Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΜΕΣΟ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ
 Σκοπός

Ο βασικός σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει

την σπουδαιότητα της άσκησης στο νερό ως ένα σημαντικό
προληπτικό μέσο για τις διάφορες παθολογικές καταστάσεις των
ηλικιωμένων ανθρώπων.

Δευτερεύοντες στόχοι είναι να επισημανθούν η υδροθεραπεία και

συγκεκριμένα μία εκ των σημαντικότερων μορφών της, η
υδροκινησιοθεραπεία
 Η τρίτη ηλικία (το γήρας)

 Ως «τρίτη ηλικία» θεωρείται γενικά το χρονικό διάστημα της ζωής ενός

ανθρώπου, μετά από το 65ο έτος της ζωής του.

 Ο άνθρωπος που διανύει την τρίτη ηλικία ονομάζεται ηλικιωμένος.

 Στην σημερινή εποχή, η υπογεννητικότητα και η αύξηση του προσδόκιμου

ζωής έχουν αλλάξει τη σύνθεση της ηλικιακής πυραμίδας στην Ε.Ε. Αυτό
έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του γηραιότερου πληθυσμού ,κάτι που
είναι ήδη εμφανές σε αρκετά κράτη μέλη της Ε.Ε.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει ,το ποσοστό των ηλικιωμένων
στο σύνολο του πληθυσμού θα αυξηθεί σημαντικά κατά τις επόμενες
δεκαετίες. Ο αριθμός των ατόμων ηλικίας άνω των 65 μέχρι το 2080, θα
αντιπροσωπεύει το 30% του πληθυσμού στην Ευρώπη.
 Η τρίτη ηλικία (το γήρας)

 Η Τρίτη ηλικία έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά , που έχουν να

κάνουν με τη σωματική εξασθένιση, με χρόνιες παθήσεις και γενικά με
παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες είτε λίγο είτε πολύ επηρεάζουν
αρνητικά την ποιότητα της ζωής των ηλικιωμένων. Έτσι τα άτομα της τρίτης
ηλικίας γίνονται σταδιακά εξαρτώμενα, και αναζητούν λύσεις στις διάφορες
ασθένειες τους και γενικότερα στα ποικίλα προβλήματα της
καθημερινότητας, που συνοδεύουν την ηλικία τους.
 Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη του στόχου της
επιτυχημένης γήρανσης είναι η άσκηση. Η άσκηση βοηθά στην ενίσχυση
της φυσικής κατάστασης, στην υγεία της καρδιάς, στο μειωμένο στρες,
στην βελτιωμένη μυϊκή αντοχή και δύναμη, στην πρόληψη και την
αντιμετώπιση χρόνιων ασθενειών.
 Η τρίτη ηλικία (το γήρας)

 Η ιδανικότερη μορφή άσκησης, ειδικότερα στην τρίτη ηλικία, είναι

η άσκηση στο νερό. Μέσα στο νερό μπορεί ο ασκούμενος να
εκτελέσει πολλές ασκήσεις, οι οποίες στην ξηρά μπορούν να
γίνουν με μεγαλύτερη δυσκολία και επιπλέον δεν υπάρχει ο
κίνδυνος για πτώση ή τραυματισμό.

Η άσκηση στο νερό είναι ένας ευεργετικός τρόπος γύμνασης για

τους ηλικιωμένους, έτσι ώστε να παραμείνουν δραστήριοι, να
διατηρήσουν την αυτονομία και την ανεξαρτησία τους.
 ΟΡΙΣΜΟΣ

 Ο όρος, " άσκηση στο νερό", αναφέρεται σε κάθε είδους

σωματική άσκηση που εκτελείται στο νερό, είτε σε οργανωμένη
ομάδα , είτε μεμονωμένα, για την βελτίωση της σωματικής και
ψυχικής υγείας του ατόμου.

 Η άσκηση στο νερό μπορεί να γίνει στην θάλασσα ή σε ειδικές

πισινές , με συγκεκριμένες προδιαγραφές σε σχέση με την
θερμοκρασία και το βάθος του νερού.

 Η άσκηση μέσα στο νερό γίνεται χωρίς επιβάρυνση και ιδιαίτερη

σκληρή σωματική προσπάθεια όπως γίνεται με τις ασκήσεις στο
έδαφος, χάρη στις ιδιότητες του νερού.
 Οι ιδιότητες του νερού και η άσκηση
Οι φυσικές ιδιότητες του νερού καθιστούν την άσκηση πιο ωφέλιμη και
ασφαλή σε σχέση με την άσκηση στην ξηρά.

