XÚC TÁC TRONG

LỌC HÓA DẦU

T R ÌN H B À Y BỞ I TR Ầ N Đ ÌN H H ƯN G Đ Ạ T
 CHỦ ĐỀ

TÌM HIỂU VÀ PHÂN LOẠI

CÁC LOẠI XÚC TÁC
TRONG LỌC HÓA DẦU
TÌM HIỂU CÁC LOẠI XÚC TÁC

Chất xúc tác là những chất thúc đẩy hoặc làm chậm quá
trình phản ứng hóa học mà chính nó lại không thay đổi sau
khi phản ứng kết thúc. Chúng giảm năng lượng kích thích,
tức là ngưỡng mà các phân tử cần vượt qua để phản ứng có
thể xảy ra. Do đó, chất xúc tác có thể tăng tốc độ phản ứng.
XÚC TÁC ĐỒNG THỂ
Xúc tác đồng thể là loại xúc tác mà các chất
tham gia phản ứng và xúc tác đều ở trong cùng
một trạng thái hoặc pha.

XÚC TÁC DỊ THỂ

Xúc tác dị thể là loại xúc tác mà xúc tác và các
chất tham gia phản ứng ở trong các trạng thái
hoặc pha khác nhau.
XÚC TÁC ĐỒNG THỂ
- Các phản ứng sử dụng xúc tác đồng thể
thường dễ điều khiển và thường xuyên xảy ra
trong dung môi hữu cơ hoặc nước.
- Xúc tác đồng thể thường có khả năng tạo ra
sản phẩm với lượng cao và độ tinh khiết cao.
- Ví dụ: Phản ứng ester hóa trong dung dịch
axit sulfuric với axit sulfuric hoạt động như
một xúc tác và các chất tham gia phản ứng đều
hoà tan trong dung dịch.
XÚC TÁC DỊ THỂ
- Thông thường, xúc tác là một chất rắn,
trong khi các chất tham gia phản ứng có
thể ở dạng chất lỏng hoặc khí.
- Xúc tác dị thể thường được sử dụng
trong các quá trình công nghiệp lớn và
dễ dàng tách biệt sau quá trình phản
ứng.
- Ví dụ: Xúc tác cracking trong lọc hóa
dầu thường là các hạt chất rắn được nạp
trên chất mang như alumina, trong khi
các phân tử dầu mỏ là chất lỏng hoặc
khí.
 ĐẶC ĐIỂM VẬT LÝ
Xúc tác đồng thể và dị thể khác nhau về trạng thái vật lý: đồng
thể thường là dung dịch hoặc pha duy nhất, trong khi dị thể
thường là chất rắn.
TÍNH KHẢ DỤNG
Xúc tác đồng thể thường ít khả dụng hơn so với dị thể, vì chúng
thường yêu cầu sự hòa tan trong dung môi phù hợp.
TÍNH HIỆU QUẢ
Xúc tác đồng thể thường hiệu quả hơn trong việc kích thích một số loại phản ứng
hóa học cụ thể, trong khi xúc tác dị thể thường được sử dụng trong các quy trình
công nghiệp lớn hơn và dễ dàng tái sử dụng.
XÚC TÁC ĐỒNG THỂ XÚC TÁC DỊ THỂ
- Xúc tác hydro (Hydrotreating
- Xúc tác cracking (Cracking Catalysts) Catalysts)
- Xúc tác isomer hóa (Isomerization - Xúc tác cracking (Cracking
Catalysts): Catalysts):
- Xúc tác reforming (Reforming
Catalysts):
- Xúc tác alkylation (Alkylation
Catalysts):
XÚC T ÁC C R AC KING
C RA C K I N G C ATA LY S TS
Xúc tác cracking (Cracking Catalysts) là loại
xúc tác được sử dụng trong quá trình cracking,
một phản ứng hóa học quan trọng trong lĩnh
vực lọc hóa dầu.
Có thể là cả xúc tác đồng thể và xúc tác dị thể,
tùy thuộc vào loại phản ứng cụ thể. Đôi khi,
xúc tác cracking có thể là các chất rắn được
nạp trên chất mang, cũng có thể là các dung
dịch hoặc hỗn hợp dung môi chứa các phân tử
xúc tác.
Quá trình cracking được sử dụng để chia tỉ lệ
các phân tử dầu mỏ dài thành các phân tử
ngắn hơn, từ đó tạo ra các sản phẩm có giá trị
cao hơn như xăng, dầu diesel, và dầu mỏ nhẹ.
Trong quá trình cracking, xúc tác cracking
thường là các chất rắn được nạp trên chất
mang như alumina (Al2O3), silica-alumina,
hoặc zeolites. Các loại xúc tác này thúc đẩy
phản ứng cracking bằng cách cung cấp một
bề mặt phản ứng lớn và tạo điều kiện phản
ứng thuận lợi.
 Các loại phản ứng cracking chính bao gồm:
- Cracking nhiệt (thermal cracking)
- Cracking cơ (catalytic cracking)
- Cracking hydro (hydrocracking)
Trong lọc hóa dầu, cracking cơ (catalytic cracking) là phản ứng
phổ biến nhất, trong đó xúc tác cracking được sử dụng để kích thích
quá trình phân cắt các liên kết hóa học trong các phân tử dầu mỏ.
Quá trình cracking không chỉ giúp tăng tỷ lệ sản xuất các sản
phẩm có giá trị cao hơn mà còn giúp tối ưu hóa sự sử dụng của tài
nguyên dầu mỏ. Đồng thời, các sản phẩm phân cắt được tạo ra từ
quá trình cracking cũng đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng và
tiêu chuẩn môi trường.
 CRACKING XÚC TÁC
DẦU MỎ SẢN PHẨM
UNIT CRACKING

