1.2 Cac Nguyen Ly Ho T Dong Cua Bom, Qu T Va May Nen Ver 2.2 (2019.09.09) - Hung

TRƯỜNG ĐH BÁCH KHOA HÀ NỘI
VIỆN KH&CN NHIỆT – LẠNH
BƠM, QUẠT, MÁY NÉN
2. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG

CỦA BƠM, QUẠT VÀ MÁY NÉN
ThS. Bùi Thanh Hùng, ThS. Nguyễn Đức Quyền, TS. Bùi Hồng Sơn
Hà Nội, 2019
2. CÁC NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG
2.1. Nguyên lý thể tích

Nguyên lý chính của máy là tạo ra một dung tích thay đổi từ nhỏ đến lớn và ngược
lại.
Quá trình hút lưu chất: giá trị tăng từ không đến cực đại có thể.
Quá trình nén và đẩy lưu chất: dung tích giảm dần về giá trị không.
Cứ mỗi lần hút và đẩy, máy vận chuyển được một lưu lượng lưu chất nhất định.
Dung tích này phụ thuộc vào cấu tạo và vòng quay của máy cũng như tính chất và
áp lực của lưu thể.
Nguyên lý thể tích được ứng dụng để thiết kế, chế tạo bơm và máy nén.
Đối với bơm: lưu chất là các chất lỏng.
Đối với máy nén: lưu chất là các chất khí hay hơi.
2.1. Nguyên lý thể tích (tiếp…)

Trong quá trình máy hoạt động, sự thay đổi trạng thái của môi chất luôn
tuân theo định luật: P.V = const và P.Vk = const. (2.1)
Trong đó:
P – Áp suất lưu thể.
V - Thể tích lưu thể
k - hệ số k = 1,4.
Khi máy làm việc với chất lưu không co dãn (V=const), cần tránh tăng hay
giảm qúa nhanh thể tích để không làm hư hỏng máy hoặc cháy động cơ
do quá tải.
Vì vậy cần chú ý:
+ Trước khi cho máy chạy phải mở van chặn phía cửa đẩy.
+ Lắp van an toàn để xả nhanh lưu chất từ không gian nén sang không gian hút
của máy.
2.2. Nguyên lý ly tâm

2.2. Nguyên lý ly tâm

Nguyên lý này được ứng dụng cho cả: Bơm, Quạt và Máy nén.
Hình 2.1 giúp ta nghiên cứu chuyển động
của lưu chất chứa đầy trong kênh nằm giữa
hai vách hình khuyên song song,
-cách nhau một khoảng b và
-hai vách chắn có chiều cao bằng b.
-Lưu chất có khối lương riêng ,
-Quay xung quanh tâm trục O
-Vận tốc góc 
Ta xét thành phần lưu chất có khối lượng dm
trong kênh giới hạn bởi mặt cong có bán
kính r và r+dr (phần được gạch chéo).
2.2. Nguyên lý ly tâm (tiếp…)

Trong đó: f = a.b.r là diện tích mặt cong có bán kính r.
Lực ly tâm dR tác động lên thành phần chất
Lỏng dm được tính bằng:
Do chênh lệch áp suất giữa hai mặt cong

của thành phần chất lỏng nên có một lực
hướng tâm dF tác dụng lên dm, tính theo:
Điều kiện cân bằng của khối lượng dm:


Thay các giá trị đã biết ở trên vào ta có:
Hay
Tính tích phân trên từ cửa vào 1 của kênh

đến cửa ra 2 của kênh ta sẽ thu được hiệu
áp suất P2-P1 của kênh.
Đây chính là năng lượng mà các lưu chất thu

được do đi qua kênh quay.
Nếu chúng tạo các kênh liên tiếp trên vòng tròn sẽ có guồng động của
bơm, quạt hoặc máy nén.
Từ công thức 2.7, cho ta một số kết luận sau:
1). Năng lượng thu được của chất lưu là hiệu

áp suất P2-P1 phụ thuộc vào .
2). Muốn P2-P1 càng lớn thì cửa 1 phải gần O và cửa 2 thì ngược lại.
3). Hiệu P2-P1 phụ thuộc vào bình phương giá trị của số vòng quay n và
bán kính cửa ra r2.

