OKUL REHBERLİK VE PSİKOLOJİK

DANIŞMA SERVİSİNİN HİZMET

ALANLARI
Dr. Öğr. Üyesi İsmail Hakkı TOMAR
Hasan Kalyoncu Üniversitesi
Eğitim Fakültesi
 Okullardaki rehberlik
hizmetleri,
• Okullardaki rehberlik hizmetleri, öğrenciyi
merkez alan bir anlayışla ve öğrencinin
bütün yönlerinin gelişimini ve kendini
gerçekleştirmesini amaçlayan bir
yaklaşımla yürütüldüğü için, bu
hizmetlerin bir bütünlük içinde verilmesi
gerekmektedir.
Sınıflandırmanın amacı
• Rehberlik hizmetlerinin çeşitli ölçütlere göre
sınıflandırılması,
• Bu hizmetlerin birbirinden bağımsız ve kopuk
olduğu anlamına gelmemelidir.
• Yapılan sınıflamaların temel amacı, oldukça
kapsamlı olan rehberlik hizmetlerinin daha iyi
anlaşılmasını ve bu hizmetler kapsamında ne tür
çalışmalar yapıldığının daha ayrıntılı
açıklanmasını sağlamaktır.
 Okullarda Psikolojik Danışma Ve
Rehberlik Hizmetleri
▫ Öğrencinin kendini tanıması
▫ Gerçekçi kararlar verebilmesi
▫ Etrafındaki seçenekleri tanıması
▫ Özelliklerinin farkında olması
▫ Potansiyelini geliştirebilmesi
▫ Zorluklarla baş etme becerilerini
geliştirme
▫ Dengeli ve uyum sağlamayabilmesi için
yürütülen psikolojik yardım hizmetleri.
İlgili yayınlar ve 17-04-2001
tarihli ve 24376 sayılı “Okul
Rehberlik ve Psikolojik
Danışma Hizmetleri
Yönetmeliği”
Yönetmeliği çerçevesinde
yer alan hizmetler
Rehberlik Hizmet Alanları
Bilgi toplama ve Yayma

Yöneltme
yerleştirme
Oryantasyon

Psikolojik
Danışma
İzleme
Değerlendirme

Çevre/Veli ile
ilişkileri

Müşavirlik (Konsültasyon)

Bireyi Tanıma
Program-plan hazırlama hizmetleri
▫ Programın tanımını, gerekçesini ve
varsayımlarını yazma
▫ Rehberlik kurulunu oluşturma
▫ Görev zaman çizelgesi geliştirme
▫ Yöneticilerin katılımını sağlama
▫ Öğretmenlerin katılımını sağlama
▫ İhtiyaç analizi yapma
▫ Hazırlanacak programların standartlarını
belirleme
▫ Görevleri belirleme
▫ Zaman ve görev analizi düzenleme
▫ Çalışma takvimi oluşturma
▫ Program değerlendirme ölçütlerini belirleme
Yeni duruma-ortama alıştırma
(Oryantasyon)
▫ Okulun kısa bir tarihçesi ve gelişimi, öğretmen ve
öğrenci durumu, uygulanan program türleri
hakkında bilgi verme
▫ Okulun fiziksel durumu hakkında bilgi verme
▫ Okulun eğitim programı hakkında bilgi verme
▫ Ders dışı etkinlikler hakkında bilgi verme
▫ Okul kuralları hakkında bilgi verme
▫ Okuldaki rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetleri hakkında bilgi verme
▫ Okul çevresi hakkında bilgi verme
Öğrenciyi tanıma hizmetleri
▫ Kişisel bilgiler
▫ Aile ve ev durumu
▫ Sağlık ve fiziksel durum
▫ Yetenekler
▫ İlgiler
▫ Kişilik özellikleri, değerler ve benlik
tasarımı
▫ Akademik durum
▫ Çevre
Bilgi verme hizmetleri
• Eğitsel bilgi
• Mesleki bilgi
• Kişisel ve sosyal bilgi

