Aldehydy i ketony

Aldehydy
• Grupa związków organicznych posiadających grupę aldehydową, czyli
grupę karbonylową (C=O) połączoną z jednym (-CHO) lub dwoma (CH2O)
atomami wodoru. Proste aldehydy, będące pochodnymi alkanów i
zawierające w cząsteczce jedną grupę aldehydową to alkanale o wzorze
ogólnym CnH2n+1CHO.
 Właściwości aldehydów

• Aldehydy są charakterystycznie pachnącymi i toksycznymi związkami

chemicznymi o własnościach grzybo- i bakteriobójczych - im krótszy
łańcuch węglowy tym mniej przyjemny zapach i większa toksyczność.
Aldehydy o krótkich łańcuchach węglowych dobrze rozpuszczają się w
wodzie (np. aldehyd octowy CH3CHO bez ograniczeń), w miarę zwiększania
się ilości atomów węgla rozpuszczalność szybko spada. Aldehydy są to
substancje będące w większości ciałami stałymi {wyjątkami są:
formaldehyd, acetaldehyd (aldehyd octowy) i aldehydy nienasycone - są
gazami w miarę dobrze rozpuszczalnymi w wodzie}.
 Otrzymywanie
• Aldehydy otrzymuje się w przemyśle przez katalityczne odwodornienie
pierwszorzędowych alkoholi. Reakcję tę można też przeprowadzić stosując
odpowiedni utleniacz.
 Typowe reakcje
• 1. Próba Tollensa (próba lustra srebrnego):
W próbie Tollensa utleniaczem są jony srebra. Na ściankach probówki podczas
przeprowadzania tej reakcji osadza się metaliczne srebro, tworząc lustro. Dla
najprostszego aldehydu, metanalu, reakcja zachodząca w probówce wygląda
następująco:
 Typowe reakcje
• 2. Próba Trommera:
W próbie Trommera wykorzystuje się natomiast roztwór siarczanu (VI) miedzi
(II) i wodorotlenku sodu. Powstaje niebieski, koloidalny osad Cu(OH)2, który
po ogrzaniu w obecności aldehydu zmienia barwę na ceglastoczerwoną –
powstaje Cu2. Zachodzi reakcja: