BAFRA İŞLETME FAKÜLTESİ

SİGORTACILIK VE AKTÜERYA
BİLİMLERİ

SAB/103-İKTİSADA GİRİŞ-1
Dr. Öğr. Üyesi Suzan URGAN
İKTİSATTA TEMEL KAVRAMLAR

SAB/103-İKTİSADA GİRİŞ

Hafta-1
 Ekonomi Dersinin İçeriği

• Bilim olarak iktisat

• İktisat biliminde temel kavramlar
• İktisat biliminin konusu ve kapsamı

3
 Eğitimin Getirisi

ABD
• Küçük Kolejler: 2500 Dolar
• Özel Üniversiteler: 25000 Dolar
• Devlet Üniversitesi: 5000 Dolar
• Lise mezunu: 32.941 Dolar
• Üni. Mezunu: 51.780 Dolar %57+ (2013)

4
Ekonomi Sizin Ne İşinize Yarar?

• Her olayda ve her durumda maliyet-yarar

analizi yaparsınız
• İyi kararlar almamızı sağlar. Aklımızı
kullandırır. Kıyaslama Yaptırır.
• Ekonomik fikirlerle karar vermenin en iyi
yolu dünyada ne olup bittiğinin farkında
olmaktır.
5
 İktisat (Ekonomi)

Sınırlı kaynaklarla sınırsız gereksinimleri

karşılama sorunu ile karşı karşıya kalan kişi ya
da toplumun elde ettiği tatmin düzeyini en
yükseğe çıkarmak için aradığı yollardır.

6
 Kıtlık Kanunu
• Gereksinimler ile gereksinimleri
karşılayacak mal ve hizmetler arasındaki
dengesizlik sonucu ortaya çıkmaktadır.
• Kıt mal(ekonomik): bedeli ödenerek
alınabilen mal
• Serbest mal: kum, ışık, hava

7
 Tüketim Kararlarında Alternatif
Maliyet
• Tüketim Kararlarında Alternatif
Maliyet: Tüketicinin satın almaya
karar verdiği mal ya da hizmetin
alternatif maliyet, o malı satın almak
için ödediği parayla satın alabileceği
halde almaktan vaz geçmiş olduğu
mal ya da hizmetlerdir.
8
 Üretim Kararlarında Alternatif
Maliyet
• Üretilen her malın alternatif maliyeti söz konusu
malın üretimine katılan üretim faktörleriyle
üretilmesi mümkün olduğu halde üretilmemiş
mal ya da hizmetlerdir.

9
Üretim Olanakları Eğrisi

10
 Tüketim Kararlarında Alternatif
Maliyet
• Tüketicinin satın almaya karar verdiği
mal ya da hizmetin alternatif maliyet,
o malı satın almak için ödediği parayla
satın alabileceği halde almaktan vaz
geçmiş olduğu mal ya da hizmetlerdir.

11
 İktisadı Anlamak için Temel
Kavramlar
• Gereksinim
• Kaynak
• Kıtlık
• Seçim (tercih)
• Fayda
• Mal
• Değer
• Alternatif (Fırsat) Maliyeti

12
 Gereksinim;
• Sonsuzdur
• Farklı şiddettedir
• Gereksinimleri karşılayan mallar
birbirlerinin yerlerine geçebilir
• Gereksinimler ekonomik düşünülür.

13
 Üretim Faktörleri
• Emek
• Doğal kaynaklar
• Sermaye
• Girişimci

14
 Fayda;
• Mallar insan gereksinimlerini giderme
amacıyla kullanılırken karşılığında fayda
elde edilir.

15
 Mal;
• Ekonomist için faydalı olan mal ekonomik
maldır. Ekonomik mal, gereksinimlere
oranla kıt olan ve bu nedenle elde
edilebilmesi için bir bedel ödenen maldır.
• Serbest mal-kamu malı
• Dayanıklı-dayanıksız mallar
• Üretim-tüketim malları
• Tamamlayıcı, ikame mallar.

16
 Üretim
• Bireylerin sınırsız gereksinimlerini gidermeye
yönelik kıt mal ve hizmetlerin miktar ya da
faydalarını arttırmayı ifade etmektedir.

