MATERIAŁY BUDOWLANE

dr inż. Dominik Logoń dominik.logon@pwr.edu.pl

Inf. ogólne (I true, love, variable system)

* Regulamin / konsultacje
* Obecność na wykładzie (1,5 godz. - bez przerwy) ? ¼ + ¼+ ¼?+¼.
* Egzamin MB – warunki zaliczeń (termin „0”-? I , II – oglądanie prac po sesji).
* Brak dodatkowych terminów zaliczeń (wymagane 50% na ocenę pozytywną).
* Zakres wykładu i egzaminu  / ograniczona wiedza katalogowa / (zad.0/1, def./wz./jed., opis mat.).
* Studiowanie MB - „psychoanaliza” struktury (dane tech. – 10 wad / 10 zalet).
* Zakaz kopiowania i rozpowszechniania slajdów.
* Dane tab. mają charakter inf.
Bogusław Stefańczyk

* zakaz kopiowania i rozpowszechniania

Wprowadzanie do obrotu wyrobów budowlanych (dyrektywa 89/106/EWG)
CEN – Europejski Komitet Normalizacyjny (TC – komitety techniczne KT) I bezp. konstrukcji
EOTA – Europejska Organizacja ds.Aprobat Technicznych
(nośność i stateczność)

(CEN/TC – PKN/KT) Specyfikacje techniczne – normy :

- eurokody : projektowanie i wykonanie konstrukcji budowlanych II bezp. pożarowe
- badania i klasyfikacje wyrobów budowlanych
- EN : na wyroby budowlane (PN-EN)
III bezp. użytkowania
- ETA : europejskie aprobaty techniczne (UEAtc) / polskie aprobaty tyechniczne ITB ( AT)

IV odp. warunki higieniczne i

zdrowotne oraz ochrona
środowiska

V ochrona przed hałasem i

drganiami

VI oszczędność energii i odp.

izolacyjność cieplna przegród

1) Ozn. / Znak budowl. – oznacza zgodność z Normą lub aprobatą techniczną (oznakowanie CE, znak B)
2) Deklaracja zgodności – oświadczenie producenta ( wyroby o niewielkim znaczeniu dla zdrowia i bezp.)
zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną
 Właściwości materiałów budowlanych (grup materiałowych) - „psychoanaliza”
struktury
- reakcja na oddziaływanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych.
Założenia projektowe
Gwarancja właściwości w
Zrozumienie / Wbudowanie / Ocena

1) Układ zmienny TRWAŁOŚĆ założonym okresie eksploatacji !

2) Wady / Zalety (10/10)

Porównanie właściwości / danych technicznych

STUDIOWANIE

DANE TECHNICZNE
Analiza / odp. dlaczego ?/ Podsumowanie
* pochodzenie
* mikro / makrostruktura Wszystkie właściwości związane są ze składem chemicznym i
budową - od mikrostruktury (masa, gęstość właściwa) do
makrostruktury (porowatość, nasiąkliwość).
Właściwości :
* fizyczne - odporność na działanie środowiska zewnętrznego:
* masa – gęstość właściwa,
* przenikalność - gazy, ciecze, ciepło, dźwięk, promienie słoneczne,
* chemiczne - odporność na działanie związków chemicznych / mikrostruktura
* mechaniczne - zdolność materiału do przeciwstawiania się działaniu sił zewnętrznych,
* technologiczne - prostota wytwarzania, łączenia, wykańczania itd,,
* ekonomiczne - dostępność, cena (???).
* estetyczne / architektoniczne
 Materiał Gęstość Ciepło Pojemność Przewod. Wsp.roz. Wsp.

