AFET VE ACİL DURUM EĞİTİMİ

2009
BİLECİK

" Felaket başa gelmeden evvel önleyici ve koruyucu tedbirleri düşünmek lazımdır,
geldikten sonra dövünmenin yararı yoktur.“
1
M.Kemal ATATÜRK
 KONULAR

SİVİL SAVUNMANIN ÖNEMİ TEŞKİLAT YAPISI

SİVİL SAVUNMA SERVİSLERİ ( MÜESESEDE KURULU SERVİSLER )
HALK TARAFINDAN YAPILACAK TEŞKİLATLANMA
AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ
TEMEL AFET BİLİNCİNE GENEL BAKIŞ
AFET VE ACİL DURUM HAZIRLIKLARI
KORUNMA YÖNTEMLERİ, ALINACAK TEDBİRLER
YAŞAM KURTARAN ÖNLEMLER
TIBBİ OLMAYAN TRİAJ,
BSHM YÖNTEMİ
HASTA YARALI TAŞIMA USULLERİ
YANGIN, YANGINDAN KORUNMA,
BAŞLANGIÇ HALİNDEKİ YANGINLARA MÜDAHALE
YANGIN TAHLİYESİ
YANGIN SÖNDÜRME TATBİKATI HAZIRLIK VE İCRASI

2
 SİVİL SAVUNMA

• TANIMI
• GÖREVLERİ, AMACI VE ÖZELLİĞİ
 TEŞKİLAT YAPISI (TAŞRA)
• SİVİL SAVUNMA SERVİSLERİ
• HALK TARAFINDAN YAPILACAK TEŞKİLATLANMA

3
 SİVİL SAVUNMA

. TÜRKİYE’DE SİVİL SAVUNMANIN GENELKURMAY BAŞKANLIĞINCA 1928 YILINDA

YAYINLANAN “CEPHE GERİSİNİN HAVAYA KARŞI MÜDAFAA VE MUHAFAZASI” ADLI
TALİMNAMESİ İLE BAŞLADIĞINI GÖRÜRÜZ. BU TALİMNAMEDE, O GÜNÜN HAVA SALDIRI
ARAÇLARI İLE SALDIRI ANINDA ALINACAK TEDBİRLER BELİRTİLMİŞTİR.DÜNYADAKİ
TEKNOLOJİK GELİŞMELER VE ÖZELLİKLE HAVA SALDIRI SİLAHLARININ MODERNLEŞMESİ, II.
DÜNYA SAVAŞINDA SİVİL HALKIN DAHA ÇOK KAYIP VERMESİ GİBİ NEDENLERLE 1950’Lİ
YILLARDA SİVİL SAVUNMA KONUSUNDA DÜNYADAKİ ÖRNEKLERİNE UYGUN SİVİL SAVUNMA
HİZMETLERİNİN ÜLKEMİZDE DE YÜRÜTÜLEBİLMESİ İÇİN YENİ BİR KANUNA İHTİYAÇ
DUYULMUŞTUR. BU NEDENLE 1956 YILINDA HAZIRLANAN “SİVİL MÜDAFAA KANUNU
TASARISI” BAZI DEĞİŞİKLİKLERLE, 1958 YILINDA KABUL EDİLMİŞTİR. ANILAN KANUN 28
ŞUBAT 1959’DA 7126 SAYILI KANUN OLARAK YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞ VE 29 MAYIS 2009
TARİHİNDE TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDE KABUL EDİLEN VE 17 HAZİRAN 2009
TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN 5902 SAYILI AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ
BAŞKANLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUNLA YENİ BİR DÜZENLEMEYE
GİDİLMİŞTİR.

7126 Sayılı Sivil Savunma Kanunun 1. Maddesi

5902 Sayılı Kanunun 2. maddesi j bendindeki tanıma göre;

4
 SİVİL SAVUNMANIN TANIMI

SİVİL SAVUNMA; DÜŞMAN TAARRUZLARINA,TABİİ

AFETLERE VE BÜYÜK YANGINLARA KARŞI HALKIN CAN VE MAL
KAYBININ ASGARİ HALE İNDİRİLMESİ,HAYATİ EHEMMİYETE HAİZ
HER TÜRLÜ RESMİ VE HUSUSİ TESİS VE TEŞEKKÜLLERİN
KORUNMASI VE FAALİYETLERİNİN İDAMESİ İÇİN ACİL TAMİR VE
ISLAHI, SAVUNMA GAYRETLERİNİN SİVİL HALK TARAFINDAN AZAMİ
SURETTE DESTEKLENMESİ VE CEPHE GERİSİ MANEVİYATININ
MUHAFAZASI MAKSADIYLA ALINACAK HER TÜRLÜ SİLAHSIZ,
KORUYUCU VE KURTARICI TEDBİR VE FAALİYETLERİ İHTİVA EDER.
SİVİL HALKI TEHDİT EDEN TEHLİKELER;
1- DÜŞMAN TAARRUZLARI,
2- TABİİ AFETLER,
3- BÜYÜK YANGINLAR,

5
 5902 Sayılı Kanunun 2. maddesi a bendi

 Acil durum: Toplumun tamamının veya belli

kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini
durduran veya kesintiye uğratan ve acil
müdahaleyi gerektiren olayları ve bu olayların
oluşturduğu kriz halini,

6
 5902 Sayılı Kanunun 2. maddesi b bendi

 Afet: Toplumun tamamı veya belli kesimleri için

fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran,
normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran
veya kesintiye uğratan doğal, teknolojik veya
insan kaynaklı olayları,

7
 5902 Sayılı Kanunun 2. maddesi ç bendi

 Akreditasyon: Başkanlığın koordinasyonunda

çalışılabilmesi için özel kuruluşlar ile sivil toplum
kuruluşlarına uygunluk belgesi verilmesini,

