ARALIN 3:

PAGSULAT NG BALITA
BALITA
Ulat na maaaring pasulat o pasalita ng mga
bagay na naganap na, nagaganap, o magaganap
pa.
 MGA SALIK NA MAHALAGA
(FACTORS ESSENTIAL TO
NEWS)
PANGYAY MAMBAB
ARI ASA

KAWILIH
AN
GANAP NA WALANG
KAWASTU MGA KATANGIAN KINIKILIN
HAN (QUALITIES OF A GAN

GOOD NEWS
TIMBANG
STORY) KAIKLIAN

KALINAW KASARIWA
AN AN
 MGA URI NG
BALITA:
- AYON SA SAKLAW O PINAGMULAN (SCOPE OR
ORIGIN)
- AYON SA PAGKAKASUNOD-SUNOD
(CHRONOLOGY OR SEQUENCE )

- AYON SA ANYO (STRUCTURE)

- AYON SA PAGTALAKAY SA PAKSA (TREATMENT

OF THE TOPIC)

- AYON SA NILALAMAN (CONTENT)

 a. BALITANG LOKAL O
NASYONAL (Local News) –

Naganap sa loob ng bansa.

1. SAKLAW O b. BALITANG DAYUHAN O

BANYAGA (Foreign News) –
PINAGMULAN
(SCOPE OR ORIGIN) Naganap sa labas ng bansa.

c. BALITANG MAY PETSA AT

PINANGGALINGAN (DATELINE
NEW) –

Pinangungunahan ng petsa, kung kailan

sinulat at kung saan sinulat.
 a. Paunang Balita (Advance o
anticipated) – Inaasahang pangyayari.

b. Balitang ‘Di Inaasahan (Spot News) –

Pangyayaring naganap na ‘di inaasahan.
2.
PAGKAKASUNOD- c. Balitang Itinalaga (Coverage News) – Isinulat
SUNOD o isusulat pa batay sa palagiang pinagkukunan.

(CHRONOLOGY OR d. Balitang Panubaybay (Follow-up News) –

SEQUENCE) Pinakabagong pangyayari bilang karagdagan o
kasunod ng naunang balita.

e. Balitang Rutin o Kinagawian

(Routine News) – Inaasahang
magaganap.
 a. Tuwirang Balita (Straight News) – Nasa ayos
tagilo mula sa pinakamahalaga hanaggang sa
pinakamaliit.

b. Balitang Lathalain (News Features) – Ang

karaniwang ayos nito ay pinagpalibang
pinakamahalagang pangyayari kagaya ng
3. AYON SA ANYO pagkakaayos ng kwento

(ACCORDING TO
STRUCTURE) c. Balitang Iisang Paksa (Single Feature o One-
incident story) – Iisang pangyayari o ang taglay
ng pamatnubay.

d. Balitang Maraming Itinatampok (Several features or

Composite Story) – Maraming bagay o paksa ang
itinatampok sa pamatnubay. Nakahanay ang mga ito ayons sa
pahupang kahalagahan.
 a. BALITANG MAY PAMUKAW
DAMDAMIN (Human Interest Story) –
Umaantig ng damdamin at kumukuha ng
rekasyon ng mambabasa.

4. AYON SA
b. BALITANG MAY
PAGTALAKAY NG PAGPAPAKAHULUGAN
PAKSA (INTERPRETATIVE
Ipinauunawa sa
NEWS)
mambabasa
–
ang
(TREATMENT OF kahalagahan ng pangyayari.

THE TOPIC)
c. BALITANG MAY LALIM (IN-
DEPTH NEWS) – Balitang may
paghamon sa kaisipan ng mga mababasa
at kakayahan ng reporter.
 a. Balitang Pang-agham (Science News)

5. AYON SA
NILALAMAN b. Balitang Pangkaunlaran (Development
News)
(CONTENT)

c. Balitang Pampalakasan (Sports News)

 1. Batay sa mga Talang Nakuha (Fact
Story) – Pangkaraniwang pangyayari.
2. Batay sa kilos o aksyon (Action story) –
Pagsasalaysay ng mga pangyayaring tinatampukang
kilos.