 Αντίσταση: O αθλούμενος συναντά την αντίσταση του νερού με

κάθε κίνηση που κάνει μέσα σε αυτό, με αποτέλεσμα όχι μόνο η
άσκηση του να είναι πιο αποτελεσματική αλλά και να τονώνεται
σημαντικά το μυοσκελετικό του σύστημα (κατά την τρίτη ηλικία
μειώνεται η μυϊκή μάζα και η μυϊκή δύναμη ενώ παράλληλα
σημειώνεται και μείωση στην πυκνότητα των οστών).

 Άνωση: Όταν ο αθλούμενος είναι μέσα σε ρηχό νερό (μεταξύ

μέσης και στήθους), είναι 25% πιο ελαφρύς από το κανονικό του
βάρος και όταν είναι σε βαθύ νερό (δεν ακουμπάνε τα πόδια κάτω),
είναι 50% πιο ελαφρύς, δηλαδή η άνωση εξουδετερώνει έως ένα
σημείο την βαρύτητα. Καθ’ αυτόν τον τρόπο η άσκηση στο νερό
βοηθάει ιδιαίτερα τα άτομα με πρόβλημα παχυσαρκίας ,με
πρόβλημα αρθρίτιδας και όσους έχουν εύθραυστα οστά, να
γυμνάζονται με σχετική ευκολία στο νερό.
 Οι ιδιότητες του νερού και η άσκηση

 Θερμοκρασία: Το νερό έχει την ιδιότητα να ρυθμίζει πιο εύκολα την

θερμοκρασία του σώματος του αθλούμενου, με αποτέλεσμα να
αποτελεί το ιδανικό μέσο άσκησης για ηλικιωμένους με προβλήματα
παχυσαρκίας, καρδιολογικά προβλήματα και γενικότερα διάφορα
παθολογικά προβλήματα. Στην πραγματικότητα η θερμότητα του
νερού αυξάνει την αιματική ροή του αθλούμενου, επιτρέποντας στο
αίμα να φτάνει στα άκρα με λιγότερη πίεση και έτσι βοηθά τα άτομα
με κυκλοφορικά προβλήματα και φλεβίτιδα στα κάτω άκρα.

 Υδροστατική πίεση: Η συνεχής υδροστατική πίεση βοηθά στην

αναπνοή με την δύναμη που εξασκεί στο θώρακα και παράλληλα
ασκεί ένα συνεχόμενο μικρομασάζ στην επιφάνεια του δέρματος του
αθλούμενου όσο το σώμα του βρίσκεται μέσα στο νερό, με
αποτέλεσμα να διευκολύνεται η κυκλοφορία του αίματος (αυξάνει την
φλεβική επιστροφή) και οι παλμοί του να είναι λιγότεροι (σε σχέση
με την ίδια άσκηση στη ξηρά).
 Η άσκηση στο νερό
στην τρίτη ηλικία

 Πρόβλημα παχυσαρκίας
Σύμφωνα με διάφορες έρευνες
έχει αποδειχθείπροβλήματα
 Καρδιαγγειακά έως τώρα ότι η
άσκηση στο νερό μπορεί έχει
σημαντική δράση
 Μυοσκελετικά έναντι
προβλήματα
πολλών και διαφόρων
προβλημάτων υγείας που
 Αναπνευστικά
παρουσιάζουν προβλήματα
οι ηλικιωμένοι
άνθρωποι κατά την σημερινή
εποχή.
 Προβλήματα στο νευρικό σύστημα
Η υδροκινησιοθεραπεία αποτελεί
μία μέθοδο υδροθεραπείας που
περιλαμβάνει μία συγκεκριμένη
σειρά από κινήσεις και ασκήσεις
μέσα στο νερό, με σκοπό είτε την
πρόληψη είτε την αποκατάσταση
συγκεκριμένων παθολογικών
καταστάσεων. Ο βασικός ρόλος
εφαρμογής της σε ηλικιωμένους
είναι η πρόληψη των βιολογικών
μεταβολών που παρατηρούνται
στα διάφορα βιολογικά
συστήματα τους.
 Οι μεταβολές στα συστήματα των
ηλικιωμένων

Καρδιαγγειακό Σύστημα: Κατά την τρίτη ηλικία παρατηρείται συνήθως

αύξηση της συστολικής και της διαστολικής πίεσης, μείωση της
καρδιακής παροχής, μείωση της αιμοσφαιρίνης, του αιματοκρίτη και της
μάζας των ερυθρών αιμοσφαιρίων ενώ παράλληλα αυξάνεται η ολική
χοληστερόλη και μειώνονται οι λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας.