8
 5902 Sayılı Kanunun 2. maddesi j bendi

 “Sivil savunma: Düşman saldırılarına karşı halkın

can ve mal kaybının en az seviyeye indirilmesi,
hayati önem taşıyan her türlü resmi ve özel tesis
ve kuruluşların korunması ve faaliyetlerinin
devamını sağlayacak iyileştirmenin yapılması,
savunma gayretlerinin halk tarafından en yüksek
seviyede desteklenmesi ve halkın moralini
yüksek tutmak için alınacak her türlü silahsız
koruyucu ve kurtarıcı tedbir ve faaliyetleri,

9
 SİVİL SAVUNMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA
TEŞKİLATI
İL SİVİL SAVUNMA SİVİL SAVUNMA ARAMA VE KAMU VE ÖZEL DAİRE VEYA
MÜDÜRLÜKLERİ KURTARMA EKİPLERİ SİVİL SAVUNMA ARAMA VE MÜESSESELERİN SİVİL SAVUNMA
KURTARMA BİRLİKLERİ UZMANLIK VEYA AMİRLİKLERİ

İLÇE SİVİL SAVUNMA

MÜDÜRLÜKLERİ VEYA
MEMURLUKLARI
KAMU VE ÖZEL DAİRE VEYA
MÜESSESE SİVİL SAVUNMA
İL VE İLÇE SİVİL SAVUNMA TEŞKİLLERİ
TEŞKİLLERİ SİVİL SAVUNMA MAHALLİ KUVVETLERİ
1- KARARGAH
ACİL KURTARMA VE YARDIM
EKİPLERİ

2-EMNİYET VE KILAVUZ

KORUNMA 3- İTFAİYE
KILAVUZLUKLARI SİVİL SAVUNMA SİVİL SAVUNMA YARDIMCI
SERVİSLERİ SERVİSLERİ
4- KURTARMA

1-KARARGAH SERVİSİ 1-EMNİYET VE TRAFİK

1- ŞEF KILAVUZLUK SERVİSİ 5-İLKYARDIM

2- KURTARMA SERVİSİ
6-SOSYAL YARDIM
2- BAŞ KILAVUZLUK 2-İTFAİYE SERVİSİ

7-TEKNİK ONARIM
3- KILAVUZLUK 3-İLKYARDIM VE
AMBULANS SERVİSİ 3- HASTANELER SERVİSİ

10
4-SOSYAL YARDIM SERVİSİ 4- TEKNİK ONARIM SERVİSİ
KAMU VE ÖZEL DAİRE MÜESSESELER

SİVİL SAVUNMA UZMANLIK VEYA

AMİRLİKLERİ

11
PERSONEL SAYISI 100’DEN AZ VE PLANLAMAYA
TABİ KURULUŞLAR

İTFAİYE VE İLKYARDIM
EKİBİ
KURARLAR.

12
 İTFAİYE SERVİSİ
TEŞKİLİ:
 1 EKİP EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 8-10 KİŞİDEN OLUŞUR.

GÖREVLERİ:

 Kurumun yangınlara karşı önleyici tedbirlerini almak,

 Çıkacak yangınları söndürmek ve Kurtarma faaliyetlerine yardım etmek.

NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 61

13
 İLKYARDIM SERVİSİ

TEŞKİLİ:
 SERVİS AMİRİ VE YARDIMCISI
 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE BİR EKİP HESABIYLA KURULUR. 1 EKİP,
EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 7 KİŞİ;

 GÖREVLERİ:
 Kurumdaki gerekli durumlarda yaralılara ilkyardımda bulunmak.
NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 65

14
PERSONEL SAYISI 100’DEN FAZLA 200’DEN AZ VE
PLANLAMAYA TABİ KURULUŞLAR

İTFAİYE, KURTARMA
VE
İLKYARDIM
EKİBİ

KURARLAR.

15
 İTFAİYE SERVİSİ
TEŞKİLİ:
 1 EKİP EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 8-10 KİŞİDEN OLUŞUR.

GÖREVLERİ:

 Kurumun yangınlara karşı önleyici tedbirlerini almak,

 Çıkacak yangınları söndürmek ve Kurtarma faaliyetlerine yardım etmek.

NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 61

16
 İLKYARDIM SERVİSİ

TEŞKİLİ:
 SERVİS AMİRİ VE YARDIMCISI
 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE BİR EKİP HESABIYLA KURULUR. 1 EKİP,
EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 7 KİŞİ;

 GÖREVLERİ:
 Kurumdaki gerekli durumlarda yaralılara ilkyardımda bulunmak.
NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 65

17
 KURTARMA SERVİSİ
TEŞKİLİ:

 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE BİR EKİP HESABIYLA KURULUR.

 1 EKİP, EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 8 KİŞİ; OLUŞUR.

GÖREVLERİ:

 Kurumdaki muhtemel yıkıntılarda ve yangınlarda can - mal kurtarmak.

Acil yardımda bulunmak.

NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 63

18
 PERSONEL SAYISI 200’DEN FAZLA OLAN
KURULUŞLAR

7 SERVİS KURARLAR.

 KONTROL MERKEZİ VE KARARGAH

 EMNİYET VE KILAVUZ
 İTFAİYE
 KURTARMA
 İLKYARDIM
 SOSYAL YARDIM
 TEKNİK ONARIM

19
 KONTROL MERKEZİ VE
KARARGAH SERVİSİ

TEŞKİLİ:
 SERVİS BAŞKANI VE YARDIMCISI
 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE 2 KİŞİ DÜŞECEK ŞEKİLDE
HESAPLANIR.
GÖREVLERİ:
 OLAĞANÜSTÜ ZAMANLARDA KURUMUN ACİL MÜDAHALE
EKİPLERİ TEŞKİLAT, FAALİYET VE HİZMETLERİNİ SEVK VE İDARE
EDER.
NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri
Kılavuzu.Madde 55

20
 EMNİYET VE KILAVUZ SERVİSİ

TEŞKİLİ:
 SERVİS AMİRİ VE YARDIMCISI
 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE 4 KİŞİ DÜŞECEK ŞEKİLDE
HESAPLANIR.
GÖREVLERİ:
 Olağanüstü zamanlarda kurumun emniyetini sağlamak,
 Panik ve kargaşayı önlemek, yol göstermek,
 NBC maddeleri ile bulaşmış yerleri ve patlamamış bombaları tespit ve
önlemlerini alır.

NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 58

21
 İTFAİYE SERVİSİ
TEŞKİLİ:
 1 EKİP EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 8-10 KİŞİDEN OLUŞUR.

GÖREVLERİ:

 Kurumun yangınlara karşı önleyici tedbirlerini almak,

 Çıkacak yangınları söndürmek ve Kurtarma faaliyetlerine yardım etmek.

NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 61

22
 İLKYARDIM SERVİSİ

TEŞKİLİ:
 SERVİS AMİRİ VE YARDIMCISI
 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE BİR EKİP HESABIYLA KURULUR. 1 EKİP,
EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 7 KİŞİ;

 GÖREVLERİ:
 Kurumdaki gerekli durumlarda yaralılara ilkyardımda bulunmak.
NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 65

23
 KURTARMA SERVİSİ
TEŞKİLİ:

 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE BİR EKİP HESABIYLA KURULUR.

 1 EKİP, EKİP BAŞI İLE BİRLİKTE 8 KİŞİ; OLUŞUR.

GÖREVLERİ:

 Kurumdaki muhtemel yıkıntılarda ve yangınlarda can - mal kurtarmak.

Acil yardımda bulunmak.

NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 63

24
 SOSYAL YARDIM SERVİSİ

TEŞKİLİ:
SOSYAL YARDIM SERVİSİ: ENFORMASYON, ACİL YEDİRME,
BARINDIRMA VE GİYDİRME KISIMLARINDAN OLUŞUR.
 SERVİS AMİRİ VE YARDIMCISI
 PERSONEL; HER 200 KİŞİYE 4 KİŞİ HESABIYLA YETERİ KADAR
PERSONELDEN KURULUR.
 GÖREVLERİ:
 Tehlike sırasında kurumdaki personeli durum hakkında aydınlatmak,
morallerini kuvvetlendirmek, geçici yedirme, giydirme, barındırma ve
haberleşmelerini sağlamak.
NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu.Madde 67

25
 TEKNİK ONARIM SERVİSİ
TEŞKİLİ:
TEKNİK ONARIM SERVİSİ: ENERJİ VE İMAL, MAKİNA VE TESİSLERİ ONARIM
EKİBİ İLE ELEKTRİK, SU, DOĞALGAZ, KALORİFER VE HABERLEŞME
TESİSLERİ ONARIM EKİBİNDEN OLUŞUR.

 SERVİS AMİRİ VE YARDIMCISI

 PERSONEL; BİR EKİP 4-6 KİŞİDİR.KURUMUN HİZMET TÜRÜ VE
GENİŞLİĞİNE GÖRE YETERİ KADAR TAKIM KURULUR. 1 TAKIM 2- 4
EKİPTEN OLUŞUR.

GÖREVLERİ:
 Kurumdaki Elektrik, Su, Doğalgaz, Kalorifer ve Haberleşme Tesislerinde
oluşacak olası arızaları onarmak.

NOT: Daire Müesseseler için Sivil Savunma İşleri Kılavuzu. Madde 70

26
 GÜNÜMÜZ SAVAŞLARI VE ÇEŞİTLERİ

SAVAŞ:
Barış yolu ile halledilemeyen sorunların çözümü için bir devlet veya
devletler grubunun, diğer bir devlet veya devletler grubuna karşı milli güçlerinin
tamamını veya bir kısmını kullanarak yaptıkları mücadeledir.
Savaş, insanların ölmesi, yaralanması, sakat kalması, yaşamını yitirmesi
demektir. Ailesini, yakınlarını, dostlarını kaybetmesi, korku, acı, şiddet ve
gözyaşı demektir. Savaş, yalnızca bugünkü mağdurlarını değil, süreğen
etkisiyle sonraki kuşakları da örseleyecek ağır bir travmadır......

SAVAŞLARIN GERÇEK VE GÖRÜNÜR SEBEPLERİ:

Bağımsızlığın elde edilmesi

Daha zengin olma ve daha büyük toprak edinme isteği

Ağır coğrafi koşulların etkisi altında göç etme mecburiyeti

Kendi inanç ve yaşama tarzını başka milletlere kabul ettirme isteği

27
 SAVAŞLARLA İLGİLİ BAZI NOTLAR:

 İNSANLAR M.Ö.3600 YILINDAN BU YANA EN AZ 15.000 DEFA SAVAŞMIŞTIR.

 “NORVEÇ İLİMLER AKADEMİSİ” NE GÖRE BU SAVAŞLARDA 3 MİLYAR 640 MİLYON

İNSAN ÖLMÜŞTÜR.

 M.Ö. 3600 YILINDAN BERİ YALNIZ 292 YILININ DÜNYADA SULH VE SÜKUN İÇİNDE
GEÇTİĞİNİ MEYDANA ÇIKARMIŞTIR.

 HER 30 YILI BİR KUŞAK SAYARSAK BUGÜNE DEK DÜNYA ÜZERİNDE YAŞAMIŞ 185
KUŞAĞIN İÇİNDE SADECE 10 KUŞAĞIN SAVAŞSIZ BİR ÖMÜR SÜRDÜĞÜNÜ
SÖYLEMEK YANLIŞ OLMAZ. NEREDEYSE YAŞAMI BOYUNCA SAVAŞ GÖRMEMİŞ YA
DA TANIK OLMAMIŞ İNSAN YOK GİBİDİR.

 M.Ö.650 YILINDAN BERİ MİLLETLER 1650 DEFA SİLAHLANMA YARIŞI YAPMIŞLAR VE

ANCAK BUNLARIN 16’ SI SAVAŞSIZ SONA ERMİŞTİR.

28
 SİLAHLARIN OLASI HEDEFLERİ:

a. KAMU TESİSLERİ,

b. DEPOLAR,
c. SANAYİ TESİSLERİ,
d. YERLEŞİM ALANLARI,
e. ASKERİ HEDEFLER.