▫ Öğrencileri bilgilendirme çalışmaları rehberlik

hizmetlerinin çeşitli uygulama alanları içende
(bireysel rehberlik, bireysel psikolojik
danışma, grup rehberliği, grupla
psikolojik danışma, psikolojik eğitim v.b.)
yürütülebileceği gibi derslerde öğretmenler
kanalıyla da yapılabilir.
Psikolojik danışma hizmetleri
• Öğrencinin kendini tanıması,
• gerçekçi kararlar verebilmesi,
• etrafındaki seçenekleri tanıması,
• özelliklerinin farkında olması,
• potansiyelini geliştirebilmesi,
• zorluklarla baş etme becerilerini geliştirme,
• dengeli ve uyum sağlama vb. gibi konularda bire
sunulan psikolojik yardım işidir.
Psikolojik danışma hizmetleri
• Psikolojik danışma hizmetleri tüm rehberlik
hizmetlerinin temelini, özünü ve merkezini
oluşturur
• Bu hizmetler diğer rehberlik hizmetlerine göre
daha profesyonel düzeyde yürütülen
hizmetlerdir.
• Kendine özgü ilkeleri, teknikleri, etik
kuralları ve yaklaşımları vardır.
Psikolojik danışma hizmetleri
• Okullarda bu hizmet, bu konuda kuramsal ve
uygulamalı bir eğitimden geçmiş, gerekli bilgi
ve becerileri kazanmış psikolojik
danışmanlarca yürütülür.
• Psikolojik danışma, bu yardıma ihtiyacı olan
bireyler içindir ve genellikle bireylerin
sorunlarının görüşülmesini içeren bir yardım
şeklidir
• "Danışan", "Danışman" ilişkisine dayalı bir
süreçtir.
Yöneltme ve yerleştirme
hizmetleri
• Öğrenciyi yönlendirmek zorlamak değil,
öğrencinin kendine uygun alanlara
yönelmesini sağlamak, kendisi için doğru
seçimler yapmasını sağlamaktır.
• Yöneltme ve yerleştirme hizmet alanı, öğrenciyi
tanıma, bilgi toplama ve bilgilendirme
hizmetleriyle bağlantılı ve bir anlamda bu
hizmetlerin devamı olarak;
▫ öğrencilerin kendi ilgi, yetenek ve ihtiyaçları
doğrultusunda ;
 çeşitli okullara,
 programlara,
 seçmeli derslere,
 sosyal, kültürel ve eğitsel etkinliklere,
 iş ve meslek alanlarına yönelmeleri ve
yerleştirilmeleri amacıyla yapılan çalışmaları
kapsar.
GRUP REHBERLİĞİ HİZMETLERİ
• Grup rehberliği hizmetleri 10- 15 kişilik gruplarla
ya da sınıftaki tüm öğrencilerle yürütülen
hizmetlerdir.
• Grup rehberliği “bireyin gelişmesine, kendisini
ve olanakları tanımasına, gerçekçi ve uygun
planlar ve seçimler yaparak kendisini
yönlendirmesine ilişkin grup etkinlikleri ve
süreçleri olarak tanımlanmaktadır
Grup rehberliği hizmetleri
• İlköğretim ve orta öğretim kurumları sınıf
rehberlik programında yer alan kazanımlara
yönelik rehberlik etkinlikleri.
• Sınıf rehberlik programı dışında, okul çapında
öğrencilere yönelik düzenlenen grup rehberliği
etkinlikleri.
▫ Alan dal seçimi,
▫ Meslek seçimi,
▫ YGS
▫ SBS vb. konularda yapılan grup çalışmaları
Sevk (yardım almaya dönük
yönlendirme-Refere) hizmetleri
• Asıl görevimiz yardım etmek. Fakat yardım
edemeyeceğimize kanaat oluşturursak;
▫ Psikolojik yardım sürecini ve önemini anlatma
▫ Yardım almayı destekleme
▫ Cesaretlendirme
▫ İkna etme
▫ Uzman kişiye yönlendirme
İzleme hizmetleri
Özellikle yöneltme ve yerleştirme
hizmetleri sonucunda öğrencilerin;

