წერა კითხვის

საზოგადოება
ეკატერინე ტოკლიკიშვილი
რა იყო “საქართველოში წერა კითხვია
გამავრცელებელი საზოგადოება” და რატომ
იყო ამ საზოგადოების დაარსება საჭირო.
 ქართველთა შორის წერა-
კითხვის გამავრცელებელი
საზოგადოება იყო
საზოგადოებრივი ორგანიზაცია
1879-1927 წლებში
საქართველოში.
 მთავარი მიზანი ეროვნულ
საქმეს - ქართული ენის
შენარჩუნება, განათლების
გავრცელებას და კულტურის
განვითარება იყო.
 წევრთა ნაწილი
წევრთა ნაწილი
შექმნის ისტორია
 “წერა კითხვის გამავცელებელი  პროექტი წარუდგინეს მეფის ნაცვალს
საზოგადოების” ჩამოყალიბების იდეა სვიატოპოლსკ-მარსკის და მან
ჯერ კიდევ 60-იან წლებში გაჩნდა იოსებ დაამტკიცა პროექტი 1879 წლის 31
მამაცაშვილოს ოჯახში. მარტს.
 ბატონყმობის გადავარდნის შემდეგ 1879 წლის 15 მაისს შედგა
ქართველ საზოგადოებაში გაძლიერდა ახალდაარსებული საზოგადოების
ამ იდეს აზრი რათა საზოგადოებას პირველი კრება სადაც თავჯდომარია
სწავლა-განათლება მიეღო. მოადგილე იყო ილია ჭავჭავაძე.
რათა ორგანიზაცია გაზრდილიყო და 1880 წელს საზოგადოებას 245 წევრი
მიეღო უფრო სერიოზული სახე, ვახტანგ ჰყავდა, 1883 წელს - 311, 1885 წელს - 376,
თულაშვილმა დაიწყო წესების შექმნა, ყოველ წელს წრეს ემატებოდა ახალი
რომელიც 1878 20 იანვარს ერთად წევრები.
განიხილეს წევრებმა.
დიმიტრი ყიფიანი. "ქართველთა
შორის წერა-კითხვის
გამავრცელებელი
საზოგადოების" პირველი
თავმჯდომარე
"ქართველთა შორის წერა–კითხვის
გამავრცელებელი საზოგადოების"
ფოთის განყოფილების სახალხო–
სამკითხველო შენობის ფასადი და
სამკითხველო დარბაზი – 1915–1917
წლები.

ფოტო გადაღებულია "ქართველთა შორის წერა-

კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების"
გამგეობის მინდობილობითა 1889 წელს ბათუმში
დაარსებულ ახალ ქართულ სკოლაში
 პირველი ყრილობა
1879 წლის 15 მაისს
გაიმართა.
 ამ სხდომაზე აირჩიეს
თავმჯდომარის
ამხანაგი
(მოადგილე),
ხაზინდარი და
სეკრეტარი (მდივანი).
 „დაწესებას“ ხელს
აწერს საზოგადოების
თავმჯდომარე
დიმიტრი ყიფიანი და
გამგეობის წევრები:
ილია ჭავჭავაძე,
იაკობ გოგებაშვილი,
ივანე მაჩაბელი, ნიკო
ცხვედაძე და რაფიელ
ერისთავი.
გაკეთებული საქმე
 1879 წელსვე თბილისსა და ქუთაისის
გუბერნიების სახალხო სკოლაში გააკეთეს
აღრიცხვა
 1879 წელ საზოგადოებას პირად
ანგარიშზე 15 762 მანეთი ჰქონდა, აქედან
არსებულ 5 – დაწყებით სკოლას 1 525
მანეთის წიგნები და სხვა საწავლო
ნივთები გაეგზავნ
XIX საუკუნის 80-იან წლებში თბილისსა და
ქუთაისში გააკეთეს ქართული
სათავადაზნაურო გიმნაზიები, რომლებშიც
ქართულად ისწავლებოდა.
ჯამში 33 სკოლა გახსენს მთელი
საქართველოს მაშტაბზე.
 მარიამ დადიანმა დიდი
შრომა ჩადო ამ სკოლის
გახსნაში
 1909 წელს სოხუმის
განყოფილების
დაარსებისთანავე პირველ
რიგში სოხუმში ქართული
სკოლის გახსნის საკითხი
დააყენა.
 1911 წელს მან ცენტრალური
გამგეობიდან სესხის სახით
10 000 მანეთი მოითხოვა.
 მასში უნდა ყოფილიყო
როგორც დაწყებითი, ისე
საშუალო სკოლა,
წიგნსაცავი, სამკითხველო,
კლუბი და საკრებულო
დარბაზი.
ილია
ჭავჭავაძეს
როლი
 ილია ჭავჭავაძე იყო ქართველი
მწერალი, პოეტი, პუბლიცისტი,
პოლიტიკური და საზოგადო
მოღვაწე.
 ი. ჭავჭავაძე აქტიურად ჩაება
ფართო პოლიტიკურ-
საზოგადოებრივ საქმიანობაში
და უდიდეს ფინანსურ
დახმარებას უწევდა მას.
 ის ასევ მნიშვნელოვანი წევრი
იყო “საქართველოში წერა
კითხვის გამავრცელებელი
საზოგადოების”.
 დაფინანსება
 დიდი როლი შეასრულეს თბილისსა
და ქუთაისის სათავადაზნაურო
ბანკებმა.
 შემოსწირეს 22 ათასი მანეთი
(თითოეულმა - 11 ათასი.)
 სათავადაზნაურო ბანკების მიერ
ესოდენ დიდი თანხის გაღება არ
იყო უმტკივნეულო და
ერთსულოვანი აქტი.
 ბანკების შემადგენლობაში იყო
ბევრი მოწინავე ქართველი,
რომელიც ასეთი კერძო
ტენდენციებით არ იყო შეპყრობილი
და ახლადდაარსებული
საზოგადოების სასარგებლოდ
სახსრების გაღების საქმე
დადებითად გადაწყდა.
მხედრული დამწერლობის ნიმუშები წერა-კითხვის
გამავრცელებელი საზოგადოების ფონდიდან
დასკვნა
“ქართველთა შორის წერა-კითხვის საზოგადოება” წარმატებული
პროექტი აღმოჩნდა. ამ პროექტის საშვალებით, საქართველოში
ცარიზმის ბატონობის პერიოდში ქართულად სწავლა განათლევის
გავრცელების მიზნით მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა
„ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელმა
საზოგადოებამ.“ ეს საზოგადოება იგივე არაფორმალური
„განათლების სამინისტროს“ იყო, რომელსაც რთულ პიროდში
მოუწია საგანმანათლებლო საქმიანობის წარმართვა. ამ
ორგანიზაციის მეშვეობით საქართველოს ძალიან ბევრ კუთხეში
წერა-კითხვის მცოდნეთა რიცხვი გაიზადა, ელემენტარული
მეცნიერული საწყისების ფორმირება, რასაც ცარიზმის
ანტიეროვნული პოლიტიკის პირობებში დიდი მნიშვნელობა
ჰქონდა
მადლობა ყურადღებისთის
ინფორმაცია:https://archive.gov.ge/ge/tsera-kitkhvis-gamavrtselebeli-sazogadoeba-2

https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90_%E1%83%A
D%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%AD%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A
B%E1%83%94

https://openscience.ge/bitstream/1/2625/1/Shorena%20Beridze%20Samagistro.pdf

ფოტოები:

https://www.facebook.com/photo/?fbid=1759124064217956&set=pb.100035394621741.-220752000
0

გამოყენებული ლინკები