17
 İş Bölümü, Uzmanlaşma,
Mübadele ve Bölüşüm
İş bölümü ya da uzmanlaşma: Bireyler
kendilerinin hiç gereksinme duymadıkları ya da
çok az gereksinme duydukları mal ve hizmetleri
üretmeleridir.
Mübadele: Bir mal ya da hizmetin başka mal ya
da hizmetle değişimi.
Bölüşüm: Üretimin her aşamasında üretime
katılan üretim faktörlerinin elde ettikleri(Ücret,
faiz, rant ve kâr).

18
 Tüketim
İnsan İhtiyaçlarının Doğrudan
Doğruya Giderilmesi İçin Mal ve
Hizmetlerin Kullanılmasıdır

19
 Bir Bilim Olarak İktisat
Bilimsel çalışmalar metadolojisini
takip eder.

20
 Ekonomi 2 Alanda İncelenir

Pozitif Ekonomi: Dünya hakkındaki verilerle

doğrulanabilecek nesnel betimlemeler ya da
öngörüler.
(2010 yılında ABD’de hane halkı getirisi: 52000
Dolar’ın altında oluşu)
Normatif Ekonomi: Bir bireye ya da topluma neler
yapması gerektiği konusunda tavsiyede
bulunan analiz (Emeklilik planları)

21
 Ekonominin Ana Sorunları
• Kıt kaynakların tümünden faydalanmak (tam
kullanım)
• Kıt kaynakların, gereksinimleri en iyi
karşılayacak biçimde kullanmak (etkin kullanım)
• Eldeki kaynaklarla üretilen mal ve hizmetlerin
miktarını arttırmak (ekonomik büyüme ve
gelişme sorunu)

22
 İktisatın Ana Sorunları

Tam kullanım sorunu

G noktasında üretim faktörlerinin bir kısmı atıl
kalmaktadır (İşsizlik) Ekonomik Krizler 1929/1958-
61/1978-81/1988-89/1994/1998-2002. 23
 İktisatın Ana Sorunları

Etkin kullanım sorunu

• Hangi mal ve hizmetler üretilecek?
• Üretim, hangi üretim faktörleriyle, hangi
yöntemlerle, nasıl yapılacak?
• Mal ve hizmetler kimler için üretilecek?

24
 Ekonominin Ana İlkeleri
• Optimizm
• Denge
• Ampirizm

25
 SEÇİM ZORLUĞU
• Facebook
• 1 saat çalışma?

26
 Ekonomide Ana Sorunlar ve
Düzen
• İş bölümü, uzmanlaşma ve mübadele ile
birlikte üretilen mal ve hizmetlerin
sayısının artmasıyla zorlaşan yönetiminde
çeşitli sistemler oluşturulmuştur:
• Liberal kapitalist düzen ve kapitalizm
• Sosyalist düzen ve merkezi planlama
• Karma ekonomik düzen

27
 Türkiye ve Ekonomi
• 1908-1923 Milli İktisat Dönemi
• 1923-1931 Devlet Kapitalizmi
• 1931-1950 Devletçilik
• 1950-1961 Karma Ekonomi
• 1961-1983 Planlı Karma Ekonomi
• 1983-2001 Geçiş ekonomileri ve
Küreselleşme

28
 Ekonomi Biliminin Teorik
Çerçevesi
• Ekonomi= Mikro ekonomi + Makro
ekonomi
• Mikro ekonomi: Değer Teorisi + Refah
Teorisi
• Değer Teorisi= Fiyat Teorisi + Üretici
Teorisi + Bölüşüm Teorisi
• Makroekonomi: Ulusal Gelir ve İstihdam
Teorisi + Ekonomik Büyüme ve Kalkınma
Ekonomisi
29
Başarılar Dilerim…
 Kaynakça

• Zeynel Dinler, İktisada Giriş, Ekin.

• Daron Acemoğlu, David Laibson, John A.
List, Mikroekonomi, Beta.
• Güneri Akalın, Türkiye’de Ekonomi-Politik
Kriz ve Piyasa Ekonomisine Geçiş, Akçağ.