Bilimsel Araştırmanın

Amacı
 Bilim Nedir?

Bilim, belli bir konudaki kavramlar bütünüdür.

Bilim, diğer bilgi edinme yollarıyla karşılaştırıldığında;
-Tarafsız
-Doğru
-Güvenilir
bilgi sağlar.
 Bilimin Amaçları/İşlevleri

• Anlama/Betimleme
• Açıklama
• Yordama
• Kontrol
• Anlama/Betimleme: Bilim, var olan şeylerin tek tek
ya da ilişkiler halinde tanınması, ayrıntılı
özelliklerinin öğrenilmesi ile başlar.
Anlama/betimleme işlevi, işte bu amaca dönük
‘’nedir?’’ sorusunu cevaplandırmayla ilgilidir ve var
olan durumu olduğu gibi ortaya koyar.
• Açıklama: Mevcut durumun olduğu gibi tanınmasından sonra, o
durumların açıklanması muhtemel nedenlerinin ve ilişkilerin
belirlenmeye çalışılması söz konusudur. Bağıntısal araştırmalar
bilimin açıklama işlevine hizmet eder.
• Yordama: Gözlenen durumlardan
yararlanarak gözlenmeyen durumlar
hakkında tahmin yürütmektir. Olayları
açıklayabilen genellemeler yararlıdır;
ancak olayların oluşunu daha önceden
kestirebilmek bilim ve insanlık için
çok daha önemlidir. Nedensel
karşılaştırmalı araştırmalar bilimin
yordama işlevine hizmet eder.
• Kontrol: Bilimin kontrol amacı/işlevi, üretilen bilgilerin fiilen uygulamalara
aktarılması, doğa ve toplum olaylarının denetim altına alınmasını amaçlar.
Bilim, olayları yordamakla yetinmeyip kontrol altına almayı amaçlar.
Deneysel araştırmalar bilimin kontrol işlevine hizmet eder.
 Bilimsel araştırma nedir?

• Bilimsel araştırma, insanın algıladığı olgular hakkında sahip olduğu bilgisini

artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmek için gerekli olan süreç ve
teknolojileri geliştirebilmek için gerçekleştirdiği bilgi üretim etkinlikleridir.
• Bilimsel araştırma hiç bitmeyen bir süreçtir.
• Üretilen bilgi hep yeni soru ve sorunları da beraberinde getirir. Dolayısıyla
bilimsel topluluk hiç bitmeyen bir süreçte araştırmalarına devam ederek
insanlığın bilgi dağarcığını genişletir.
• Bir alanda araştırma yapmanın belli başlı sebepleri vardır;
• Araştırma alana ek bilgi getirmek, bilinmeyeni çözmek için yapılabilir.
• Araştırma yanlış bilgiyi ortaya çıkarmak ya da hali hazırda bilineni denetlemek/doğruluğunu
sınamak için yapılabilir.
• Araştırmacı merak ettiği fakat bir bilgiye ulaşamadığı yeni bir alanı aydınlatmak için araştırma
yapabilir.
• Özünde ise tüm araştırmaların ortak bir amacı vardır o da bilimsel bilgi üretmek ve bunu
literatüre kazandırmak
 Amaçlarına göre bilimsel araştırmalar

• Keşif amaçlı araştırma(exploratory research)

• Tanımlayıcı araştırma(descriptive research)
• Açıklayıcı araştırma (explanatory research)
• Değerlendirme amaçlı araştırma (evaluation research).
1- Keşif amaçlı araştırma (exploratory research).

• Genellikle daha önce yeterli sayıda çalışma yapılmamış konularda kullanılan

araştırma şeklidir.
• Gelecekte yapılacak çalışmalar için bir yön belirler.
• Araştırmacı genellikle ‘ne’ sorusu üzerinde durur, ‘niçin’e odaklanmaz.
• Araştırmacı başlangıçta bir araştırma sorusuna sahip olmayabilir.
• Çoğunlukla nitel araştırma yöntemleri kullanılır.
• Örnek: Odak grup çalışması yapılarak gençlerde madde bağımlılığı konusunda temel
noktalar ortaya konulmaya çalışılır.
2- Tanımlayıcı araştırma (descriptive research).

• Bir durum ya da olayın belirli özelliklerini içinde bulunduran bir resmini sunmaya çalışır.
• Bir araştırma sorusu ve konusuna gerek vardır
• ‘Nasıl’ sorusunu sorar.
• Genelde nicel yöntem ve veri toplama yolu izlenir.
• Konuyu ya da olayı tanımlama girişimi olduğundan çalışılan problemin detaylarına
inmeye çalışır.
• Örnek: X ilindeki insanların kapkaç olayları hakkındaki görüşleri nasıldır?
3- Açıklayıcı araştırma (explanatory research).

• Genelde tanımlayıcı ve keşif amaçlı araştırmalar üzerine inşa edilir.

• ‘Niçin’ sorusuna odaklanır.
• Tanımlayıcı araştırmanın olayı tanımlamaya çalışan ‘ne, nasıl’ sorularının ötesine
geçerek üzerinde çalışılan problemin niçin ortaya çıktığını açıklamaya çalışır.
• Sebep sonuç ilişkisini anlamlandırmaya çalışır.
• Örnek: Niçin kamu çalışanları yeterli derecede işlerinden tatmin olamamaktadırlar?
4- Değerlendirme amaçlı araştırma (evaluation
research).

