UKZ

SKAI –Master
Baza të inteligjencës artificiale
Ligjerata#6, AI, kërkim lokal,
Algoritëm gjenetik pp.126
Referencë:
Artificial Intelligence A Modern Approach
Third Edition
Stuart J. Russell and Peter Norvig

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 1

 Kërkimi përtej formës së zakonshme
• Kapitulli 3 trajtoi një kategori të vetme
problemesh:
– mjedise të vëzhgueshme,
– Vendosje qëllim ,
– zgjidhja është një sekuencë veprimesh.
• Familja e algoritmeve të kërkimit lokal
përfshin metoda bazuar nga fizika statistikore
(simuluar) dhe biologji- evolucion (algoritmet
gjenetike).
Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 2
 4.1 ALGORITMET E KËRKIMIT LOKALE DHE PROBLEME
• Kur një qëllim është konstatuar, rruga drejt këtij qëllimi përbën edhe një
zgjidhje të problemit.
• Në shumë probleme, rruga drejt qëllimit është e parëndësishme( mund
të jetë e llojllojshme). Ajo që ka rëndësi është konfigurimi përfundimtar.
• Përveç gjetjes së qëllimeve, algoritmet e kërkimit lokal janë të dobishëm
për zgjidhjen e problemeve me optimalizim, në të cilat synohet gjetja e
gjendjes më të mirë sipas një OPTIMALIZIMI objektiv. Shumë probleme të
optimizimit nuk përshtaten me modelin "standard" të kërkimit.

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 3

 4.1.4 Algoritmet gjenetike
• Një algoritëm gjenetik (ose GA) është një
variant i kërkimit.
• Krijohen duke kombinuar dy gjendje prind
dhe jo duke modifikuar një gjendje të vetme.
• Analogjia me seleksionimin natyror, riprodhim.

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 4

 Qëllimi i AG
• Qëllimi i AG është llogaritje e proceseve të
limituara në të cilat bazohet selektimi natyror.
• John Hollanda më 60-70 i pari e formuloi
bazën e strukturës së algoritmeve gjenetike.
• Algoritmet gjenetike mundësojnë studim
efikas inspiruar nga seleksionimi biologjike si
që janë zgjedhja e partnerit, riprodhimi,
mutacioni dhe kryqëzimi i informatave
gjenetike.
Seleksionimi, kryqzimi nga dy prind,
mutacioni Mutacion do të
thotë ndryshim

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 6

Figura 4.8 Një algoritëm gjenetik. Algoritmi është i njëjtë me atë të diagramuar nëFigura 4.6, me një variacion:
në këtë version më të popullarizuar, çdo çiftëzimi i dy prindërveprodhon vetëm një pasardhës, jo dy.

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 7

 John Hollanda
• Lindi më 1929 _
Profesor psikologjie,
elektroteknike dhe
kompjuteristike
 AG në optimalizim
• Përdorimi i algoritmeve gjenetike kërkon
inxhinieri të kujdesshme të përfaqësimit.
• Në praktikë, algoritmet gjenetike kanë pasur
një ndikim të gjerë në problemet e
optimizimit.

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 9

 EVOLUTION AND SEARCH
• Teoria e evolucionit - Çarls Darvin mbi origjinën e Specieve me mjete të përzgjedhjes natyrore (1859) dhe në mënyrë të pavarur.
• Ideja qendrore është e thjeshtë: ndryshimet ndodhin në riprodhim dhe do të ruhen në breza.
• Teoria e Darvinit u zhvillua pa njohuri se si tiparet e organizmave mund të trashëgohen dhe modifikohen.
• Ligjet probabiliste që rregullojnë këto procese u identifikuan për herë të parë nga Gregor Mendel (1866), një murg që
eksperimentoi me bizele të ëmbla. Shumë më vonë, Watson dhe Crick (1953) identifikuan strukturën e Mole kulës së ADN-së.
• Një model standard, ndryshimi ndodh si nga mutacionet.
• ADN-ja e një pasardhësi krijohet duke u kombinuar seksione të gjata të ADN-së nga secili prind.
• Analogjia me algoritmet e kërkimit lokal është përshkruar tashmë; ndryshimi kryesor midis kërkimit dhe evolucionit është
përdorimi i riprodhimit ku pasuesit krijohen nga dy prind në vend të vetem nje.
• Megjithatë, mekanizmat aktualë të evolucionit janë shumë më të pasur se shumica e algoritmeve gjenetike. Për shembull,
mutacionet mund të përfshijnë përmbysje, dublifikime dhe lëvizje të pjesëve të mëdha të ADN-së;
• Më i rëndësishëm është fakti se gjenet vetë kodifikojnë mekanizmat me anë të të cilave gjenomi riprodhohet dhe përkthehet në
një organizëm.
• Në algoritmet gjenetike, këto mekanizma nuk përfaqësohen brenda vargjeve që manipulohen. Evolucioni darvinian mund të duket
joefikas, pasi ka krijuar vetëm disa1045 apo më shumë organizma pa përmirësuar heuristikën e saj të kërkimit.
• Francezi Jean Lamarck(1809) propozoi një teori të evolucionit ku tiparet e fituara nga përshtatja gjatë jetës së një organizmi do t'u
kalonin pasardhësve të tij. Një proces i tillë do të ishte efektiv, por nuk duket se ndodh në natyrë.
• Shumë më vonë, James Bald win (1896) propozoi një teori të ngjashme: se sjellja e mësuar gjatë një jete te organizmat mund të
përshpejtojë shkallën e evolucionit. Ndryshe nga Lamarck's, teoria e Bald win është tërësisht në përputhje me evolucionin darvinian
sepse ajo mbështetet në presionet e përzgjedhjes që veprojnë mbi individë që kanë gjetur optimumin lokal midis grupit, sjelljeve të
mundshme të lejuara nga përbërja e tyre gjenetike.
• Simulimet kompjuterike konfirmojnë se "efekti Baldwin" është real, pasi të ketë krijuar evolucioni "i zakonshëm“, matja e
performancës së brendshme të të cilëve lidhet me aftësinë aktuale. Kjo filloi në shekullin e 17-të, pas zhvillimit të llogaritjes nga
Njutoni dhe Leibniz. Për këto teknika do të përfshihen në temat të mësuarit, vizioni dhe robotika .