29
 SİLAHLARIN GENEL
SINIFLANDIRILMASI:

a.KLASİK VE MODERN SİLAHLAR

b.BİYOLOJİK SİLAHLAR

c.KİMYASAL SİLAHLAR

d.NÜKLEER SİLAHLAR

e.METEOROLOJİK SİLAHLAR

f.ELEKTRONİK VE KOZMİK SİLAHLAR

g.PSİKOLOJİK SİLAHLAR

30
 NÜKLEER SİLAHLAR

• Atom ve hidrojen bombalarına Nükleer Silahlar denir. Nükleer

silah atma vasıtaları;
• Uçak bombaları,
• Roketler,
• Güdümlü füzeler.

31
 Gözleri kör eden ışık...
Sonra korkunç bir gürültü, sıcaklık...

32
33
34
 BİYOLOJİK SAVAŞ VE KORUNMA

Biyolojik savaş; insan, evcil hayvan ve faydalanılan bitkilerde ölüm veya zarar
meydana getirmek, malzemeyi hasara uğratmak amacıyla mikroorganizmaların
veya bunların toksinlerinin (zehirlerinin) kasten kullanılmasıdır.
Bakteriler, Riketsialar, Virüsler, Funguslar, Protozoalar gibi mikroorganizmalar
biyolojik savaş maddesi (ajanı) olarak kullanılabilir.
 BİYOLOJİK SAVAŞ MADDELERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
 Biyolojik savaş maddelerinin belli başlı özellikleri şunlardır:
 1- Üretimleri kolay ve ucuzdur.
2- Depolama şartlarına ve dış şartlara dayanıklıkları fazladır.
3- Enfeksiyon yetenekleri fazla olup,salgın yapabilmektedir.
4- Hastalık yapmaktadır.
5- Vücuda çeşitli yollardan girer.
6- Kuluçka devreleri genellikle kısadır.
7- Teşhis ve tedavileri güç olup, çok zaman almaktadır.
8- Öldürücüdür.

35
 KİMYASAL SAVAŞ

 Kimyasal özelliği nedeniyle öldürücü, yaralayıcı ve

tahriş edici etkiler gösteren, sis ve yangın meydana
getiren, insan, hayvan, bitki ve metallere etkili olan
katı, sıvı, gaz ve aeresol haldeki maddelerle yapılan
savaştır.

36
 KİMYASAL SİLAHLAR
NEDEN TERCİH EDİLİR?

 Yapımları kolay ve ucuzdur,

 Tesir alanları çok geniştir,

 Tesis ve malzemeyi tahrip etmezler,

 Öldürücüdür.

37
 KİMYASAL GAZLARIN AYRIMI

VÜCUDA
GAZIN ADI ÇEŞİTLERİ ÖZELLİĞİ KORUNMA VE YAPILACAK İLKYARDIM
GİRİŞ ŞEKLİ

- SIĞINAK, MASKE, ELBİSE, ELDİVEN, BOT

- GAZA MARUZ KALMIŞSAN NEFESİNİ TUT,KAPALI YERE GİR.
TABUN (GA)
(G) GRUBU: GAZ BUHAR - ATROPİN İIĞNESİ (15 DK. ARA İLE)
SARİN(GB)
(VX) GRUBU : GAZ SIVI SOLUNUM - CİLDE BULAŞMIŞSA PUTRA VE FULLER TOPRAĞI DÖK VE 5-
SİNİR GAZI SOMAN (GD)
RENKSİZ – KOKUSUZ SOLUNUM-DERİ 10 DK. SU İLE YIKA.
VX
UZUN SÜRE KALICI - ELBİSELERİ ÇIKAR AT.
VR - SS

SIVI VE BUHAR - GÖZLERİNİ BOL SU İLE YIKA,

İPERİTLER (SARIMSAK) RENKSİZ- CİLDİ, - TENİNE BULAŞAN SIVIYI SİL VE SİLVERDİN
K.KAHVERENGİ GÖZLERİ VE MERHEMİ VE FULLER TOPRAĞI SÜR. ( 1 DEFA)
HARDAL GAZI
YAKICI SOLUNUM
(HARDAL) YAĞLI - BOL SU İLE YIKA.
GAZLAR YOLUNU
ARSENİKLER GEÇ TESİRLİ 4-6 S. - ELBİSENİ YIKA VEYA ÇIKAR AT.
YAKMAK
LEWSİTLER
SARIMSAK – ACI SURETİYLE
BADEM-ITIR KOKULU
HİDROJEN SİYANÜR - MASKE TAK VE SIĞINAĞA GİR.
KAN ZEHİR - (AC) ( AC – CK) ÇABUK TESİR - TEMİZ HAVAYA ÇIK.
LEYİCİ SİYONOJEN KLORİD (SA) GEÇ TESİRLİ, SOLUNUM - AMİLNİTRİK AMPUL MASKE İÇİNE KIRARAK KOY (3-4 DK.
GAZLAR (CK) GAZ HALİNDE RENKSİZ ARA İLE 2 ŞER AMPUL KOY)
ARSİN (SA) - ELBİSEYİ ÇIKAR VE HAVALANDIR.

- MASKE TAK.
GAZ VE BUHAR - GAZLI SAHADAN UZAKLAŞ.
FOSGEN (CG) RENKSİZ - SIĞINAK VEYA SIĞINMA YERİNE GİR.
BOĞUCU ÇOK UÇUCU - OKSİJEN GAZI TATBİK ET.(SUNİ SOLUNUM YAPTIRMA)
DİFOSGEN (DP) SOLUNUM
GAZLAR KLOR BİÇİLMİŞ ÇAYIR, ÇÜRÜMÜŞ - ÇAY VEYA KAHVE VER, YÜRÜTME.
SAMAN, MISIR PÜSKÜLÜ
KOKUSU

38
39
40
41
 AFET

Afet nedir?
 Aniden meydana gelen veya belirli bir süreç içerisinde
gelişen,
 İnsan için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar meydana
getiren,
 Normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya
kesintiye uğratarak toplulukları olumsuz etkileyen,
 Doğal, teknolojik ve insan kökenli olaylara
Afet denir.