0,2=U = /d [W/m2 . K]

SD H O < 4 m
obj. właściwe cieplna cieplna liniowej dyfuzji
[Mg/m3] [J/kgoC] [kJ/m3K] [W/mK] [1/oC].10-6 -
Max 7,5 o 4100Cp 4100 Cv  250  100 

2
300

Uwaga: dane tab. - nie mogą stanowić podstawy do projektowania wł. fizycznych mat. bud.
Min 0 8,9 400 390 400 3471 0,01 300 3 1
Cv = Cp . o [ kJ/m3 .K]

Miedź 17 -
Stal 7,5 -7,8 480 3744 84 11 -
Aluminium 2,7 880 2376 200 24 -
Beton 2,4 840 2016 1,7 11 (14) 60-100
Kamień granit 2,5 920 2300 3 9 -
Szkło 2,65 840 2226 0,84 8 -
Cegła 1,7 800 1360 0,9 (4 p.c) 8 10-16
nw [%] ,

Gips/Wapno 2,3/2,7 0,6-1,5 1000 0,17 / zaprawa 0,8 5/6 4-10

Cement 3,1 1-2 1000 zaprawa 1 11 40-70
Drewno 0,5 1200 600 0,14 pr. 3 - wzdłuż 50
2520 1260 0,35 rów. (60 ! -stycznie)
PCV (0,02) -1,5 1500 30-2250 0,14-0,4 20-250 -

Bitumy 1,04 1700/2100 1976 0,15 200 -

Spieniony polis. 0,025 1400 35 0,04-0,03 70 20-100
Wełna min. 0,060 750 45 0,04-0,03 < 1
Woda 1,0 4119 4119 0,58 -
0,012 areożele
Lód 0,917 2100 1926 2,3 -
V= 9,03%
Powietrze 0,001 1000 1 0,024-0,032 1

< 2-3,5 < 7,5 ≥ o < 800-1200 < < 1300-2500 < < 0,5-3 < < 8-11 < < 20-40 <
 800 160
1000 MPa
300-500  0,6 300-500
350 -1000 2 MPa 2-80
5-25 0,2-2
40-60 z wadami budowy
 0,7 f  f 80-150
c t
180 6
8-60 1-5
6-500 ? 90-800

Odporność na wstrząsy sejsmiczne (uderzenie) : E małe, f t duże, fc duże.

 WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE ZWIĄZANE Z MASĄ

Masa materiału - określona jest rodzajem budujących go atomów oraz gęstością ich
rozmieszczenia, wynikającą z geometrii ułożenia cząstek, atomów, jonów.
Jednostką miary masy w układzie SI jest [kg].

Gęstość właściwa () - masa jednostki objętości

(bez uwzględnienia porów).

Wyznaczamy ją jako stosunek masy próbki materiału do jej objętości bez porów :

Kolba miarowa Le Chateliera
m / Vs [kg/m ]
3

gdzie : [g/cm3, Mg/m3]

m - masa próbki,
Vs- objętość fazy stałej.
 Gęstość (objętościowa) (o) - masa jednostki objętości materiału wraz z porami.

Obliczamy ją ze wzoru :

o = m / V = m / (Vs +Vp) [kg/m3, Mg/m3]

gdzie :
m - masa próbki,
V - objętość próbki,
Vs - objętość fazy stałej,
Vp - objętość zajmowana przez pory.

 = o  > o Vp

Vs

V V = Vs +Vp
Porowatość (P) - objętość wolnych przestrzeni (porów) w jednostce objętości
materiału.
Vp
Wyznaczamy ją ze wzoru : V
P = (Vp / V ) . 100 [%]

P = (V - Vs ) / V = 1- (Vs / V) = 1- (o / )

Vs

Szczelność (S) - ułamek objętościowy fazy stałej w materiale.

Obliczamy ją ze wzoru :
S = (Vs / V) . 100 [%]

S = ( o /  ) . 100 [%]

P+S=1

Dla materiałów szczelnych (litych) :  = o ; S = 1 ; p = 0

Dla materiałów porowatych :  o<  ; S < 1 ; p > 0

Gęstość nasypowa (n) - masa jednostki objętości materiału sypkiego wraz z porami i
przestrzeniami międzyziarnowymi.

