Hóa Học Polyme-chương 1

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA TP.
HCM
KHOA COÂNG NGHEÄ VAÄT LIEÄU
BOÄ MOÂN VAÄT LIEÄU POLYMER
HÓA HỌC POLYMER
TS. La Thị Thái Hà

Tp.HCM - 2023
Môn học Hóa Học Polyme
• Mục tiêu của môn học
Cung cấp cho sinh viên không chỉ những kiến thức cơ bản về
những phản ứng tổng hợp polyme ( trùng hợp, trùng ngưng,
mở vòng ) mà cả những phản ứng hóa học và biến tính của
polyme
• Nội dung tóm tắt môn học

 Môn học cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về
những phản ứng tổng hợp polyme (phản ứng trùng hợp, trùng
ngưng, mở vòng tạo polyme mạch thẳng).
 Hiểu và giải thích được những phản ứng hóa học liên quan tới
quá trình đóng rắn ( Nối mạng), phân hủy ( giảm cấp) và biến
tính polyme ( đồng trùng hợp) trong quá trình tổng hợp, gia
công và sử dụng vật liệu
• Chuẩn đầu ra môn học

 L.O.1 Nắm vững các đặc trưng hóa lý cơ bản và các loại
phản ứng tổng hợp và biến tính Polyme
 L.O.2 Hiểu được cơ chế phản ứng, kỹ thuật tổng hợp và
biến tính polyme cũng như việc sử dụng các vật liệu polyme
trong các môi trường
 L.O.3 Có khả năng phân tích, đánh giá các quá trình phản
ứng hóa học của polyme
 L.O.4 Có khả năng xác định các thông số, giải thích được sự
lựa chọn các điều kiện cho các phản ứng hóa học của
Polyme
• Nội dung
- Chương 1: Giới thiệu về polyme
- Chương 2: Phản ứng trùng ngưng
- Chương 3: Phản ứng trùng hợp mạch
- Chương 4: Phản ứng mở vòng tạo polyme
- Chương 5: Phản ứng đồng trùng hợp
- Chương 6: Phản ứng hóa học của polyme
• Hoạt động đánh giá
- Kiểm tra: 30%
- Bài tập: 15%
- Tiểu luận: 5%
- Thi cuối kỳ: 50%
• Tài liệu học tập
[1] George Odian. Principles of polymerizations. Jonh
Winley and Son, Inc, 1981
[2] Huethig and Wepf Verlag Basel. Polymer synthesis.
Heidebeg – New York, 1986
[3] Raymond B.Seymour, Chales.E.Carrher,Jr. Polymer
Chemistry. Marcel Dekker, Inc, 1992
[4] Anil. Kumar and Rakesh. K. Gupta. Fundamentals of
polymer. Mc – Grew – Hill Companies, Inc, 1998.
[5] A.A.Xtrepikheep, G.L.Slonhimxki. Cơ sở hóa học các
hợp chất cao phân tử. NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 1977
CHƯƠNG I: GIÔÙI THIEÄU VEÀ
POLYME
We always use polymers as your

daily items.
What are daily items made from
polymers?
POLYME
Daily items
vinyl
plastic resin
polymer
rubber fiber
POLYME
1. Ñònh nghóa
Polyme laø nhöõng hôïp chaát cao phaân töû goàm nhöõng nhoùm nguyeân
töû ñöôïc
noái vôùi nhau baèng caùc lieân keát hoùa hoïc vaø coù söï laëp laïi của đơn vị
mắt xích repeating unit
Polymer repeating unit
* CH2 CH2 *
polyethylene ethylene n
cellulose glucose
degree of polymerization (DP)
protein amino acids
DNA nucleotide
8
POLYME
1. Ñònh nghóa
monomer
POLYME
1. Ñònh nghóa
10
POLYME
2. Phaân loaïi polyme
a. Polymers Classified by Source
Natural polymer
Synthetic polymer
Semisynthetic polymer
POLYME
Natural polymers
cotton, silk, starch, cellulose, natural rubber
POLYME
Synthetic polymers
nylon, polyester, polyamide, polyethylene
phenol resin, epoxy resin, melamine resin
POLYME
Semisynthetic polymers
acetate rayon
CH3COOCOCH3
cellurose
nitrocellulose (celluloid)
HNO3
cellurose
POLYME
b.Theo caáu truùc phaân töû cuûa
polyme
Hình dạng mạch
POLYME
Polyme ñieàu hoøa vaø khoâng ñieàu
hoøa
POLYME
Copolyme
17
POLYME
c. Theo cô cheá phaûn öùng polyme hoùa
* Polyme truøng hôïp (Phát triển mạch)
* Polyme truøng ngưng (Phát triển bậc)
18
POLYME
d. Theo kyõ thuaät gia coâng ( döïa treân yeáu toá nhieät
độ)
* Nhöïa nhieät deûo.(Thermoplastic)
* Nhöïa nhieät raén.(Thermoset)
POLYME
e.Theo cấu trúc và tổ chức phân tử
POLYME
e.Theo cấu trúc và tổ chức phân tử
21
POLYME
f. Theo muïc ñích söû duïng trong coâng nghieäp
Sôïi, Chaát deûo, cao su , sơn và keo
Polymers used as plastics : Polymers used as fibres :

• Polyethylene Polyethylene
• Polypropylene Polypropylene
• Polyesters Polyesters
• PVC Nylon
• Nylon Kevlar and Nomex
• Polystyrene Polyacrylonitrile
• Polycarbonate Cellulose
• Poly(methyl methacrylate) Polyurethanes
POLYME
f. Theo muïc ñích söû duïng trong coâng nghieäp
23
POLYME
g.Theo kyõ thuaät toång hôïp
Polyme nhuõ töông
Polyme huyeàn phuø
Polyme dung dòch
Polyme khoái
h. Theo hoï polyme
Hoï höõu cô : Maïch carbon vaø dò maïch
Voâ cô, Höõu cô nguyeân toá
24
POLYME
3. Cấu tạo polyme
3. CấuPOLYME
tạo polyme
POLYME
POLYME
POLYME
POLYME
POLYME
POLYME
POLYME
3 Cấu tạo polyme
3. CấuPOLYME
tạo polyme
Troïng löôïng phaân töû trung bình cuûa polyme: Mn và Mw
 Mn cuûa caùc hôïp chaát cao phaân töû khoâng phaûi laø
moät haèng soá ñaëc tröng cho caùc tính chaát cuûa hôïp
chaát nhaát ñònh maø laø moät ñaïi löôïng thoáng keâ trung
bình
 Vôùi cuøng Mn caùc maãu polyme có thể khaùc nhau veà
thaønh phaàn caùc ñoàng ñaúng.
 Ñeå moâ taû ñaày ñuû söï phaân boá cuûa caùc ñoàng ñaúng
ta duøng khaùi nieäm ñoä ña phaân taùn MD (PI) = Mw/Mn
 Ñaëc tính chung cuûa caùc hôïp chaát polyme cuõng lieân
heä tröïc tieáp vôùi söï bieán ñoåi caùc tính chaát vaät lyù
theo ñoä taêng cuûa Mn phân tử và MD
3. CấuPOLYME
tạo polyme
3. CấuPOLYME
tạo polyme
Size of Polymer
In a weak solution
The figuration of polymer changes by thermal motion (micro-Brownian motion)

every moment.
The change is ca. 1010 times per second.
3. CấuPOLYME
tạo polyme
3. CấuPOLYME
tạo polyme
Daïng hình hoïc cuûa ñaïi phaân töû
 Polyme maïch thaúng:
Có khả năng nóng chảy và hòa tan trong dung môi.
Độ bền cơ lý không cao so với polymer mạng lưới không gian.
 Polyme maïch nhaùnh:
Coù ñoä hoøa tan cao hôn polyme maïch thaúng. Ñoä nhôùt
cuûa dung dòch vaø ñoä beàn cuûa polyme nhaùnh phuï
thuoäc vaøo ñoä phaân nhaùnh vaø kieåu phaân nhaùnh.
 Polyme maïng löôùi khoâng gian:
Khaùc haún polyme maïch thaúng vaø nhaùnh.chuùng bò
phaân huûy khi noùng chaûy vaø khoâng theå chuyeån thaønh
dung dòch.
Tính chaát vaät lyù vaø cô lyù cuûa polyme naøy phuï thuoäc
vaøo soá lieân keát hoùa hoïc giöõa caùc ñaïi phaân töû vaø söï
phaân boá cuûa caùc lieân keát aáy. Khi số lieân keát giuõa
caùc ñaïi phaân töû taêng thì ñoä cöùng taêng, modul ñaøn hoài
POLYME
Tính chaát rieâng cuûa caùc ñaïi phaân töû