42
AFETLER ÜÇ GRUBA AYRILIR

A- DOĞAL AFETLER

B- TEKNOLOJİK AFETLER

C- İNSAN KÖKENLİ AFETLER

43
 A- DOĞAL AFETLER

ANİDEN VEYA BELİRLİ BİR SÜREÇ İÇERİSİNDE

MEYDANA GELEN YERLEŞİM, ÜRETİM, ALTYAPI,
ULAŞIM, HABERLEŞME GİBİ GENEL HAYATIN
AKIŞINI BOZACAK ÖLÇÜDE MEYDANA GELEN
DOĞAL YER VE HAVA HAREKETLERİDİR.

44
 DOĞAL AFETLERİN ÇEŞİTLERİ

1. DEPREM 2. SU BASKINI (SEL)

3. KAYA DÜŞMESİ 4. TOPRAK KAYMASI

45
5. ÇIĞ

6. KURAKLIK

7. FIRTINA,KASIRGA,
TAYFUN,TORNADO

46
8. TSUNAMİ

9. VOLKAN PATLAMASI

10. YERALTI SUYU

YÜKSELMESİ

47
B- TEKNOLOJİK AFETLER

1- BARAJ PATLAMASI

2- SINAİ KAZALAR

C- İNSAN KÖKENLİ AFETLER

1- YANGIN

2- HAVA SU ÇEVRE KİRLENMESİ

3- ULAŞIM (KARAYOLU-DEMİRYOLU-
HAVAYOLU-DENİZYOLU) KAZALARI

48
AFETLERİN ÖZELLİKLERİ

1- ÇEŞİTLİ GÜÇ VE GENİŞLİKTE OLURLAR.

2- ALTYAPIYI BOZARLAR.
3- ŞOK TESİRİ YARATIRLAR.
4- ÖLÜM, SAKATLIK VE ÖKSÜZ KALMA GİBİ
SONUÇLAR DOĞURURLAR.
5- BULAŞICI VE SALGIN HASTALIKLARIN (TİFO,
TİFÜS,SARILIK, VEBA vb.) ÇIKMASINA NEDEN
OLURLAR.
6- YÖRENİN EKONOMİK YAPISINI BOZARLAR
7- DEVLETİN PLANLADIĞI YATIRIMLARI.
GECİKTİRİRLER.

YUKARIDA SAYILAN ÖZELLİKLER AYNI ZAMANDA

DOĞAL AFETLERİN DE OLAĞAN SONUÇLARIDIR.
49
 Temel Afet Bilincine Genel Bakış

 Afete hazırlık küçük adımlarla başlar.

 Önce bilinç, sonra risk azaltma gelir.

 Binanızın yapı yönetmeliklerine uygun inşa edildiğinden

emin olun.

 Binanızın durumunu bilmiyorsanız, uzmanlarca

incelendiğinden ve güçlendirildiğinden emin olun.

 Deprem Tehlike Avınızı (evinizde ve işyerinizde depremin

yaratacağı tehlikeleri önleyici hazırlığınızı) tamamlayın.

 Aile Afet Hazırlık Planınızı tamamlayın. 50

 Afet ve acil duruma yönelik hazırlık çalışmalarında
ilk adımları başlatma.

 Afet ve Acil Durum sonrası görevlere ve iş bölümü

yapma.

 Müessesede organizasyon uygulanmasını yapma.

 Dışarıdan yardıma gelen ekipleri harekete geçirme.

 Ekip organizasyonu ve karar verme.

51
• Etkili liderlik sağlama,
• Müdahalenin verimliliğini arttırma ve
• Müdahalecilerin emniyetini sağlamak.
• Personelin organize edilerek ekipler halinde;
• Olayın boyutlarını belirleme,
• Bir müdahale planı oluşturma ve
• Kaynakları harekete geçirme.

52
 İLİMİZİN GENEL DURUMU

AFETLER YÖNÜNDEN BÖLGEMİZİN VE İLİMİZİN DEĞERLENDİRİLMESİ

- İLİMİZDE BÜYÜK ÖLÇEKLİ AKTİF FAY HATTI

BULUNMAMAKTADIR.
TÜRKİYE DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI İNDEKSİNE GÖRE;
BİLECİK MERKEZ, GÖLPAZARI VE OSMANELİ İLÇELERİ 1.
DERECE, BOZÜYÜK, İNHİSAR, SÖĞÜT, PAZARYERİ VE YENİPAZAR
İLÇELERİ 2. DERECE DEPREM KUŞAĞINDADIR.

İLİMİZDE SU BASMASI VE TAŞKIN TEHLİKESİ YOKTUR.

ANCAK AŞIRI YAĞIŞLAR SONUCUNDA KARASU ÇAYI

TAŞABİLİR.

İLİMİZİN GÖLPAZARI-ÜZÜMLÜ KÖYÜ, SÖĞÜT-DUDAŞ KÖYÜ,

PAZARYERİ GÜNYURDU KÖYÜ İLE MERKEZ İSTASYON
MAHALLESİNDE HEYELANLI BÖLGELER BULUNMAKTADIR.
53
BİLECİK DEPREM HARİTASI

54
 Öngörülenler: Afetlerde Sistem
Kilitlenir, Kaynaklar Yetersiz Kalır

 Afetler daima olacaktır. Beklenmedikleri

beklemeliyiz!

 Bir afet durumunda, olağan koşullarda varolan

kaynaklar yetersiz kalacaktır.
– Pek çok kazazede olacaktır. (Yaralılar, enkaz
altında kalanlar, ölüler, maddi kaybı olanlar...)
– Binalar, yollar, alt yapı, enerji ve haberleşme
sistemleri zarar görecektir.
– Yangınlar ve zaman içerisinde salgın
hastalıklar olabilecektir.

55
 Öngörülenler:
Herkesin Yardımına İhtiyaç Vardır

 Belirli bir zaman için, halk umduğu yardımı

alamayacak, herkese aynı anda yardım
ulaşamayacaktır.

 İnsanlar, kurtarma çalışmalarına katılmak

isteyeceklerdir.

 İnsanlar, en iyi bildikleri işi yapacaklardır.