Một số lưu ý khác:
Cánh của guồng động cơ có thể cong về
trước, về sau, cong nhiều hoặc ít.
Cánh có thể thẳng theo hướng kính hay
nghiêng về trước, sau.
Cánh có thể cong mặt trụ hoặc cong xoắn.
Tam giác tốc độ:
phụ thuộc vào: số vòng quay n, bán kính

r1, r2, hình dạng của vách ngăn giữa các kênh
(cánh) của guồng động.
2.3. Nguyên lý cánh nâng

Hình 2.2 thể hiện tiết diện ngang của
cánh, chiều chuyển động của lưu chất
cùng các lực tác dụng lên cánh.
Dòng lưu chất chuyển động từ xa
đến cánh với vận tốc W xem như
ổn định hướng và vận tốc trùm lên cánh.
Đây là nguyên lý được dùng trong
thiết kế và chế tạo cánh máy bay, thiết kế chế tạo tua bin máy phát điện,
guồng động của bơm và cánh quạt hướng trục, máy nén hướng trục,
Do cánh đặt nghiêng một góc  so với dòng lưu chất, nên phía trên lưng
cánh tạo rác các xoáy lưu chất.
Chính vì vậy, mà dòng lưu chất đã tác động lên cánh một lực R, có
phương tạo với phương thẳng đứng một góc .
2.3. Nguyên lý cánh nâng (tiếp…)

Lực R được phân tích thành
Ry - lực nâng
Rx - lực cản
Trong đó

Bơm cánh nâng cũng được thiết kế trên nguyên
lý này. Loại bơm này còn gọi là bơm trục đứng
hay bơm hướng trục.
Hình 2.4 thể hiện mặt cắt hình trụ quanh guồng
Cánh động đi qua A-A, và triển khai ra hình 2.5.
Tam giác vận tốc ở cửa ra thể hiện hình 2.4

Khi guồng động quay dưới tác dụng của mô men
quay M thì nước sẽ được hút và đẩy lên qua
guồng khuếch tán (cánh tĩnh) chảy vào ống đẩy.
Lực R tác dụng lên guồng động qua các cánh
guồng và được phân tích thành lực thẳng đứng
RT và lực ngang RN.
- Lực RT tác dụng lên gối đỡ chặn.
- Lực RN tạo ra mô men cản, có xu hướng bắt
guồng quay theo chiều ngược lại.
Guồng khuếch tán có tác dụng biến động năng
của chất lỏng lúc rời guồng động thành thế năng.
2.4. Nguyên lý phun tia

Nguyên lý này dựa trên cơ sở định luật bảo toàn năng lượng của dòng
chất lưu mà Becnuli đã thể hiện bằng phương trình sau:
Từ 2.10 ta thấy: khi vận tốc tăng lên thì áp suất sẽ giảm đi hoặc ngược lại
2.4. Nguyên lý phun tia (tiếp…)
Tại vị trí dòng chảy lưu chất có vận tốc lớn (miệng ra), chất lỏng hay hơi sẽ được
hút và cuốn theo dòng chảy.
Năng suất và áp suất của thiết bị loại này tuỳ thuộc vào vận tốc của dòng chảy.
Thiết bị làm việc theo nguyên lý này được áp dụng để hút chân không: bình
ngưng, thiết bị cô đặc dung dịch,..
Để biến năng lượng động năng thành thế năng thì sau khoảng hút phải lắp thêm
ống côn.

1.2 Cac Nguyen Ly Ho T Dong Cua Bom, Qu T Va May Nen Ver 2.2 (2019.09.09) - Hung

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1.2 Cac Nguyen Ly Ho T Dong Cua Bom, Qu T Va May Nen Ver 2.2 (2019.09.09) - Hung

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐH BÁCH KHOA HÀ NỘI

VIỆN KH&CN NHIỆT – LẠNH

BƠM, QUẠT, MÁY NÉN

2. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG

2.1. Nguyên lý thể tích

2.1. Nguyên lý thể tích (tiếp…)

2.2. Nguyên lý ly tâm

2.2. Nguyên lý ly tâm

2.2. Nguyên lý ly tâm (tiếp…)

Do chênh lệch áp suất giữa hai mặt cong

Điều kiện cân bằng của khối lượng dm:

2.2. Nguyên lý ly tâm (tiếp…)

Tính tích phân trên từ cửa vào 1 của kênh

Đây chính là năng lượng mà các lưu chất thu

2.2. Nguyên lý ly tâm (tiếp…)

Từ công thức 2.7, cho ta một số kết luận sau:

1). Năng lượng thu được của chất lưu là hiệu

2.2. Nguyên lý ly tâm (tiếp…)

phụ thuộc vào: số vòng quay n, bán kính

2.3. Nguyên lý cánh nâng

2.3. Nguyên lý cánh nâng (tiếp…)

2.2. Nguyên lý cánh nâng (tiếp…)

2.3. Nguyên lý cánh nâng (tiếp…)

2.4. Nguyên lý phun tia

You might also like