C¥ CHÕ §IÒU HOµ HO¹T §éng cña gen

C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

§HTH Pr«tit trong tÕ bµo sèng lµ qu¸ tr×nh cho phÐp tæng hîp nªn
lo¹i pr«tit mµ c¬ thÓ cÇn vµ k×m h¶m viÖc tæng hîp nã, khi nhu cÇu
®· ®­îc tho¶ m·n
 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

I. C¬ chÕ ®iÒu hoµ phiªn m· ë Procaryote

F. Jacob vµ J Monod (1961): Gi¶ thuyÕt ®iÒu hoµ
tæng hîp pr«tit ë møc sao m·
 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

I. C¬ chÕ ®iÒu hoµ phiªn m· ë Procaryote

1.1 M« h×nh Operon vÒ ®iÒu hoµ ho¹t ®éng gen ë pr«karyote
 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

I. C¬ chÕ ®iÒu hoµ phiªn m· ë Procaryote

• ADN trong mçi tÕ bµo ë Pr«karyote ®ñ bé gen cña c¬ thÓ:
+ Gen cấu tróc (Z, Y, A) mçi gen chuyªn biÖt cho tr×nh tù axit amin
cña mét lo¹i enzim
+ Gen khëi ®éng (P:promoter) làm nhiệm vô khởi động gen cấu tróc.
+ Gen ChØ huy (O: Operator) T­¬ng t¸c víi chÊt øc chÕ.
+ Gen điều hoà (gen øc chÕ) (R: regulator hay I: Inhibitor) kiÓm
so¸t ho¹t ®éng cña c¸c gen cÊu tróc
* Tuỳ nhu cầu ở từng giai đoạn mà 1 lo¹i pr«tªin nào đã ®­îc tæng
hîp.
 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

I. C¬ chÕ ®iÒu hoµ phiªn m· ë Procaryote

1.1 §iÒu hoµ ©m tÝnh
operon
Gen I Gen P Gen O Nhãm gen cÊu tróc
Z Y A
ADN

mARN ChÊt øc chÕ g¾n víi ®iÓm chØ huy ng¨n c¶n
qu¸ tr×nh phiªn m· cña Operon
C¸c phÇn tö
øc chÕ
 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

1.1 §iÒu hoµ ©m tÝnh

OPERÔN
Gen P Gen O Nhãm gen cấu tróc
Gen (R)
Z Y A
ADN

mARN
Sự tổng hợp bị dừng lại
C¸c phÇn tö
øc chÕ +
C¸c phần tử cảm ứng
 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

I. C¬ chÕ ®iÒu hoµ phiªn m· ë Procaryote

1.1 §iÒu hoµ ©m tÝnh

Sù c¶m øng gen:

* Kh«ng cã lacto, chÊt øc

chÕ b¸m vµo gen chØ huy,
g©y ®×nh chØ phiªn m·.

• Cã lacto, nã ho¹t ®éng

nh­mét chÊt c¶m øng
operon gen cÊu tróc ®­îc
phiªn m· c¸c enzym ®­îc
tæng hîp ®Ó hÊp thu vµ
ph©n gi¶i lacto.

M« h×nh c¶m øng ®iÒu hoµ ©m tÝnh (m« h×nh cña Jacob vµ Monod)
 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

II. Mét sè c¸c c¬ chÕ ®iÒu hoµ kh¸c:

 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

II. Mét sè c¸c c¬ chÕ ®iÒu hoµ kh¸c:

 C¬ chÕ ®iÒu hoµ Sinh tæng hîp pr«tªin

II. Mét sè c¸c c¬ chÕ ®iÒu hoµ kh¸c: