Współczulny układ nerwowy

Adrianna Spyt
II rok kognitywistyki
rok akademicki 2022/2023
Podział czynnościowy układu nerwowego

Podział czynnościowy UN

Układ
Układ somatyczny
autonomiczny

Ruchowy Czuciowy Współczulny Przywspółczulny Jelitowy

Autonomiczny układ nerwowy

AUN odpowiada za homeostazę (czyli utrzymanie stałości środowiska wewnętrznego organizmu) oraz reguluje
podstawowe funkcje organizmu:

● krążenie
● temperatura ciała
● czynność układu pokarmowego
● funkcje rozrodcze

Homeostaza utrzymywana jest głównie dzięki licznym odruchom, w jakie zaangażowany jest układ nerwowy
autonomiczny, a efektorami w tych odruchach są mięśnie gładkie, mięsień sercowy i komórki gruczołowe.
Układ współczulny
Układ współczulny odpowiada za:

● mobilizację organizmu
● zwiększenie zużycia energii i tlenu
● podnoszenie ciśnienia tętniczego

https://zpe.gov.pl/a/przeczytaj/DQBZoeJJ2
Układ współczulny działa antagonistyczne do przywspółczulnego.

Neuroprzekaźniki:

● neurony przedzwojowe - acetylocholina

● neurony zazwojowe - noradrenalina
Ośrodki współczulne rdzenia kręgowego

Tworzą jądro pośrednio-boczne w rogach bocznych

istoty szarej rdzenia kręgowego.

https://en.wikipedia.org/wiki/Lateral_grey_column#/media
/File:Grey_and_white_matter_in_the_spinal_cord.gif
Występują w rdzeniu kręgowym od 8 segmentu
szyjnego (często od 1 piersiowego) do 2 (lub 3)
segmentu lędźwiowego.
Włókna przedzwojowe i zazwojowe
Ciała komórkowe neuronów przedzwojowych tworzą róg boczny, aksony
opuszczają rdzeń kręgowy korzeniami brzusznymi.

W zwojach mają początek włókna zazwojowe, które łączą się z nerwami

rdzeniowymi i dochodzą do efektorów

włókna włókna
przedzwojowe zazwojowe

najczęściej długie
krótkie

nie posiadają posiadają osłonkę

osłonki mielinowej mielinową
Pień współczulny
Złożony ze zwojów pnia współczulnego, połączonych gałęziami międzyzwojowymi

Po obu stronach kręgosłupa - od podstawy czaszki do kości guzicznej (gdzie łączą się zwojem nieparzystym oraz
guzicznym); strony są połączone gałęziami poprzecznymi (występują nieregularnie)

Każdy pień ma 21-24 zwoje

Podział na części:

● szyjna (3-4 zwoje)

● piersiowa (10-12 zwojów)
● lędźwiowa (3-4 zwoje)
● krzyżowa (4-5 zwojów)
Gałęzie

● gałęzie łączące - łączą układ współczulny z

nerwami rdzeniowymi
○ białe - łączą korzenie brzuszne i pień współczulny,
zawierają neurony przedzwojowe
○ szare - odchodzą od pnia współczulnego, zawierają
neurony zazwojowe
● gałęzie trzewne i naczyniowe - biegną do splotów klatki piersiowej, jamy brzusznej, miednicy lub
bezpośrednio do narządów i naczyń

Gałęzie w większości wnikają do splotów układu autonomicznego. Włókna nerwowe odchodzące od splotów
wnikają do narządów wykonawczych.
Sploty

Duże sploty AUN leżą w jamach ciała, przy głównych naczyniach

● splot sercowy
● splot trzewny
● splot międzykrezkowy
● splot podbrzuszny górny
● splot podbrzuszny dolny

Od głównych splotów odgałęziają się sploty mniejsze, otaczające naczynia krwionośne.

Unerwienie układu współczulnego
Bibliografia
● Górski, J., & Celichowski, J. (2008). Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
● Narkiewicz, O., & Moryś, J. (2001). Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna: podręcznik dla studentów i lekarzy.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
● Bochenek, A., Reicher, M., Krzyształowicz, F., & Abramowicz, I. (1989). Anatomia człowieka. Tom V Państ. Zakład
Wydawnictw Lekarskich.