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 10

Efekti Baldwin
• Në biologjinë evolucionare, efekti Baldwin
përshkruan një efekt të sjelljes së mësuar në
evolucion. James Mark Baldwin dhe të tjerë
sugjeruan se aftësia e një organizmi për të mësuar
sjellje të reja (p.sh. për t'u ambientuar me një
stresor të ri) do të ndikojë në suksesin e tij
riprodhues dhe për këtë arsye do të ketë një efekt
në përbërjen gjenetike të specieve të tij nëpërmjet
përzgjedhjes natyrore.
• Ai supozon se përzgjedhja e mëvonshme mund të
përforcojë sjelljet e mësuara fillimisht, nëse janë
përshtatëse, në sjellje më të lindura, instinktive.
Megjithëse ky proces duket i ngjashëm me
Lamarkizmin, kjo pikëpamje sugjeron që gjallesat
trashëgojnë karakteristikat e fituara të prindërve të
tyre. Efekti Baldwin parashtron vetëm se aftësia e të
mësuarit, e cila bazohet gjenetikisht, është një tjetër
variabël në/kontribues në përshtatjen mjedisore. I
propozuar për herë të parë gjatë eklipsit të
Darvinizmit në fund të shekullit të 19-të, ky efekt
është propozuar në mënyrë të pavarur disa herë,
dhe sot ai njihet përgjithësisht si pjesë e sintezës
moderne.

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 11

 Agjenti gjenetik
• Alternativa të strategjive kërkuese në të cilat
nuk është me rëndësi rruga deri te zgjidhja por
vetëm arritja te qëllimi.
• Këto strategji kanë karakter lokal dhe nuk ju
duhet memorje e madhe.
• Agj shfrytëzon principet evolutive të
kryqëzimit dhe mutacionit , principe që në
sistemet natyrore kanë treguar sukses- në
funksionin e përshtatshmërisë.
 Strategjia Hibride
• Dy karakteristiaka të strategjisë hibride janë:
– 1) aftësia e kthimit- këthim nga pjesa e hapësirës
ku shifet se shkon në çorr sokak.
– 2) përdorimi i evolucionit- numri i alternativave që
shqyrtohen gjatë çdo vendimi.
KËRKIMI ME VEPRIMET JODETERMINISTIKE
• Në kapitullin 3, ne supozuam se mjedisi është plotësisht i vëzhgueshëm dhe
se agjenti e din se cilat janë efektet e çdo veprimi. Prandaj, agjenti mund të
llogarisë saktësisht cila gjendje rezulton nga çdo sekuencë veprimesh dhe
gjithmonë e din se në cilën gjendje është.
• Perceptimet nuk japin informacion të ri pas çdo veprimi, edhe pse sigurisht
që i tregojnë agjentit gjendjen fillestare.
• Kur mjedisi është pjesërisht i vëzhgueshëm ose jopërcaktues, perceptimet
bëhen të dobishme. Në një mjedis pjesërisht të vëzhgueshëm, çdo
perceptim ndihmon në ngushtimin e grupit të gjendjeve të mundshme në të
cilat mund të jetë agjenti, duke e bërë kështu më të lehtë arritjen e qëllimit.
• Kur mjedisi është jodeterminist, perceptimet i tregojnë agjentit se cilat nga
rezultatet e mundshme të veprimeve të tij kanë ndodhur në të vërtetë.
• Në këtë rast ku shqyrtohet rasti i jodeterminizmit, duke shtyrë vëzhgimin e
pjesshëm- seksionin 4.4

Përgatiti: Dr.B.Ahmedi, MsC. E.Rexhepi 14