yerleştirildikleri programlar,
etkinlikler, üst okullar ya da iş ve
meslek alanlarındaki başarı
durumlarının ve yaşadıkları uyum
güçlüklerinin incelenmesi bir izleme
çalışmasıdır.
İzleme hizmetleri
İzleme hizmetleri, okulda sunulmakta olan diğer
hizmet alanlarının da ne derece etkili ve yararlı
olduğunu ortaya koyacaktır.
Örneğin yapılan bir oryantasyon çalışmasının,
belli bir konuda verilen psikolojik eğitimin, grup
rehberliği, grupla psikolojik danışma
uygulamalarının ne derece etkili olduğu izleme
çalışmalarıyla anlaşılabilir.
Mezunların izlenmesi
Konsültasyon (müşavirlik) hizmetleri

• Konsültasyon hizmetlerinin amacı,

okuldaki yönetici ve öğretmenlerin daha
yeterli ve ortak bir anlayışa sahip olmasını
ve böylece okuldaki çalışmalarda bu
anlayışın esas alınmasını ve tüm
olanakların bu anlayışa uygun bir biçimde
kullanılmasını sağlamaktır.
MÜŞAVİRLİK
• Okulda PDR programını hazırlama ve
uygulamada okul yöneticisi ve sınıf rehber
öğretmenleriyle yardımlaşma.
• Okul yöneticisi ve öğretmenlere okuldaki PDR
hizmetleri hakkında tanıtıcı bilgiler verme.
MÜŞAVİRLİK
• Okuldaki olanakların PDR hizmetleri için daha
uygun olarak kullanılmasında okul yönetimiyle
işbirliği sağlama.
• Öğretmenlerden beklenen sınıf-içi rehberlik
uygulamalarında öğretmenlerle
yardımlaşma.
Çevre ve aile ile ilişkiler
• Anne-babaları eğitim sürecine katmanın
veya onların desteğini almanın yolu, onları
okuldaki çalışmalar ve uygulamalar
hakkında bilgilendirmek, ihtiyaç
duydukları konularda rehberlik
yapmaktan geçer.
Çevre ve aile ile ilişkiler
• Velilerin düzenlenen her etkinliğe değil, ilgi ve
ihtiyaç duydukları etkinliklere katılımı
sağlanmalıdır.

• Okul, içinde bulunduğu çevreyi etkileyen ve

çevreden de etkilenen bir kurumdur. Bu
nedenle okul yöneticisi, psikolojik
danışman ve okulda görevli diğer öğretmenlerce
okulun çevresel özelliklerinin bilinmesi ve çevreyle
ilişkilerin sürdürülmesi gerekir.
Araştırma ve değerlendirme
hizmetleri
• Öğrencilerin çeşitli alanlara ilişkin
sorunlarının ve ihtiyaçlarının
belirlenmesi.
• Öğrencilerin başarılarını olumsuz olarak
etkileyen okul-içi ve okul-dışı faktörlerin
belirlenmesi.
Araştırma ve değerlendirme
hizmetleri
• Öğrenci, öğretmen ve velilerin okuldaki
rehberlik hizmetlerine ilişkin algı ve
beklentilerinin belirlenmesi.
• Öğrencilerin ilgi, yetenek ve bazı kişilik
özelliklerinin belirlenmesi.
• Öğrencilerle yürütülen psikolojik danışma, grup
rehberliği, psikolojik eğitim gibi çalışmaların
sonuçlarının değerlendirilmesi.
Doğrudan Hizmetler
Psikolojik danışma
Oryantasyon
Öğrenciyi tanıma
Bilgi toplama ve bilgilendirme
Yöneltme ve yerleştirme
İzleme hizmetleri
Sevk hizmetleri
Grup rehberliği
 Dolaylı Hizmetler
Okul PDR programının hazırlanması
Konsültasyon
Anne-babaya rehberlik
Çevre ile ilişkiler
Araştırma ve değerlendirme hizmetleri