ziarno lite ziarno porowate ziarna z przestrzeniami

(z porami) międzyziarnowymi

Gęstość nasypową obliczamy ze wzoru:

n = m / V = m / (Vs + VPw + VPm) [kg/m3, Mg/m3]

gdzie:
m - masa materiału sypkiego,
Vs - objętość fazy stałej,
Vpw- objętość porów wewnątrz ziaren,
Vpm- objętość przestrzeni międzyziarnowych.
Gęstość nasypowa w stanie luźnym i zagęszczonym
Wyznaczamy je ze wzorów :

nl = m / Vl < nz = m / Vz [kg/m3, Mg/m3]

gdzie :
m - masa materiału sypkiego
Vl - objętość materiału w stanie luźnym
Vz - objętość materiału w stanie zagęszczonym

Jamistość - procentowa zawartość przestrzeni międzyziarnowych w materiale sypkim.

Rozróżniamy jamistość w stanie luźnym i zagęszczonym.
Obliczamy je ze wzorów :

jl = [1 - ( nl /o )] . 100 % > jz = [1 - ( nz / o )] . 100 %

gdzie :
jl - jamistość w stanie luźnym
jz - jamistość w stanie zagęszczonym
nl - gęstość nasypowa w stanie luźnym
nz - gęstość nasypowa w stanie zagęszczonym
o - gęstość (obj.) kruszywa
 faza stała pory zamknięte pory otwarte

Beton Pianki
Aluminium Granit Ceramika komórkowy poliurytanowe
 [Mg/m3] 2,7 2,8 2,7 2,7 1,2
o [Mg/m3] 2,7  2,7  1,8  0,7  0,2
no [%] 0 1,35 36 40 50
nw [%] 0 0,5 20 57 2500

o = nw=no o > 1, nw < no o < 1, nw > no

no = nw . o
(Vp / V) = 0%

P = 0%
 = o woda, szkło, metale, bitumy
S=1

(Vp / V )  1,8 %
 > o kamienie naturalne
P  1,8 %
granit  = 2,75 > o  2,70 [Mg/m3]
S  0,98

(Vp / V )  37%
 >> o ceramika
P  37%
 = 2,70 >> o  1,70 [Mg/m3]
S  0,63

(Vp / V )  74%
 >>> o beton komórkowy
P  74%
 = 2,70 >>> o  0,70 [Mg/m3]
S  0,25

(Vp / V ) . 100  97%

 >>>> o spieniony poliuretan
P  99%
 = 1,3 >>>> o  0,2 [Mg/m3]
S  0,01
 Właściwości materiałów
* fizyczne - odporność na działanie środowiska zewnętrznego,
masa – gęstość właściwa,
przenikalność - gazy, ciecze, ciepło, dźwięk, promienie słoneczne.


Skutki nieciągłości budowy materiałów budowlanych

Porowatość (otwarta-zamknięta)  Skutki wahań wilgotności materii

Sorpcja
Nasiąkliwość (wilgotność)
Skurcz
Kapilarność Pęcznienie
Wytrzymałość:
Przesiąkliwość
- pełzanie
- współczynnik rozmiękania
- mrozoodporność

* Wytrzymałość na ściskanie
* Przewodność cieplna
Właściwości związane z ruchem wody
Podciąganie kapilarne
(rozszerz. liniowa, obj.)
Przepuszczalność dla gazów i cieczy
* Fala dźwiękowa
* Fala świetlna
 Porowatość otwarta (objętość porów dostępnych dla wody), jest równa nasiąkliwości objętościowej:
po = no

p = po + pz

Wyznaczenie objętości (materiałów o kształtach nieregularnych) za pomocą

wagi hydrostatycznej mH

V, m V, mn1

W
mX

mn1 – masa próbki wyciągniętej z wody

(dla próbek: o nasiąkliwości < 1% lub P
nasiąkliwych - zaimpregnowanych), 1) z prawa Archimedesa lub 2) z równ. równowagi
mH – masa próbki zważona na wadze hydrostatycznej, mH = m n - m x P – W = mHg
mx – masa/objętość wypartej wody,
(w (H2O) = 1 [Mg/m3] ,  = m/V) mx mn1g - m x g = mHg
P - siła ciężkości,
W – siła wyporu, =V
g – przyspieszenie ziemskie.
V = mn1 - mH