 Tính chaát ñaëc bieät trong hoùa hoïc caùc hôïp chaát CPT :
Caùc phaàn töû nhoû nhaát tham gia vaøo caùc phaûn öùng
hoùa hoïc hoaëc caùc quaù trình hoùa lyù khoâng phaûi laø
phaân töû nhö trong hoùa hoïc maø laø maét xích cô sô
û( trong phaûn öùng hoùa hoïc) hoaëc moät ñoaïn maïch
(trong quaù trình hoùa lyù)
 Tính mềm dẻo
Nguyeân nhaân chính laøm cho maïch polime meàm deûo
laøø söï quay
noäi taïi cuûa caùc phần töû rieâng leû trong phaân töû.
Ngoaøi ra coøn do kích thöôùc cuûa maïch polime khoâng
caân ñoái.
POLYME
Structure
amorphous crystalline
The polymer chains are tangled.
In crystalline unit the polymer chains are folded up.
clear, transparent white, clouded due to scattering

3. Cấu POLYME
tạo polyme
3. CấuPOLYME
tạo polyme
POLYME
4. So POLYME
saùnh giöaõ polyme vaø hôïp chaát thaáp
phaân töû
 Gioáng nhau:
Treân côû sôû hoùa hoïc veà nguyeân taéc khoâng coù söï khaùc nhau
giöõa hôïp chaát TPT vaø polyme. Caùc polyme nhö PVC, NR, röôïu
PVA , axit PAA cuõng ñeàu tham gia caùc phaûn öùng ñaëc tröng cuûa
caùc nhoùm chöùc gioáng nhö caùc hôïp chaát TPT cuøng loaïi.
CH3- CH = CH2 + Cl2 CH3- CHCl - CH2 C l
–[ CH2-C = CH -CH2 –]n + Cl2 –[CH2 - CCl – CHCl -CH2- ] n
CH3 CH3
 Khaùc nhau :
 Đoäng hoïc quaù trình phaûn öùng khaùc nhau roõ reät.
- Polyme tham gia caùc phaûn öùng hoùa hoïc cuûa caùc nhoùm
ñaëc tröng chaäm hôn nhieàu so vôùi hôïp chaát TPT cuøng loaïi .
- Caùc phaûn öùng theá, keát hôïp,... xaûy ra khoâng hoaøn toaøn,44
coøn coù caùc phaûn öùng phuï xaûy ra
4. So POLYME
saùnh giöaõ polyme vaø hôïp chaát thaáp
phaân töû
 Khaùc nhau :
 Sö khaùc nhau veà tính chaát lyù hoïc:
Hôïp chaát TPT coù Mn laø moät giaù trò nhaát ñònh trong khi ñoù Mn
cuûa polyme lôùn dao ñoäng trong moät khoaûng xaùc ñònh, hôïp chaát
TPT coù Ts, Tnc, Tkt xaùc ñònh coøn cuûa Polyme thì dao ñoäng trong
moät khoaûng lôùn. Dung dòch polyme coù ñoä nhôùt raát cao maëc duø
noàng ñoä loaõng so vôùi dung dòch ñaäm ñaëc cuûa caùc chaát thaáp
phaân töû cuøng loaïi
 Veà tính chaát cô lyù:
Polyme coù khaû naêng bieán daïng lôùn ( thay ñoåi kích thöôùc khi coù
löïc taùc duïng). Ngoaøi bieán daïng deûo ( thay ñoåi kích thöôùc
maøkhoâng coù khaû naêng hoài phuïc khi khoâng coøn löïc taùc duïng),
polyme còn có khả năng biến dạng đàn hồi lớn (mềm cao )
 Phöông phaùp nghieân cöùu: khaû naêng chöng caát vaø keát tinh cuûa
polyme raát khoù thöïc hieän
 Veà nhieät ñoäng hoïc :AÙp suaát hôi cuûa dung moâi treân dung dòch
polyme nhoû hôn dung dòch thaáp phaân töû ôû cuøng noàng ñoä, aùp
suaát thaåm thaáu lôùn hôn dung dòch thöôøng. Söï hoøa tan cuûa 45
 5.ÑònhPOLYME
Monome trong
nghóa: phaûn
monome laøöùng ñieàu
nhöõng cheá
chaát polyme
ñôn phaân töû coù khaû
naêng taïo neân polyme thoâng qua moät soá caùc phaûn öùng hoùa
hoïc cô baûn.
 Ñieàu kieän cuûa monome
- Monome ban ñaàu coù ít nhaát 2 nhoùm chöùc trôû leân hoaëc coù
chöùa caùc lieân keát boäi hoaëc voøng khoâng beàn.
- Ñoä chöùc cuûa moät chaát ñöôïc xaùc ñònh: baèng soá caùc
nhoùm chöùc chöùa trong phaân
töû chaát ñoù( -OH, -CHO, -NH2, = NH -), hoaëc do caùc lieân keát
2, 3
- Ñoä chöùc cuûa hôïp chaát phuï thuoäc vaøo ñaëc tính vaø ñieàu
kieän phaûn öùng.
Ví dụ : phenol trong phaûn öùng taïo thaønh ester vôùi
Chloanhydrit laø hôïp chaát ñôn chöùc
RCOCl + OH-R’ HCl + ROCO-R’
Nhöng trong phaûn öùng theá ( halogen hoùa sulfon hoùa,..) laø
46
hôïp chaát 3 chöùc
POLYME
5. Monome trong phaûn öùng ñieàu cheá polyme
- Ñoä chöùc laø caàn nhöng chöa phaûi ñieàu kieän ñuû ñoái
vôùi quaù trình toång hôïp polyme bôûi vì caáu taïo monome
( kích thöôùc phaân töû, kích thöôùc vaø khoaûng caùch giöõa
2 nhoùm chöùc, söùc caêng cuûa voøng vôùi noái ñoâi,..)
cuõng coù aûnh höôûng raát lôùn .
Ví duï:
CH2 = CH -C6H5 PS
CH2 = C -(CH3 )2 khoù truøng hôïp vì aùn ngöõ khoâng
gian
CH2 = C-( C6H5)2 khoâng coù khaû naêng truøng hôïp
POLYME
5. Monome trong phaûn öùng ñieàu cheá polyme
Nguyeân lieäu ñieàu cheá monome:
Töø daàu moû loïc daàu hoùa daàu moät soá loaïi monome
Khí töï nhieân : alkal monome

Than ñaù quaù trình coác hoùa than CH 4, C2H6,... giaù
thaønh cao
Ñoäng thöïc vaät : daàu ñieàu, dầu chaåu, dầu lanh , nhöïa thoâng...
48

Hóa Học Polyme-chương 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hóa Học Polyme-chương 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA TP.

HÓA HỌC POLYMER

TS. La Thị Thái Hà

• Nội dung tóm tắt môn học

• Chuẩn đầu ra môn học

We always use polymers as your

protein amino acids

Polymers used as plastics : Polymers used as fibres :

The figuration of polymer changes by thermal motion (micro-Brownian motion)

Tính chaát rieâng cuûa caùc ñaïi phaân töû

The polymer chains are tangled.

In crystalline unit the polymer chains are folded up.

clear, transparent white, clouded due to scattering

–[ CH2-C = CH -CH2 –]n + Cl2 –[CH2 - CCl – CHCl -CH2- ] n

Nguyeân lieäu ñieàu cheá monome:

Khí töï nhieân : alkal monome

You might also like