Historia e Mendimit

Ekonomik
 Përsëritje
 Cilat jane epokat më kryesore në rendin
skllavopronar?
 Cili ishte problemi i ngritur nga Hesiodi?
 Cilët janë ekonomistët e parë? Idetë e tyre.
 Cilat janë format e këmbimit?
 Cilat janë disa nga arritjet më kryesore në shek. 5-
15
 Si ishte organizimi bazë i prodhimit në mesjete?
 Cilat ishin funksionet e shoqatave të zejtarëve dhe
artizanëve?
 Cilët janë autorët përfaqësues të mesjetes? Idetë
e tyre.
Merkantilizmi

Përgatiti: Llambi PRENDI

OBJEKTIVAT E LEKSIONIT
1. Të diskutojmë disa nga ngjarjet
ekonomike dhe shoqërore të Europës së
hershme moderne.
2. Të kuptojmë shkollën teorike të
merkantilizmit.
3. Të identifikojmë disa autorë kryesorë
të kësaj periudhe.
 NGJARJET EKONOMIKE DHE
SHOQËRORE TË EUROPES SË
HERSHME MODERNE
Rilindja e Europës pas Mesjetës karakterizohet
nga:
 Zhvillimi i shkencës së teknologjisë dhe
formimi i shteteve kombe
 Zgjerimin e hapësirave gjeografike
 Ekspansioni politik e ushtarak
 Rritjen e çmimeve
 Krijimi i bursës tregtare (Bryzh Belgjikë)
 Rritja e popullsisë europiane.
Ngjarjet ekonomike dhe shoqërore
të Europës së hershme moderne
 Lindja e shkollës merkantiliste
 Gjatë periudhës 1450-1600, europianët u
përfshinë në një eksplorim të madh, Anglia,
Franca, Hollanda, Spanja dhe portugalia
shfrytezuan faktorët:
 Gjeopolitik
 Monetar
 Teknologjik
 Disa veçori Europiane të
Rilindjes
 Bujqësia është akoma sektori më i
rëndësishëm për ekonominë e vendeve ku
përfshin 2/3 e të punësuarve.
 Puna e krahut, e kafsheve është burimi
kryesor i prodhimit.
 Raporti i prodhimit për drithërat ishte 3-4
për njësi toke, sot janë dhjetë-fishuar e më
shumë
– është përdorur më shumë punë për njësi toke
– Pakësimi i kullotave dhe kthimi i tyre në toka
bujqësore
– Pakësimi i kafshëve
 KARAKTERISTIKAT E
MERKANTILISTËVE
1. Mirëqënia e një kombi matet nga sasia e
metaleve të çmuara që ai posedon
– Paraja është burimi i begatisë, prestigjit dhe i
forcës për një komb.
– Merkantilistët e vunë theksin gjithashtu në rolin e
tregtisë:
• Të eksportosh më shumë se sa të importosh
 Tarifa të larta mbi mallrat e importeve.
 Tarifa të ulta për lëndën e parë të importuar.

2. Çdo komb duhet të përpiqet për të arritur një

ekonomi sa më të mirë.
Industritë e reja themeluese duhet të
shpërblehen nga shteti.
Karakteristikat e Merkantilistëve
3. Së treti bujqësia duhet të inkurajohet
– Të imortohen sa më pak ushqime.
– Fermerët që prodhojnë sasi të konsiderueshme
mund të kenë lehtësira taksimi.
– Fuqia detare ishte e nevojshme për të
kontrolluar tregjet e huaja.
– Më pak nevojë për të përdorur anijet e vendeve të
tjera për të kryer tregti.
– Flotat e fuqishme shtojnë fuqinë dhe prestigjin e
kombit.
4. Të vendosë taksat e brendshme të të gjitha
llojeve
Karakteristikat e Merkantilistëve

6. Kolonitë duhet të sigurojnë tregje për të

mirat industriale dhe lëndët e para.
Të mirat Industriale

Vendi
mëmë
Kolonitë
Lëndët e
para
Puna e lirë

7. Një komb mund të fitojë në tregtinë

ndërkombëtare vetëm në kurriz të kombeve të
tjera
Karakteristikat e Merkantilistëve

8. Një popullësi e madhe përbënte një fuqi të

madhe punëtore.

