Ang talata ang isang mahalagang bahagi ng pangungusap na ginagamit upang maghatid ng ideya o saloobin, at impormasyon. Ito ay binubuo ng isang pangungusap o higit pa na naglalaman ng iisang ideya o kaisipan. Sa pamamagitan ng mga talata, nagiging malinaw at organisado ang mga ideya na nais ipahayag ng manunulat. Katangian ng isang Mahusay na Talata KATANGIAN KAHULUGAN KAISAHAN Ito ay tumutukoy sa mga pangungusap na nagkakaisang umiikot sa diwa
KAUGNAYAN Ang mga pangungusap ay magkakaugnay o
magkakadugtong ang kaisipan upang magkaroon ng maayos na daloy ng kaiisipan mula una hanggang dulo.
KAANYUAN Ang talata ay maaring buuin,ayusin, at
linangin ayon sa lugar o hegrapiya, ayon sa kahalgahan o kasukdulan. Mga bahagi ng isang Talata 1. Panimulang pangungusap o Introduksiyon- ito ay dapat tumayawag ng pansin t umaanting sa damdamin ng mambabasa upang tuluyang basahin ang talata. Narito ang mga hakbang sa pgbuo ng panimulang Talata: a. Maaring magsimula sa isang katanungan(rhetorical queastion). Halimbawa: Ano ang ngiti? Ang ngiti ay nagtataglay ng 5 titik subalit punong-puno ng hiwag. Ito ay nagsasabing palaisipan sa isang tao. b.Maaring gumamit ng pangungusap na nakakatawag ng pansin. Halimbawa: Ang buhay ng tao ay maihahalintulad sa gulong. Kung minsan ay nasa ibabaw at kung minsa’y nasa ilalim. c. Maaring gumamit ng tahasang paglalahad sa suliraning ipapaliwanag. Halimbawa: Ang buhay ng makabaging kabataan ngayon ay ibang- iba sa paraan ng pamumuhay ng kabataan noon. d. Maaring gumamit ng pagsasalaysay. Halimbawa: Matagal kaming nagsama sa isang paaralan. Naging matalik na magkaibigan, subalit nakadama ako ng kakaibang pintig sa aking puso. Nagbago ang init ng damdamin ko para sa kanya. 2. Panggitnang pangungusap- ang mga pangungusap na kaugnay ay sumusunod sa panimulang pangungusap. Halimabawa: Ano ang ngiti at ano ang kahulugan nito? Ang ngiti ay isang hiyas na di-nahihiram at di-nauutang, di- nabibili at lalong di maaring nakawin. Ito’y nagpapahirap sa nagbibigay ngunit nagpapayaman sa kinahanguan. Mula sa “ Ang Ngiti” Ni Socorro Veron-Cruz 3. Pangwakas na pangungusap o konklusyon- ang layunin nito ay upang ibigay ang huling detalye, mga aral at opinyon ng manunulat o ng paksa mismo. Binubuod din dito lahat ng nabanggit sa buong paksa o ang ilang mahahalagang bahagi nito. Karaniwang maikli lang ang isinusulat dito at nagiging epektibo ito kung niiwan sa isipan ng mambabasa ang mga aral ng paksang isinulat. Halimabawa: Para sa pilipino ang sukatan ng magandang pakikipagkapwa ay pakikisama o pakikibagay. Ang pilipino ay madamdamin. Masyadong sensitibo sa kahihiyan kung kaya’t hangga’t maaari’y huwag mong hihiyain sa harap ng tao. Huwag kang maghahatol upang hindi ka rin mahatulan. Huwag kang magmataas upang ikaw ay pagkatiwalaan. Ito ang iba sa mga lihim ng pakikipagkapwa-tao para sa pilipino. Mga anyo ng Talata MALAYANG TALATA - Kapag ang talata ay nagpapahayag ng isang paksa lamang, ito ay tintatawag na malaya. Ito’y para nang isangbmaikling komposisyon. Madalas gamitin ito ng mga manunulat ng pangulong tudling, mga komunista at sa mga sumusulat ng patalastas. TALATANG NAGLALARAWAN -Layunin ng talatang ito ang ipamalas sa bumabasa o nakikinig ang isang nakikinig na larawan sa kabuuan sa hangad na ipinakita ang isang bagay ay naiiba sa mga katulad nito. TALATANG NAGLALAHAD - Ito ay talatang nagpapaliwanag,nagbibigay katuturan at pakahulugan TALATANG NANGANGATWIRAN - May layunin ang talatang ito na patunayan sa tulong ng mga katibayan o katwiran ang mga katotohanan ng isang palagay o proposisiyon. TALATANG NAGSASALAYSAY - Ang layunin ng ganitong uri ng talata ay bumuo ng isang malinaw na larawan ng mga mambabasa o nakikinig. Naglalaman ng nakikita at nadarama ng isang tao. MGA HAKBANG NA DAPAT SUNDIN SA PAGGAWA NG TALATA 1. Alamin ang kaisipan o ideya na nais ibahagi. 2. Sumulat ng pangungusap tungkol dito. 3. Sumulat ng ikalawa hanggang ikaapat na pangungusap na nagbibigay suporta sa unang pangungusap 4. Ang huling pangungusap ay naglalaman ng konklusyon