 Yardım edebilecek durumda olan HERKES’ in

yardımına ihtiyaç vardır.

56
 Öngörülenler:
Afet Müdahale Becerileri

 İlkyardım
 Tıbbi tedavi
 Yangın söndürme
 Arama ve Kurtarma
 Telsiz haberleşmesi
 Bilgi toplama, raporlama
ve dokümantasyon
 Barınak oluşturma
 Yiyecek, su hazırlama ve
dağıtımı
 Psikolojik destek
57
 Öngörülenler:
Haberleşme ve Koordinasyon

 Büyük ölçekli afetlerde;

•KOORDİNASYON
•ORGANİZASYON
•HABERLEŞME

olmadan sahip olduğumuz beceriler yeterli

derecede etkili olmayacaktır.

58
 Öngörülenler:
Önce Emniyet!

 Birinci öncelik emniyet

Dur, Bak,
Dinle
olmalıdır.
Düşün!
 Birçok olayda
kurtarmacıların da hayatını
kaybettiği bilinmektedir.

 Mexico City depreminde

100 kurtarmacı hayatını
kaybetmiştir.

 Emniyet tedbirlerine her

zaman dikkat edin, uyun.
59
 Öngörülenler: Afet ve Acil
Durumlardan Çıkarılan Dersler
 Herkese anında ulaşacak kadar çok
yardım olmayacaktır. Olmamıştır.

 Altyapı sistemleri hasar görecektir.

 Uzun süreli müdahale için hazırlıklı

olunmalıdır.

 Çıkan bütün yangınlara müdahale

edilemeyecektir.

 Korku, panik, telaş ve kargaşa olacaktır.

 Organizasyon problemleri yaşanması

muhtemeldir, ancak eğitimlerle
azaltılabilir. 60
 Öngörülenler:
Önceden Hazırlanalım!

 Unutmayalım ki! afetler ve acil durumlar

sırasında ve sonrasında ihtiyacımız olan
birçok bilgi ve beceriyi ancak öncesinde
hazırlanmışsak uygulayabiliriz.

 En önemli çalışma, önceden yapılacak

zarar azaltma ve hazırlık çalışmalarıdır.

 Bu çalışmalar, bıkmadan, usanmadan ve

yılmadan sürekli yapmamız gereken,
hayat tarzı haline getireceğimiz çalışmalar
olmalıdır.
61
CAN VE MAL KAYBINA YÖNELİK DİĞER
TEHLİKELERİ ÖNLEMEK İNSAN VE İNSANLIK İÇİN
İMKAN DAHİLİNDE İSE DE, DOĞAL AFETLERİN
ÖNLENMESİ HER ZAMAN MÜMKÜN
OLAMAMAKTADIR. ZİRA, DOĞAL AFETLERİN
BAZILARI ÖNCEDEN BİLİNEBİLMEKTE, BAZILARI
İSE, ANİ VE HİÇ BEKLENMEDİK ZAMANLARDA
ORTAYA ÇIKMAKTADIRLAR.

ANCAK,

HİÇBİR DOĞAL AFET "ÖNLENEMEZ" VEYA

"ETKİLERİ AZALTILAMAZ" DİYE
DÜŞÜNÜLMEMELİDİR.
62
63
DEPREM

YER KABUĞU İÇİNDEKİ KIRILMALAR

NEDENİYLE, ANİ OLARAK, ORTAYA
ÇIKAN TİTREŞİMLERİN, DALGALAR
HALİNDE YAYILARAK GEÇTİKLERİ,
ORTAMLARI VE YER YÜZEYİNİ
SARSMA OLAYINA "DEPREM"
DENİR.

BİR BAŞKA TANIMLAMA İSE;

YER KABUĞUNU OLUŞTURAN
DERİN KATMANLARIN KIRILIP YER
DEĞİŞTİRMESİ YA DA
YANARDAĞLARIN PÜSKÜRME
DURUMUNA GEÇMESİ NEDENİYLE
OLUŞAN SARSINTILARA "DEPREM" 64
DENİR.
60 MİLYON YIL ÖNCE KITALAR GÜNÜMÜZDEKİ KONUMLARINA 65
YAKIN HALE GELMİŞTİR.
 TÜRKİYE’ DE DEPREMLER

TÜRKİYE DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI

66
 DEPREMİN BÜYÜKLÜK DEĞERİNİ BELİRLEYEN
FAKTÖRLER;

DEPREMİN MEYDANA GELDİĞİ FAY HATTININ

TÜRÜ,

FAY HATTINDA MEYDANA GELEN KIRILMANIN

UZUNLUĞU,

FAY HATTININ KONUMU,

DEPREMİN DERİNLİĞİ,

YERALTINDA ENERJİNİN BİRİKME SÜRESİ

67
SON 58 YIL İÇERİSİNDE DEPREMLERDE,
58.202 VATANDAŞIMIZ HAYATINI KAYBETTİ,
122.096 KİŞİ YARALANDI VE YAKLAŞIK
OLARAK 411.465 BİNA YIKILDI VEYA AĞIR
HASAR GÖRDÜ.

68
ALETSEL DÖNEMDE ÜLKEMİZDE KAYDEDİLEN EN
BÜYÜK DEPREM 26 ARALIK 1939 YILINDA
ERZİNCAN’ DA MEYDANA GELDİ.
GECE YARISI OLAN 7,9 BÜYÜKLÜĞÜNDEKİ
DEPREMDE YAKLAŞIK 32.968 KİŞİ HAYATINI
KAYBETTİ.