- Xăng
- Dầu mỏ nhẹ
- Dầu dies el
XÚC TÁC ISOME R HÓA
IS O M ER IZATIO N CATA LY S TS
Trong lĩnh vực lọc hóa dầu, xúc tác isomer hóa
(Isomerization Catalysts) được sử dụng trong
quá trình isomer hóa, một phản ứng hóa học
quan trọng nhằm chuyển đổi các phân tử
hydrocarbon thành các dạng isomer của chúng.
Mục tiêu của quá trình này là tạo ra các dạng
isomer có tính chất và ứng dụng khác nhau,
chẳng hạn như tăng cường octane của xăng
hoặc cải thiện tính ổn định của các sản phẩm
dẫn xuất.
 Xúc tác isomer hóa thường là các acid mạnh, như acid sulfuric (H2SO4) hoặc
acid fluoric (HF), hoặc là các chất chứa kim loại như platinum (Pt), palladium (Pd),
hoặc rhodium (Rh) được nạp trên chất mang như alumina (Al2O3) hoặc silica-
alumina. Các xúc tác này thúc đẩy phản ứng isomer hóa bằng cách cung cấp các
trung tâm acid mạnh hoặc kim loại hoạt động.

Quá trình isomer hóa thường diễn ra ở nhiệt độ và áp suất cao để đảm bảo hiệu
suất cao và tốc độ phản ứng tốt. Các sản phẩm của quá trình này thường là các dạng
isomer của các hydrocarbon, có tính chất và ứng dụng khác nhau so với các dạng
ban đầu
DẦU MỎ
XÚC TÁC R E FOR MING
R EF O R M IN G C ATA LY S TS
Xúc tác reforming (Reforming Catalysts) là
một phần quan trọng của quá trình lọc hóa dầu,
đặc biệt trong sản xuất xăng cao cấp có nồng
độ octane cao hơn. Quá trình reforming thường
được sử dụng để chuyển đổi các hợp chất
không mong muốn thành các hợp chất có giá
trị cao hơn, như tạo ra các isomer của các hợp
chất hữu cơ để tăng cường octane hoặc tạo ra
các hydrocarbon có cấu trúc phân tử cao hơn.
Trong quá trình reforming, xúc tác
reforming thường là các chất chứa kim loại
quý như platinum (Pt), palladium (Pd), hoặc
rhodium (Rh), được nạp trên một chất mang
như alumina (Al2O3) hoặc silica-alumina.
Các xúc tác này giúp kataly hóa các phản
ứng hóa học chuyển đổi các phân tử dầu mỏ
thành các hợp chất có giá trị cao hơn.
Quá trình reforming thường diễn ra trong các đơn vị reforming trong các nhà máy lọc
dầu và nhằm tạo ra các sản phẩm cao cấp như xăng cao cấp có nồng độ octane cao
hơn, đồng thời cũng có thể sản xuất các sản phẩm dẫn xuất có giá trị khác.
 XÚC T ÁC
HYDR OT R E AT ING