• Bir olgu ya da problemle ilgili objektif değerlendirmeleri içeren araştırma. Bir

uygulamanın, politikanın, tedbirin belli bir uygulama süresi sonrası geri bildirim almak
(değerlendirmek) için yapılan araştırmalardır.
• Ör. Aile hekimliği uygulamasının sonucu ne olmuştur?
• A belediyesinin yoksullara yardım programının sonuçları nelerdir?
• Belediyenin yeni çöp toplama uygulamasının sonuçları nelerdir?
• Araştırmaları keskin sınırlarla birbirinden ayırmak her zaman kolay olmayabilir. Bir
araştırma birden fazla nitelikte olabilir
NİCEL ARAŞTIRMALAR NİTEL ARAŞTIRMALAR

AMAÇ AMAÇ

Kuram sınama, tahmin, gerçekleri Gerçeklikleri betimleme, derinlemesine

ortaya koyma, hipotez sınama anlama sağlama, günlük yaşamı ve
insanın bakış açısını ortaya koyma
• Bilimsel araştırmalar ;
- Bilgilerin Kanıtı

- Bazı bilgilerin yanlışını ortaya koymak

- Bilimsel ilerleme

- Yeni Buluşlar amacıyla yapılır.

• Keşif amaçlı araştırma hangi soru üzerinde durur?
• A)Ne
• B)Niçin
• C)Niye
• D)Nasıl
• E)Ne zaman
 Cevap: A)Ne

• Keşif amaçlı araştırma hangi soru üzerinde durur?

• A)Ne
• B)Niçin
• C)Niye
• D)Nasıl
• E)Ne zaman
• Aşağıdakilerden hangisi bilimin amaçlarından biri değildir?
• A)Anlama
• B)Yordama
• C)Tarafsızlık
• D)Açıklama
• E)Kontrol
 Cevap: C)Tarafsızlık

• Aşağıdakilerden hangisi bilimin amaçlarından biri değildir?

• A)Anlama
• B)Yordama
• C)Tarafsızlık
• D)Açıklama
• E)Kontrol
• Tanımlayıcı amaçlı araştırma hangi soru üzerinde durur?
• A)Ne
• B)Niçin
• C)Niye
• D)Nasıl
• E)Ne zaman
 Cevap: D)Nasıl

• Tanımlayıcı amaçlı araştırma hangi soru üzerinde durur?

• A)Ne
• B)Niçin
• C)Niye
• D)Nasıl
• E)Ne zaman
• Açıklayıcı amaçlı araştırma hangi soru üzerinde durur?
• A)Ne
• B)Niçin
• C)Niye
• D)Nasıl
• E)Ne zaman
 Cevap: B)Niçin

• Açıklayıcı amaçlı araştırma hangi soru üzerinde durur?

• A)Ne
• B)Niçin
• C)Niye
• D)Nasıl
• E)Ne zaman
• Aşağıdakilerden hangisi amaçlarına göre bilimsel araştırmalar arasında yer
almaz?
• A)Keşif amaçlı araştırma
• B)Tanımlayıcı araştırma
• C)Açıklayıcı araştırma
• D)Değerlendirme amaçlı araştırma
• E)Eylemsel araştırma
 Cevap: E)Eylemsel araştırma

• Aşağıdakilerden hangisi amaçlarına göre bilimsel araştırmalar arasında yer

almaz?
• A)Keşif amaçlı araştırma
• B)Tanımlayıcı araştırma
• C)Açıklayıcı araştırma
• D)Değerlendirme amaçlı araştırma
• E)Eylemsel araştırma
• Bilimin amaçları/işlevleri arasında yer alır?
• A)Bilginin bütünlüğü
• B)Yordama
• C) Bilginin işlevselliği
• D)Tümevarım
• E)Tümdengelim
 Cevap: B)Yordama

• Bilimin amaçları/işlevleri arasında yer alır?

• A)Bilginin bütünlüğü
• B)Yordama
• C) Bilginin işlevselliği
• D)Tümevarım
• E)Tümdengelim
• 1-Bilimsel araştırma hiç bitmeyen bir süreçtir.
• 2- Araştırmacı merak ettiği fakat bir bilgiye ulaşamadığı yeni bir alanı aydınlatmak
için araştırma yapabilir
• 3-Üretilen bilgi hep yeni soru ve sorunları da beraberinde getirir. Dolayısıyla bilimsel
topluluk hiç bitmeyen bir süreçte araştırmalarına devam ederek insanlığı bilgi
dağarcığını genişletir.
• Hangileri doğrudur?
• A)1 B)2 c)3 D)1-3 E)1-2-3
 Cevap:E)1-2-3

• 1-Bilimsel araştırma hiç bitmeyen bir süreçtir.

• 2- Araştırmacı merak ettiği fakat bir bilgiye ulaşamadığı yeni bir alanı aydınlatmak
için araştırma yapabilir
• 3-Üretilen bilgi hep yeni soru ve sorunları da beraberinde getirir. Dolayısıyla bilimsel
topluluk hiç bitmeyen bir süreçte araştırmalarına devam ederek insanlığı bilgi
dağarcığını genişletir.
• Hangileri doğrudur?
• A)1 B)2 c)3 D)1-3 E)1-2-3