SANAYSAY AT

TALUMPATI
 KURO-KURO IDEYA ISYU

OPINYON SALOOBIN TALUMPATI TUGMA

TAUHAN BANGHAY SUKAT

BALITA PANANAW

SANAYSAY
SURIIN ANG MGA SALITANG LUMABAS NA PARE-PAREHO NA MAY KAUGNAYAN SA
SANAYSAY
BAKIT ANG MGA SALITANG ITO ANG INIUGNAY NINYO SA SALITANG SANAYSAY?
 SANAYSAY
 Isang uri ng panitikang nasa anyong
tuluyan na nagpapahayag ng sariling
kaisipan, kuro-kuro,saloobin at damdaming
kapupulutan ng aral at aliw ng mambabasa.
Ginagamit ito upang makapagbigay ng
mahalagang kaisipan tungkol sa paksang
nais nitong talakayin.
Ang mahalagang kaisipan sa sanaysay ay
tumutukoy sa mahalagang impormasyong,
ibinibigay nito sa mambabasa na maaaring isulat
nang pabalangkas.
Ang balangkas ay isang lohikal o kaya’y
kronolohikal at pangkalahatang paglalarawan ng
paksang isusulat. Ito rin ay isang panukalang
buod ng komposisyon .
 TALUMPATI

Ay isang halimbawa ng sanaysay
na binibigkas sa harap ng
publiko.
 BAKIT ANG TALUMPATI BILANG
URI NG SANAYSAY?
 ang talumpati ay naiiba sa
ibang sanaysay sapagkat ito ay isang akdang
pampanitikan na binibigkas sa harap ng mga
manonood o tagapakinig.
 ALEJANDRO G. ABADILLA (AGA)

 Para sa kanya, ang sanaysay ay “ pagsasalaysay ng isang

sanay”. Isinilang ang sanaysay sa Pransiya noong 1580 at
si Michel de Montaigne ang tinaguriang , “ Ama ng
Sanaysay .”
 Ito ay tinatawag na essai sa wikang Pranses na
nangangahulugang isang pagtatangka, isang pagtuklas,
isang pagsubok sa anyo ng pagsulat.
DALAWANG URI
NG SANAYSAY
 PORMAL DI- PORMAL O PERSONAL
Nagbibigay ng impormasyon. Nagsisilbing aliwan o libangan.

Nagbibigay ng mahalagang kaisipan o kaalaman sa Nagbibigay – lugod sa pamamagitan ng

pamamagitan ng makaagham at lohikal na pagsasaayos pagtalakay sa mga paksang karaniwan ,pang
sa paksang tinalakay.
araw-araw at personal.

Maingat na pinipili ang pananalita. Ang himig ng pananalita ay parang nakikipag-

usap lamang.

Ang tono ay mapitagan. Pakikipagkaibigan ang tono.

Obhektibo o di kumikiling sa damdamin ng Subhektibo sapagkat pumapanig sa damdamin
may – akda. at paniniwala ng may- akda.
 ANALOHIYA
 Ito ay tumutukoy sa proseso ng pagsusuri
o pagkukumpara ng dalawang bagay,
lugar, ideya o katangiang magkaugnay o
magkatumbas.
DALAWANG URI NG
ANALOHIYA
 1. MAGKASINGKAHULUGAN
(SYNONYM)
 Ang pares ng salitang pinagkukumpara ay
magkalapit ang kahulugan.
halimbawa:
matumpal: madalang matalino:
marunong
 2. MAGKASULANGAT( ANTONYM)

 Ang pares ng salitang pinagkukumpara ay magkalayo

ang kahulugan.

halimbawa:

matayog: mababa maramot: mapagbigay

 GAWAIN: PAGLINANG NG
TALASALITAAN - ANALOHIYA
kagubatan Silid-aklatan prutas

karagatan katawan tinapay

1. bulaklak: hardin:: aklat : ____________

2. berde: kapaligiran :: asul :___________
3. espiritwal: kaluluwa:: pisikal: __________
4. puso : katawan:: ___________: puno
5. ______________: gutom:: tubig : uhaw
PANITIKAN/PAGBASA:
NELSON MANDELA: BAYANI NG AFRICA
(AKDA NI NELSON MANDELA) SOUTH AFRICA
 GAWAIN : SA ANTAS NG
IYONG PAG-UNAWA
1. Bigyang kahulugan ang tinutukoy na Kalayaan ni Nelson Mandela
sa kaniyang talumpati. Gaano kahalaga sa isang tao ,sa isang lahi ,at
sa isang bansa?
2. Kung ikaw ay isa sa mamamayan ng Timog Africa, ano ang iyong
magiging damdamin sa talumpati ni Mandela?
3. Sa ano-anong sitwasyon maituturing na hindi Malaya ang isang
tao ,lahi o bansa?
4. Bilang Kabataan, paano ka magiging susi ng pinapangarap na
kapayapaan, Kalayaan,at katarungan?
MARAMING
SALAMAT!
INIHANDA NI: Bb. Jonabelle Trijo
 LAYUNIN NG BALANGKAS
 Maorganisa ang mga ideya
Matukoy ang mahahalagang detalye
Makita ang ugnayan sa isa’t – isa ng mga ideya
Malaman kung anong bahagi ng tatanggalin kung
kinakailangan
Mapabilis ang proseso ng pagsulat
Hindi maligaw sa pagsusulat
 MGA DAPAT TANDAAN SA
PAGSULAT NG BALANGKAS
• Isaalang-alang ang uri ng wikang dapat mong gamitin na
kaaya-aya sa mga tagapakinig.
• Gumawa ng balangkas na dapat sundin sa isusulat
na talumpati.
• Iayon ang mga salita, tayutay, kasabihan, o salawikaing
gagamitin sa pagpapahayag.
• Pagbibigay ng Kongklusyon sa Tagapakinig.
• Pagbasa ng Papel sa Kumperensiya.
BASAHIN ANG “AKO AY IKAW” NI HANS
ROEMAR T. SALUM
 GAWAIN: SA ANTAS NG
IYONG PAG UNAWA
1. Sa iyong palagay, bakit kailangang magkaroon ng wikang Pambansa?
2. Bigyang interpretasyon ang pahayag na : “ Mga Kabataan ,ang totoo, ako ay ikaw na
sasalamin sa ating bansa.”
3. Isa sa nakipaglaban para sa wika ay si Pangulong Quezon. Kung ikaw ay nasa katayuan
niya,tulad din ba ng kaniyang desisyon ang iyong gagawin upang magkaroon tayo ng
isang wikang Pambansa? Bakit?
4. Sa kasalukuyan, makikita bang Malaya ang mga Pilipino sa paggamit ng wikang
Pambansa ?
5. Bilang isang Kabataan, paano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa wikang sarili?
 TUWIRAN AT DI- TUWIRANG
PAGPAPAHAYAG
Mahalaga ang mga ito sa pagkuha ng ng mga
impormasyong nais bigyang linaw.
 Nagiging mas malinaw ang isang
sanaysay/talumpati dahil sa mga ito.
 Matukoy sa mga ito ang katotohanan o opinion.
 Mayroong pang- ugnay na nagpapatibay o nagpapatotoo sa
isang argumento upang makahikayat. Kabilang dito ang sa
katunayan, ang totoo, bilang patunay, at iba pa.

halimbawa:
1. Sa totoo lang, maraming magagandang lugar sa Pilipinas
na dapat munang pasyalan bago ang ibang bansa.
2. Si Ranidel ay nanalo ng Ulirang Kabataang Award, bilang
patunay, narito ang kaniyang sertipiko.
 TUWIRANG PAHAYAG

 ay mga pahayag na may pinagbabatayan at

may ebidensiya kaya’t kapani-paniwala.
 DI-TUWIRANG PAHAYAG

 ay mga pahayag na bagaman batay sa sariling

opinyon ay nakahihikayat naman sa mga
tagapakinig o tagapagbasa.
 PAGSASANAY 1 : SURIIN ANG MGA
PANGUNGUSAP. URIIN KUNG TUWIRAN O
DI- TUWIRAN ANG PAHAYAG NA
GINAMIT.
1. Ayon sa estadistika, mas marami ang bilang ng mga babae kaysa mga
lalaking Pilipino.
2. Ang pagtaas ng bilihin ay maaaring maging dahilan upang mas
maraming tao ang magutom.
3. Isang katotohanan ang lumabas sa balita na naipasa na ang Freedom of
Information sa Senado.
4. Walang malaking nakapupuwing kaya’t huwag maliitin ang inaakalang
maliit na kakayahan ng kapwa.
5. Mayaman ang bansa sa kalikasan. Patunay nito ang magagandang
paligid o tanawin na dinarayo ng mga turista.
 PAGSASANAY 2: BALIKAN ANG TEKSTONG AKO AT
IKAW. SURIIN ANG MGA SALITANG MAY SALUNGGUHIT SA
ILANG PANGUNGUSAP, TUWIRAN O DI-TUWIRAN ANG
PAHAYAG? ISULAT SA SAGUTANG PAPEL.

1. Sa totoo lang, ako ay ginagamit sa maraming sitwasyon at pagkakataon.

2. Patunay nito, sa paglipas ng panahon ay mabilis na naging moderno na
ang ating bansa.
3. Talagang ang mga Pinoy ay hindi nagpapahuli.
4. Sa katunayan, ang wika ng Kabataan ngayon ay tinatawag na Taglish,
mga jejemon wika nga.
5. Ang totoo, ako ay ikaw na sasalamin sa ating bansa.
 TAKDANG-ARALIN
PAGSASANAY 3: SUMULAT NG SARILING SANAYSAY NA MAY
MGA TUWIRAN AT DI- TUWIRANG PAHAYAG TUNGKOL SA
KASALUKUYANG PANGYAYARI SA BANSA NA ANG LAYUNIN
AY MAKAPANGHIKAYAT SA MAMBABASA. MAAARING
GAMITIN ANG SUMUSUNOD NA MGA TRANSITIONAL
DEVICE. GAWIN ITO SA IYONG MAHABANG BONDPAPER.

Sa katunayan Patunay nito

Isang katotohanan Ang totoo Bilang patunay

Sa totoo lang Ebidensiya ng

MARAMING
SALAMAT!
INIHANDA NI: Bb. Jonabelle I. Trijo