ANATOMIE &

FYSIOLOGIE
Het spierstelsel
OVERZICHT HST 7: SPIERSTELSEL

Deel I: Functies en soorten spieren

Deel II: Macroscopie en microscopie
Deel III: Hoe werkt een contractie?
Deel IV: Spieren van A tot Z
(deze spieren moet je kennen)

Deel V: Soorten bewegingen (link met bottenstelsel)

2
SOORTEN SPIERWEEFSEL
• Skeletspierweefsel

• Hartspierweefsel

• Glad spierweefsel

3
FUNCTIES VAN DE SPIEREN
• Bewegen van skeletdelen

• Handhaven van de houding

• Ondersteunen van weke delen

• Openen en sluiten van in- en uitgangen

• Handhaven van de lichaamstemperatuur

4
FUNCTIES VAN DE SPIEREN

5
SKELETSPIEREN
Skeletspier bevat

• Spierweefsel
• Bindweefsel
• Bloedvaten
• Zenuwen

6
SNELLE EN TRAGE SPIERVEZELS

7
OVERZICHT HST 7: SPIERSTELSEL

Deel I: Functies en soorten spieren

Deel II: Macroscopie en microscopie
Deel III: Hoe werkt een contractie?
Deel IV: Spieren van A tot Z
(deze spieren moet je kennen)

Deel V: Soorten bewegingen (link met bottenstelsel)

8
HARTSPIER
• Fungeert als één spiercel door
intercalaire schijven met
desmosomen en gap junctions
 “intercellulaire bruggen”
• Snelle, gelijkmatige contractie
• Veel mitochondriën!
• Automatische contracties
bepaald door pacemakercellen
9
GLAD SPIERWEEFSEL
• Onwillekeurig
• Gaat vanzelf/automatisch
• Maagdarmkanaal
• Bloedvaten
• Baarmoeder
• Blaas
• Bronchiën
10
SKELETSPIERWEEFSEL
• Staat onder aansturing van onze wil

• Spiersoort die we hier uitlichten

• Ook wel: dwarsgestreept, willekeurig

11
OPBOUW SPIER

12
MYOFIBRIL = 10.000 SARCOMEREN
(Grieks: myo = spier, sarco = vlees, meros = deel. Fibril = vezel)

13
SPIERCONTRACTIE
• Aanspannen = inkorten!
• Trekt bot ‘in’
• Antagonist ontspant; verlengt

14
AANSTURING SPIERCONTRACTIE

• Signaal vanuit hersenen

• Zenuwen geleiden prikkel
• Contractie spier

15
OVERZICHT HST 7: SPIERSTELSEL

Deel I: Functies en soorten spieren

Deel II: Macroscopie en microscopie
Deel III: Hoe werkt een contractie?
Deel IV: Spieren van A tot Z
(deze spieren moet je kennen)

Deel V: Soorten bewegingen (link met bottenstelsel)

16
AANSTURING SPIERCONTRACTIE

• 1 neuron: 3 spiervezels (specifiek, nauwkeurig!)

• 1 neuron: 2000 spiervezels (grof, grote spieren)

17
ACETYLCHOLINE: NEUROTRANSM.

18
CONTRACTIE
Animatie en Juf Daniëlle
• Signaal vanuit het zenuwstelsel
• Calcium komt vrij
• Actine filamenten bewegen
naar elkaar toe  korter
• Spier trekt samen

• ENERGIE nodig: ATP!

19
CONTRACTIE

20
ISOTONISCH, ISOMETRISCH (7.5.3)

• Isotonisch: lengte van spier verandert  beweging

• Isometrisch: evenwicht, statisch  zitten, staan

21
OVERZICHT HST 7: SPIERSTELSEL

Deel I: Functies en soorten spieren

Deel II: Macroscopie en microscopie
Deel III: Hoe werkt een contractie?
Deel IV: Spieren van A tot Z
(deze spieren moet je kennen)

Deel V: Soorten bewegingen (link met bottenstelsel)

22
SPIEREN A TOT Z
• Musculus biceps brachii
• Musculus triceps brachii

Brachium = arm

23
SPIEREN A TOT Z
• Musculus flexor carpi radialis: palmairflexie hand
• Musculus flexor carpi ulnaris: flexie en adductie hand
• Musculus extensor digitorum

Carpus = pols
Digitorum = vingers (EN digits)

24
SPIEREN A TOT Z
• Musculus deltoideus: abductie arm

25
SPIEREN A TOT Z
• Musculus pectoralis major

26
SPIEREN A TOT Z
• Musculus sternocleidomastoideus

27
SPIEREN A TOT Z
• Musculus teres minor
• Musculus teres major
• Latissimus dorsi (brede rugspier)

28
SPIEREN A TOT Z
• Musculus trapezius

29
SPIEREN A TOT Z
• Musculus rectus abdominis

30
SPIEREN A TOT Z
Musculus quadriceps femoris
• Musculus gracilis: adductie en endorotatie
• Musculus rectus femoris
• Musculus vastus medialis
• Musculus vastus lateralis
 extensie onderbeen

31
SPIEREN A TOT Z
Hamstrings:
• Musculus biceps femoris: flexie en exorotatie knie
• Musculus semitendinosus: flexie en endorotatie knie

32
SPIEREN A TOT Z
• Musculus gluteus maximus: hyperextensie bovenbeen, onderrug
stabiliseren
• Musculus gluteus medius: abductie been

33
SPIEREN A TOT Z
• Musculus gastrocnemius: plantairflexie voet
• Musculus soleus: plantairflexie voet
• Achillespees (reflex: M. gastrocnemius!)

34
SPIEREN A TOT Z
• Musculus tibialis anterior: dorsaalflexie voet

Shin splints: hardlopersblessure

35
LEREN, LEREN, LEREN…

36
SOORTEN BEWEGINGEN
Adductie – abductie
Flexie – extensie
Pronatie – supinatie
Endorotatie – exorotatie
Palmairflexie – dorsaalflexie/
hyperextensie
(hand)

Plantairflexie – dorsaalflexie
(voet)

37