H Y D R O TR EATIN G CATA LY S TS
Trong lĩnh vực lọc hóa dầu, xúc tác hydro
(Hydrotreating Catalysts) đóng vai trò quan
trọng trong quá trình loại bỏ các tạp chất
không mong muốn như sulfur, nitrogen và oxy
từ dầu mỏ và các sản phẩm dẫn xuất khác. Quá
trình này được gọi là hydro-tạo vì nó thường
diễn ra trong môi trường có chất lượng cao về
hydro, thường là trong môi trường chứa
hydrogen (H2).
Xúc tác hydro-tạo thường là các hợp chất
chứa kim loại, như nickel (Ni), cobalt (Co),
molybdenum (Mo), hoặc Wonfram (W),
được nạp trên một chất mang như alumina
(Al2O3) hoặc silica-alumina. Các xúc tác này
thúc đẩy các phản ứng hóa học trong quá
trình hydro-tạo bằng cách cung cấp các trung
tâm hoạt động và tạo điều kiện phản ứng
thuận lợi.
Quá trình hydro-tạo thường xảy ra ở nhiệt độ
và áp suất cao để đảm bảo phản ứng diễn ra
hiệu quả. Các phản ứng hydro-tạo có thể bao
gồm loại bỏ sulfur để sản xuất dầu không
sulfur, loại bỏ nitrogen để giảm độc hại và
tăng khả năng làm việc của các sản phẩm
dẫn xuất, và loại bỏ các tạp chất oxy để cải
thiện tính ổn định và chất lượng của sản
phẩm.
XÚC TÁC AL KYL AT ION
ALKYLATION CATA LY S TS
Trong lĩnh vực lọc hóa dầu, xúc tác alkylation
chủ yếu được sử dụng trong quá trình alkyl
hóa. Quá trình alkyl hóa là một phản ứng hóa
học quan trọng được sử dụng để tạo ra các
hydrocarbon có trọng lượng phân tử cao hơn
bằng cách kết hợp các hydrocarbon nhẹ hơn.
Mục tiêu chính của quá trình này là tạo ra các
sản phẩm có giá trị cao hơn và có tính ổn định
cao hơn, như các loại xăng cao cấp.
 Trong quá trình alkylation, xúc tác alkylation
thường là các acid mạnh, như acid sulfuric
(H2SO4) hoặc acid fluoric (HF). Các acid
này được sử dụng để kataly hóa phản ứng
alkylation bằng cách tạo ra các trung tâm
acid mạnh, giúp gắn kết các phân tử
hydrocarbon với nhau để tạo ra các sản phẩm
có trọng lượng phân tử cao hơn.

Quá trình alkylation thường được thực hiện ở nhiệt độ và áp suất cao để đảm bảo
hiệu suất cao và tốc độ phản ứng tốt. Các sản phẩm của quá trình này có thể bao
gồm các loại xăng cao cấp hoặc các hydrocarbon có trọng lượng phân tử cao hơn,
tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của quá trình.
Cảm ơn ạ