69
 TÜRKİYE’ DE BÜYÜK DEPREMLER
(100 YILDA 192 YIKICI BÜYÜKLÜKTE DEPREM OLMUŞTUR.)

TARİH BÖLGE CAN KAYBI ŞİDDET MAGNİTÜD

07.05.1930 Hakkari 2.514 X 7.2

26.12.1939 Erzincan 32.968 XI 7.9

20.12.1942 Erbaa (Tokat) 3.000 IX 7.0

26.06.1943 Ladik (Samsun) 2.824 X 7.2

01.02.1944 Gerede (Bolu) 3.959 IX 7.2

19.08.1966 Varto (Muş) 2.394 IX 6.9

28.03.1970 Gediz 1.086 IX 7.2

06.09.1975 Lice 2.385 VIII 6.9

24.11.1976 Muradiye 3.840 IX 7.2

30.10.1983 Erzurum 1.155 VIII 6.9

17.08.1999 İzmit 17.480 X 7.4

12.11.1999 Düzce 798 X 7.2

70
71
DEPREMDEN ÖNCE
72
 DEPREMLERDE
DEPREMLERDE İNSAN
İNSAN HAYATINI
HAYATINI
TEHDİT
TEHDİT EDEN
EDEN UNSURLAR;
UNSURLAR;

1. YAPISAL HASARLAR…

2. YAPISAL OLMAYAN
HASARLAR…

73

DEPREMDEN ÖNCE
YAPISAL HASARLAR

74
 YAPISAL HASARLARI ÖNLEYİN

BİNANIZIN TASARIMINI DEĞİŞTİRMEYİN.

İZİNSİZ KAT İNŞA ETMEYİN.

MALZEMELERİ DEĞİŞTİRMEYİN.

BİNAYI İNŞA EDİLDİĞİNDEN FARKLI BİR AMAÇ

İÇİN KULLANMAYIN.

75
DEPREMDEN ÖNCE
YAPISAL OLMAYAN
HASARLAR

76
DEPREMDEN ÖNCE
BİR DEPREMDE MEYDANA
GELEN HASARIN YARIDAN
FAZLASI, YAPISAL OLMAYAN
UNSURLARDAN KAYNAKLANIR.

77
DEPREMDEN ÖNCE
YAPISAL OLMAYAN HASARLAR

78
DEPREMDEN ÖNCE
Yapısal Olmayan Tehlikelerin
Azaltılması: Deprem Tehlike Avı

Yapılması gerekenleri tespit ettikten sonra;

Önceliklerinizi belirleyin:

1. Yaşamsal tehdit oluşturan eşyaları

sabitleyin.

2. Ekonomik zarar verecek olan eşyaları

sabitleyin.

3. Günlük yaşamınızı kolaylaştıran,

manevi değeri olan eşyalarınızı
sabitleyin.
79
YAŞADIĞINIZ YERİ DEPREM VE DİĞER AFETLERE
KARŞI DÜZENLEYİN…

KAPINIZA YAKIN ALANDA KAÇIŞINIZI

ENGELLEYECEK EŞYA BULUNDURMAYIN.

YÜKSEKTE BULUNAN RAFLARIN GÜVENLİ BİR

ŞEKİLDE DUVARLARA ASILDIĞINDAN EMİN OLUN…

MUTFAK DOLAPLARININ ÜST GÖZLERİNDE

BULUNAN ÇELİK TENCERE, CAM KAVANOZ GİBİ
TEHLİKE YARATABİLECEK CİSİMLERİ MUTFAK
TEZGAHLARININ ALTINA YERLEŞTİRİN…

80
DEPREMDEN ÖNCE
ÖZELLİKLE CAM EŞYALARIN KAYIP DÜŞMESİNİ
ÖNLEMEK İÇİN AÇIK RAFLARA TAHTA ÇITA YA DA
METALDEN SÜRGÜ TAKIN.

TÜPGAZLA ÇALIŞAN BANYO ŞOFBENLERİNİ

KULLANMADIĞINIZ ZAMANLAR KAPALI TUTUN.

DOĞALGAZ VANASI VEYA LPG TÜPLERİNİ

KULLANDIKTAN SONRA DETANTÖRÜNDEN KAPATIN.

81
DEPREMDEN ÖNCE
 DEPREMLER CAN KAYBININ YANI SIRA
EKONOMİK ZARARLARA DA YOL AÇAR…

TELEVİZYON, MÜZİK SETİ, RADYO, BİLGİSAYAR,

MİKRO DALGA FIRIN, VAZO, BİBLO GİBİ RAF VE
MASA ÜZERLERİNDE DURAN KIRILACAK EŞYALARI
ÇİFT TARAFLI BANTLARLA SABİTLEYİN…

82
DEPREMDEN ÖNCE
BULUNDUĞUNUZ MEKANDA GARDROP, VİTRİN,
KİTAPLIK, PORTMANTO GİBİ AĞIR EŞYALAR
DÜŞTÜĞÜ ZAMAN TEHLİKE YARATABİLİR VEYA
ÇIKIŞ YOLUNUZU KAPATABİLİRLER…
BU EŞYALARI DUVARA MONTE EDİN VEYA
YERLERİNİ DEĞİŞTİRİN…
YATAKLARI, OTURMA GRUPLARINI
PENCERELERDEN UZAK YERLERE TAŞIYIN.

ÇOCUKLARINIZIN YATAĞI ÇEVRESİNDE ÜZERİNE

DÜŞEBİLECEK BİR ŞEY BULUNDURMAYIN.

83
DEPREMDEN ÖNCE
 YATAKLARI, OTURMA GRUPLARINI
PENCERELERDEN UZAK YERLERE TAŞIYIN!!!
ÇOCUKLARINIZIN YATAĞI ÇEVRESİNDE ÜZERİNE
DÜŞEBİLECEK BİR ŞEY BULUNDURMAYIN!!!

84
DEPREMDEN ÖNCE
DUVARDA VE TAVANDA ASILI OLAN EŞYALARI
GÖZDEN GEÇİRİN, AVİZELERİ ÇENGEL VİDA İLE
SAĞLAMLAŞTIRIN.

RESİM, AYNA GİBİ AĞIR NESNELERİ YATAKLARDAN,

KOLTUKLARDAN VE OTURDUĞUNUZ YERLERDEN
UZAK YERLERE ASIN.

YATARKEN VEYA OTURURKEN DAİMA

PERDELERİNİZİ KAPALI TUTUN. UNUTMAYIN;
KAPALI PERDELER KIRILAN CAMLARI TUTAR.

