy, inwertowany, cukier cukierniczy, cukier
organiczny

*syropy: kukurydziany, z agawy, słodowy, klonowy, ryżowy,

glukozowo-fruktozowy, miód

* inne: słód jęczmienny, melasa, fruktoza, koncentrat soku

owocowego, galaktoza, glukoza, disacharydy
i maltoza
 Jak groźne mogą być powikłania - nadmiar glukozy we
krwi powoduje powolne uszkodzenie wielu naczyń
krwionośnych, co z czasem staje się przyczyną
pogorszenia ostrości wzroku, chorób nerek, a przede
wszystkim – zwiększenia ryzyka poważnych chorób
serca

 Istnieje także ryzyko stopy cukrzycowej

Na jakie aspekty diety należy zwrócić uwagę?
 Regularne posiłki aby 4-5 dziennie i nie pomijanie
żadnego, aby nie dopuścić do hipoglikemii

 Podaż właściwego rodzaju węglowodanów

 Odpowiednia ilość wody

 Ilość soli w diecie

 Odpowiednia ilość błonnika pokarmowego

 Niski indeks glikemiczny oraz obniżanie ładunku

glikemicznego posiłków poprzez odpowiednie ich
komponowanie

 Sposób, w jaki zostają przyrządzane potrawy