3. Balitang Pangkatnig – Isinusulat nang hiwalay

ngunit kaagapay at kaugnay ng isang pangunahing
balita.

MGA TANGING URI 4. Ukol sa Talumpati o Panayam (Quote, Speech or

(OTHER KINDS) Interview) – Isinasaad kung sino ang tagapagsalita.

5. Balitang Kinipil (News brief) – Maikling balitang

karaniwang binubuo ng hindi higit sa dalawang talata.

6. Bulitin (Bulletin) – Habol sa

kasalukuyang mahalagang balita.
7. Dagliang Balita (Flash) – Pinakabuod ng bagong
mahalagang balita na kailangang mailathala agad.
 MGA HAKBANG SA PAGSUSULAT NG BALITA

Isulat ang balita ayon sa pagkakasunod-sunod na pangyayari

Hanapin ang importansyang itatampok sa pamatnubay

Itala ang mga pangyayari ayon sa pababa na kahalagahan

Isulat ang buod

 MGA HAKBANG SA PAGSUSULAT NG BALITA

1. Isulat kaagad ang balita.

2. Bigyang-diin at palawakin ang nangingibabaw na

pangyayari

3. Maging tumpak.

4. Iwasang magbigay ng opinyon.

5. Banggitin ang awtoridad o pinagmulan ng balita.

6. Ibigay ang buong pangalan ng tao sa unang pagbanggit.

7. Ilahad ang pangyayari sa walang kinikilingan

8. Ipakilala ang pangalang binanggit.

9. Iwasan ang pagkakaroon ng kulay.

10. Simulan ang bawat talata sa mahalaga at kawili-wiling

pangyayari.
11. Sumulat ng maiikling pangungusap.

12. Ilagay ang tuwiran at ‘di tuwirang sabi sa magkahiwaly na

balita.
13. Iwasan ang pampahaba o pampapakla na mga
pangungusap.

14. Gumamit ng mga payak at tiyak na salita.

15. Sumulat ng mabisang pamatnubay.

16. Gamitin ang tinig ng tukuyan kaysa balintiyak.

17. Sundin ang istilong pamahayagan.
 1. Kapanahunan (Immediacy o Timeliness) –
Kailangan ang pangyayari ay kagaganap o katutuklas
lamang.

2. Kalapitan (Nearness) – Kinagigiliwan ng

mambabasa ang mga pangyayari sa kanilang paligid.

3. Katanyagan (Prominence) – Ang paksa ng balita ay

bantog, nakaakit at nakatatawag ng pansin.

MGA SANGKAP NG 4. Tunggalian (Conflict)– Naglalarawan sa labanan,

BALITA paligsahan at pagsasapalaran.

5. Kahulugan o Kalalabasan (Significance or

Consiquence) – Isang pangyayaring may ibubunga ng
kabutihan o kasamaan

6. Pagbabago (Change) – Pag-unlad o pagsama.

7. ‘Di Karaniwan, Pambihira (Oddity, Unusualness) –

Mga kaganapang bihirang maganap.
 8. Pamukaw-Damdamin o Kawilihan (Human
Interest) – Umaantig sa damdamin at kaukulang
reaksiyon ng mambabasa.

9. Romansa at Pakikipagsapalaran (Romance and

Adventure) – Hindi lamang patungkol sa pag-ibig.

10. Hayop (Animals) – Hayop na may katalinuhan.

MGA SANGKAP NG 11. Pangalan (Names) – Pangalang kasangkot sa

BALITA balita.

12. Drama – Dula ng tunay na buhay.

13. Kasarian (Sex) – Kawilihan na karaniwang

natutunghayan sa romansa, pag-aaswa at
paghihiwalay.
14. Pag-unlad o Pagsulong (Progress and
Advancement)
MGA SANGKAP NG 15. Mga Bilang (Numbers) – Pagbabasa
ng estatistika.
BALITA