9. Të mirat e Luksit duheshin shmangur.

10. Ishte e nevojshme ndërhyrja e shtetit për të

rregulluar dhe zbatuar politikat tregtare
– Shteti mbështeste monopolet tregtare.
Qëllimi i politikës merkantiliste
• Unifikimi i tarifave për mbrojtje tregtare.
• Përdorimi efikas i të ardhurës shtesë për
zhvillimin e ekonomisë së vendit.
• Punësim i lartë përmes tregtisë dhe rritjes së
ofertës së parasë.
• Akumulimi i thesarit dhe çdo tepricë tjetër
nëpërmjet politikave tregtare.
 Pse rriten çmimet?
•
Kush përfitonte më shumë nga
merkantilizmi?
 Monarkët.

 Tregtarët kapitalistë.

 Shoqëritë anonime.

 Zyrtarët qeveritarë.
AUTORET
Jean-Baptise Colbert (1619-1683)

• Ka punuar si ministër i
financave
• Ai besonte se fuqia e një
vendi matej me pasurinë
e tij
• Qeveria duhet të nxisë
eksportet
 Politikat e Colbert
• Tarifa mbi importet që të dekurajohen ato,
dhe të rriten të ardhurat nga taksat
• Të nxitet eksporti duke bërë investime në
ekonominë vendase
• Krijimin e disa markave Franceze
• Aplikimin e taksës progresive
• Subvensione mbi industritë vendase për të
inkurajuar eksportet
• Krijimin e kolonive Franceze që të përfitojmë
nga tregtia
KRITIKËT
Richard Cantillon (1680-1734)
Ka shkruar “A Treatise
on the Nature of
General Commerce”
(ese mbi natyrën e
tregtisë në
përgjithësi) – punimi i
tij i vetëm që është
gjetur.
 Idetë e Cantillon
• Vlera e mallrave varet nga toka dhe nga puna
• Ai beson se është e mundur se vlera e
monedhës dhe masa e çmimeve të përcaktohen
vetëm në bazë të sasisë së metaleve me vlerë
që ka vendi
• Vendi duhet të ketë rezerva të mjaftueshme
të pasurisë
• Një vend nuk mund të pasurohet pafundimisht
nëpërmjet tregtisë së jashtme
 David Hume (1711-1776)
• Filozof skocez dhe
mik me Adam Smith
• 1752 botoi librin
“Fjalime Politike” e
përbërë nga 8 ese, të
cilat ndikuan në
veprat e Adam Smith
• Vdiq në 1776, viti kur
u publikua “The
Wealth of Nations”
 Idete e David Hume
• Nuk pranon që prona është një e drejtë
natyrore
• Zhvilloi teorinë e famshme tashmë të
ekuilibrit automatik të bilancit tregtar
• Fuqia blerëse e monedhës është në raport të
zhdrejtë me sasinë e saj, ari dhe argjendi në
sasi të mëdha janë “absolutisht të
parëndësishëm”
• Favorizon zhvillimin e eksportit
Francois Quesnay (1694-1774)

• Filloi të botonte
shkrimet e tij në moshën
62 vjecare.
• Në asnjë libër të vetëm
nuk i përmblodhi
sistemet e tij ekonomike
• Ai ishte i shqetësuar për
gjendjen
e ekonomisë franceze,
veçanërisht për
bujqësinë franceze.
 Teoria ekonomike
• Tablo Ekonomike[1759].
– Ishte kundër politikave
ekstreme të Colbertit.
• Tre klasat ekonomike:
1. Klasa e pronarëve
2. “Klasa produktive” 
bujqit.
3. “klasa sterile”  artizanët
dhe tregtarët.
• Puna produktive ishte
burimi i pasurisë kombëtare.
 Teoria ekonomike
• Mirqënia ekonomike e një vendi ishte pasojë e
prodhimeve bujqësore.
– Bujqësia ishte sektori më produktiv i
ekonomisë
Faleminderit!