Αναπνευστικό Σύστημα: Κατά την τρίτη ηλικία παρατηρείται να

συμβαίνει μείωση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου και συγκεκριμένα
κατά 10% στους ηλικιωμένους άντρες και κατά 8% στις ηλικιωμένες
γυναίκες ανά δεκαετία της ζωής τους, μετά την ηλικία των 65 ετών.
 Οι μεταβολές στα συστήματα των
ηλικιωμένων
Μυοσκελετικό Σύστημα: Κατά την τρίτη ηλικία παρατηρείται να
συμβαίνει μείωση της μυϊκής μάζας και της μυϊκής δύναμης, ενώ
παράλληλα σημειώνεται και μείωση στην πυκνότητα των οστών, η
οποία επιβαρύνει επιπλέον την λειτουργία του μυοσκελετικού
συστήματος. Παράλληλα παρατηρείται μείωση της ελαστικότητας του
συνδετικού ιστού και μείωση της γλοιότητας του αρθρικού υγρού.
Κεντρικό Νευρικό Σύστημα: Κατά την τρίτη ηλικία παρατηρείται να
συμβαίνει μείωση της νευρικής αγωγιμότητας, μείωση του αριθμού των
λειτουργικών νευρώνων του ατόμου, μείωση της εγκεφαλικής μάζας
καθώς και ανεπάρκεια κινητικών απαντήσεων.
Αντενδείξεις υδροκινησιοθεραπείας σε
ηλικιωμένους

Ανοικτή δερματική πληγή.

Σοβαρό δερματικό νόσημα.

Μολυσματική ασθένεια.

Εμπύρετη κατάσταση

Ακράτεια κοπράνων

Ακράτεια ούρων.
Αντενδείξεις υδροκινησιοθεραπείας σε
ηλικιωμένους

Σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια

Βαριά υπέρταση

Σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια

Βαριά νεφρική πάθηση

Τάσεις λιποθυμίας

Ύπαρξη φόβου στο νερό

 Πλεονεκτήματα υδροκινησιοθεραπείας
σε ηλικιωμένους

► Βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης των ηλικιωμένων αφενός

λόγω της υποχώρησης των κλινικών συμπτωμάτων που τους
ταλαιπωρούν και αφετέρου λόγω της ευχάριστης δραστηριότητας
της υδροκινησιοθεραπείας.

► Ενδυνάμωση του σκελετικού συστήματος τους, λόγω των ειδικών

ασκήσεων που πραγματοποιούν εντός του νερού (σε αυτό συμβάλει
επιπρόσθετα η άνωση και η αντίσταση του νερού).

► Βελτίωση της δύναμης και της ισορροπία των ηλικιωμένων, χωρίς

να κινδυνεύουν να πέσουν ή να τραυματιστούν, ενώ βρίσκονται στο
νερό.
 Πλεονεκτήματα υδροκινησιοθεραπείας
σε ηλικιωμένους
► Βελτίωση της λειτουργίας της καρδιάς. Η καρδιά στο νερό
λειτουργεί με 10 – 13 παλμούς λιγότερους ανά λεπτό στην εκτέλεση
άσκησης, σε σχέση με την ξηρά. Αυτό βοηθάει τους καρδιοπαθείς να
ασκηθούν με λιγότερη προσπάθεια και κόπο, χωρίς να
επιβαρύνουν την καρδιά τους.

► Βελτίωση της σωματικής ευλυγισίας. Η ευλυγισία στο νερό είναι

αυξημένη, έτσι οι ασκήσεις γίνονται σε μεγαλύτερο εύρος κίνησης
και οι μύες γυμνάζονται σε διάφορες γωνίες που με άλλον τρόπο
είναι δύσκολο.

► Το σωματικό βάρος, λόγω της άνωσης του νερού, μειώνεται, με

αποτέλεσμα οι ασκήσεις που γίνονται στο νερό να είναι πιο εύκολες
ιδιαίτερα για άτομα με αρθροπάθειες ,αφού οι κινήσεις γίνονται
χωρίς τριβή μεταξύ των αρθρικών επιφανειών χωρίς να υπάρχει
μυϊκό άλγος.
 Ειδικός εξοπλισμός
1.1 Συσκευές επίπλευσης
Βοηθάνε το άτομο να ισορροπεί σε οποιαδήποτε θέση μέσα στο νερό ( όρθια,
ύπτια, πρηνή κ.λπ.), κατά την εκτέλεση των ασκήσεων. Προσφέρουν ασφάλεια
και άνεση. Κάποιες από αυτές τις συσκευές (πχ σανίδα), όταν
χρησιμοποιούνται μέσα στο νερό, μετατρέπονται σε μέσο αντίστασης .

Ελαστικός σωλήνας Ζώνη επίπλευσης

Σωσίβια επίπλευσης Σανίδα

 Ειδικός εξοπλισμός

1.2 Συσκευές αντίστασης

Χρησιμοποιούνται για να αυξηθεί η ένταση και ο βαθμός δυσκολίας μιας
άσκησης, βελτιώνοντας έτσι την μυϊκή δύναμη και την αντοχή του
ασκούμενου.

 Βάρη καρπού και ποδοκνημικής

 Γάντια με αντίσταση

 Ελαστικοί ιμάντες

 Κολάρα αυχένα
 Ειδικός εξοπλισμός

 ποδήλατο(aqua bike)

 Στεπ(aqua step)

 Τραμπολίνο

 Διάδρομος
 Συμπεράσματα

Οι ηλικιωμένοι της σημερινής εποχής έχουν ανάγκη από ανώδυνες

και ευχάριστες θεραπείες που θα τους παρέχουν πρόληψη από τις
παθολογικές καταστάσεις που παρουσιάζονται στην τρίτη ηλικία.

Η υδροκινησιοθεραπεία είναι μία ευχάριστη και αποτελεσματική

μορφή υδροθεραπείας που μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη στην
ποιότητα της ζωής των ηλικιωμένων.

Για την συμμετοχή ενός ηλικιωμένου στην υδροκινησιοθεραπεία,

απαιτείται να πληρεί ορισμένες επιπλέον προϋποθέσεις που
σχετίζονται κυρίως προβλήματα της τρίτης ηλικίας (π.χ. ακράτεια
ούρων, βαριά υπέρταση ή υπόταση κ.α.).
 Βιβλιογραφία – Ιστογραφία
Bahadorfar, M. (2014). ‘A study of hydrotherapy and its health benefits’, International Journal of
Research, 1(8), pp. 294-305. Available at:
https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=b6d4461e45727410dbc19cd76d80f
27049e6ee9e

Barron, P. (2009). Hydrotherapy Theory & Technique. United States: Pine Island Publishers.

Bates, A. & Hanson, N. (1996). Θεραπευτική άσκηση στο νερό. Αθήνα: Eκδόσεις Παρισιάνος.

Bento, P. & Pereira, G. (2012). ‘The effects of a water-based exercise program on strength and
functionality of older adults’. Journal of aging and physical activity, 20(4), pp. 469-470. Available at:
https://doi.org/10.1123/japa.20.4.469

Carere, A. & Orr, R. (2016). ‘The impact of hydrotherapy on a patient's perceived well-being: a critical
review of the literature’, Physical Therapy Reviews, 21(2), pp. 91-101. Available at:
https://doi.org/10.1080/10833196.2016.1228510

Eidson, R. (2009). Hydrotherapy for Health & Wellness,History,Theory, Programs & Treatments.
Fairfield: Milady Publishing.
 Βιβλιογραφία - Ιστογραφία

Hamilton, K. & Luttgens, N. (2002). Κινησιολογία, Επιστημονική βάση της ανθρώπινης κίνησης.
Αθήνα: Εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.

Resende, S.M. & Rassi, C.M. (2008). ‘Effects of hydrotherapy in balance and prevention of falls
among elderly women’, Brazilian Journal of Physical Therapy, 12(1), Available at:
https://doi.org/10.1590/S1413-35552008000100011

Runge, M. & Greganti, A. (2015). Παθολογία: Βασικές αρχές. Αθήνα: Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.

Suraseranivong, R. (2022). ‘Physiologic Changes in The Elderly’. Greater Mekong Subregion Medical
Journal, 2(2), pp. 129–140. Available at:
https://he02.tci-thaijo.org/index.php/gmsmj/article/view/257677

Torres-Ronda, L. & Schelling, X. (2014). ‘The Properties of Water and their Applications for Training’.
Journal of human kinetics, 44(2014), pp. 237-248. Available at: https://doi.org/
10.2478/hukin-2014-0129
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!