TELEBISYON ELEMENTO AT SOSYO- HISTORIKAL NA KONTEKSTO NG DULANG PANTELEBISYON DULA • Hango sa salitang griyego na “Drama” na nangangahulugang gawin o ikilos. DULA • Isang uri ng panitikan na may layuning itanghal ang kaisipan ng may akda sa pamamagitan ng kilos o galaw. TELEBISYON • (TV) o tanlap (tanaw+diglap) ay isang sistemang telekomunikasyon para sa pagpapahayag at pagtanggap ng mga gumagalaw na larawan at tunog sa kalayuan. DULANG SERYE-PANTELEBISYON O DULANG PANTELEBISYON ay mula sa konsepto o istorya na nakabatay sa iskrip at kadalasang pinapalabas gabi gabi o linggo- linggo DULANG SERYE-PANTELEBISYON O DULANG PANTELEBISYON
• ay binubuo ng gumagalaw na mga larawan at
tunog na gumagawa ng kapaligiran at mga karanasang malapit sa katotohanan na tinatawag ng iba na de kahong libangan. SOSYO •ay salitang tumutukoy sa lipunan na kinabibilangan ng mga tao. HISTORIKAL • naman ay may layuning ipakita ang isang lipi ng tao nasiyang masasalamin sa kasaysayan at bahagi ng pagkakahubog nito sa lipunang kaniyang kinabibilangan. SOSYO-HISTORIKAL •Ay tumatalakay sa pinagmulan ng isang tao batay sa kasaysayan ng lahing kaniyang pinagmulan. HALIMBAWA NG DULANG PANTELEBISYON • Telenovela • Pulis at Imbestigasyon • Anime o Cartoon • Programang Semi-Iskripted • Talk show o palabas na usapan • Komedi-serye • Medikal Drama • Legal Drama • Fanta-serye • Tele-Pambata • Sci-Fi o Science Fiction • Sitcom MGA ELEMENTO NG DULANG PANTELEBISYON 1. NILALAMAN O KUWENTO
•Dito nakapaloob ang mga
mensahe o kaisipan ng palabas. 2. DIYALOGO •Linyang binibitawan ng bawat karakter. 3. MGA TAUHAN •Ang mga nagsisiganap sa palabas. 4. DISENYONG PAMPRODUKSYON
•Tumutukoy sa pook o tagpuan,
makeup, kasuotan, at iba pang kagamitan sa dulang pantelebisyon. 5. TUNOG/MUSIKA •Ang nagpapalitaw ng kahulugan sa bawat mahahalagang tagpo o damdamin. 6. SINEMATOGRAPIYA •Tumutukoy sa pag- iilaw, komposisyon, galaw at iba pang teknik na may kaugnayan sa kamera . 7. DIREKSIYON •Dito pinapakita kung paano pinagsasanib ng director ang lahat ng sangkap ng dulang pampelikula. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. 1. Sino-sino ang mga tauhan sa dula? 2. Ano-ano ang ugnayan nila sa isa’t isa? 3. Ano ang naging karanasan ni Kikay sa New York? 4. Ano ang naging pakay ng kanyang pagpunta roon? 5. Ano-ano ang naging pagbabago sa pagkilos at pag-uugali ni Kikay sa kanyang pagbalik galing New York? 6. Paano namulat si Kikay sa katotohanan ng kanyang naging pagbabago? Paano ito ipinakita bilang isang kilos o dramatic action? 7. Ano ang sinasabi ng dula tungkol sa karanasang ito ng pagbabalikbayan? Paano ito nagiging usapin ng lahi? Buod ng Dulang New Yorker in Taga Tondo ni Marcelino Agana, Jr. Ang New Yorker sa Tondo ay isang kwento ng isang batang babae na nagngangalang Kikay na nagpunta sa New York upang pag-aralan ang Culture at Beauty Science. Sa pag-uwi pagkatapos ng isang taon, nakuha niya ang lahat ng mga bagay sa New Yorkish tulad ng estilo, wika, hitsura at pamamaraan. Naimpluwensyahan pa niya ang kanyang ina sa paraan ng pamumuhay. Isang araw, binisita siya ni Tony dahil narinig niya na dumating na si Kikay. Si Tony ang kasintahan ni Kikay at lihim na nakipagkasundo na magpapakasal sa kaniya bago umalis si Kikay. Habang hinihintay ang paggising ni Kikay, dumating din sina Totoy at Nena. Sina Totoy at Nena ay kaibigan rin nina Kikay at Tony. Nang magising, agad na naaliw si Kikay sa kanyang mga kaibigan. Lahat sila ay nagulat sa kanilang nakita. Si Kikay ay ibang-iba na. Ayaw niyang tawagin bilang Kikay sa halip nais niyang ang lahat ay tawagin siyang Francesca. Ikinuwento niya sa kanila ang lahat ng kanyang naranasan sa New York at ipinagpatuloy pa niya ang paghahambing sa New York sa Tondo. Kapag sina Kikay at Tony ay nagkaroon ng pagkakataong mag-isa, sinubukan ni Tony na buksan ang isyu ng mga ito na nakikibahagi bago siya umalis. Ngunit ayaw makinig ni Kikay; sa halip ay patuloy niyang binabalewala si Tony at sinabi na ang pakikipagkasundo niya bago umalis ay bunga lang ng pagiging isang bata. Ipinahiya pa niya si Tony sa pagsabi sa kanya, “Isipin mo nalang na hindi magpapakasal ang isang New Yorker sa isang batang Tondo!” Inis inis si Tony sa ginawa ni Kikay, kaya’t nasabi nito sa dalaga na walang magandang naidulot ang pagpunta niya sa New York. Napagtanto ni Kikay ang lahat sa sinabi ni Tony. Humihingi siya ng kapatawaran at ipinangako sa kanya na babalik siya sa kanyang orihinal na sarili. Sinabi pa niya na patay na si Francesca at kung sino ang nakatayo sa harap niya ay si Kikay. Pinatawad siya ni Tony at muling nanumbalik ang kanilang pag-iibigan.