85
DEPREMDEN ÖNCE
 25 HAZİRAN 2001
ADANA / OSMANİYE (M=5.5)

86
DEPREMDEN ÖNCE
 25 HAZİRAN 2001
ADANA / OSMANİYE (M=5.5)

87
DEPREMDEN ÖNCE
YAPISAL OLMAYAN HASARLAR

88
DEPREMDEN ÖNCE
EVİNİZDE VE
İŞYERİNİZDE
GÜVENLİ ALANLARI
TESPİT EDİN.

89
DEPREMDEN ÖNCE
GÜVENLİ ALANLAR

90
DEPREMDEN ÖNCE
YAŞAM BOŞLUĞU

91
DEPREMDEN ÖNCE
 YAŞAM BOŞLUĞU

ÇAMAŞIR MAKİNESİ, BÜRO TİPİ BUZDOLABI,

BULAŞIK MAKİNESİ VB. CİSİMLER, ÇÖKEN DUVAR,
KİRİŞ VE KOLONLARIN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİREREK
İNSANLARIN NEFES ALABİLECEĞİ VE
YAŞAYABİLECEĞİ BOŞLUKLAR
OLUŞTURABİLİRLER.
BU BOŞLUKLARA “YAŞAM BOŞLUĞU” ADI VERİLİR.

92
DEPREMDEN ÖNCE
 ÖNEMLİ EVRAKLARINIZI
YEDEKLEYİN…

BİR AFET SONRASINDA İHTİYAÇ DUYABİLECEĞİNİZ

BANKA DEFTERİ, KİMLİK BELGELERİ, TAPU GİBİ
ÖNEMLİ EVRAKLARINIZI YEDEKLEYİN VE EVİNİZDE
SUDAN, YANGINDAN ZARAR GÖRMEYECEK GÜVENLİ
BİR YERDE SAKLAYIN…

93
DEPREMDEN ÖNCE
DEPREM VEYA BİR AFET
SONRASINDA AİLENİZLE
NASIL BULUŞABİLİRSİNİZ?

94
DEPREMDEN ÖNCE
İHTİYAÇLARINIZI BELİRLEYİN:
MEYDANA GELEBİLECEK DOĞAL BİR AFETTE İHTİYAÇ
DUYABİLECEĞİNİZ MALZEMELERİ BİR ÇANTADA
MUHAFAZA EDİN.

 El feneri, yedek pil ve ampulü,  En az 1,5 litrelik su,

 El radyosu ve yedek pilleri,  Naylon örtü, poşet vs,
 Bisküvi, kraker,  Battaniye
 Bekçi düdüğü,  Konserve gıdalar,
 Kişisel ilaçlar,  İlkyardım çantası,
 İş eldiveni,  Sürekli kullandığınız ilaçlar
 Hijyenik Malzemeler.

95
DEPREMDEN ÖNCE
DEPREM ÇANTASININ YANI SIRA,

YATAĞINIZIN YANINDA EL FENERİ, IŞILDAK,

TERLİK, AYAKKABI VE GEREKLİ OLABİLECEK
MALZEMELERİ BULUNDURMAYI ALIŞKANLIK
HALİNE GETİRİN.
BU MALZEMELERİ ÇANTA VEYA BİR TORBADA
MUHAFAZA EDİN.

96
DEPREMDEN ÖNCE
DEPREM ANI
97
DEPREM ANI
 98
DEPREM ANI
KOBE DEPREMİ M=6.8

99
DEPREM ANI
KOBE DEPREMİ M=6.8

100
DEPREM ANI
 DEPREM ANINDA BUNLARI YAPMAYIN !!!

DEPREM ANINDA ÇOK KATLI BİNALARDAN DIŞARI

KAÇMAK SON DERECE YANLIŞ BİR DAVRANIŞTIR.

KAPI PERVAZLARININ ALTINA GİRMEYİN.

BİNANIN KOLON VE KİRİŞLERİ ALTINDA

BEKLEMEYİN.

PENCERE, SOBA VE KOLAY DEVRİLEBİLECEK

EŞYALARDAN UZAK DURUN.

ASANSÖRÜ VE MERDİVENİ KULLANMAYIN,

BALKONA ÇIKMAYIN.

101
DEPREM ANI
 102

DEPREM ANI
103
104
105
 NEDEN 15 SANİYE…

DEPREM OLDUĞUNDA ÖNCE P, SONRA S,

EN SON R DALGALARI ARD ARDA GELİR.

P DALGASI YAPIYI
YORAR…

S DALGASI YIKAR,

R DALGASI ÇÖKERTİR… 106

DEPREM ANI
 107
DEPREM ANI
KAPALI BİR YERDEYSENİZ DÜŞEBİLECEK EŞYA
(AYNA, PENCERE), NESNELERE VE DIŞ
DUVARLARA DİKKAT EDİN. BAŞINIZI YASTIK,
MİNDER VE BENZERİ EŞYALARLA KORUYUN

BİR DUVARA YASLANIN YA DA DAHA ÖNCEDEN

BELİRLEDİĞİNİZ YAŞAM ÜÇGENİNE ULAŞIN VE
CENİN POZİSYONU ALIN.

108
DEPREM ANI
 CENİN POZİSYONU

DEPREM BAŞLADIĞINDA, YAN YATARAK ELLERİN

BAŞIN ÜSTÜNE KONMASI VE AYAKLARIN KARINA
ÇEKİLMESİ ŞEKLİNDE YAPILMASI GEREKEN BİR
HAREKETTİR.

BU HAREKETTE;

 ELLER İLE BAŞI KORURKEN, ÇEVREYİ GÖRME VE

GÖZLEMLEME İMKANI OLUR,
 BU ŞEKİLDE VÜCUT AZAMİ KORUNMA OLANAĞINA SAHİPTİR,
 VÜCUT ISISI MUHAFAZA EDİLİR,
 SU KAYBI EN AZA İNDİRİLİR,
109
DEPREM ANI
DEPREM ANINDA KALABALIK ALANDA İSENİZ;

PANİK YAŞANABİLECEĞİNİ GÖZ ÖNÜNDE

BULUNDURUN,

KAPILARA, MERDİVENLERE VE ASANSÖRE

KOŞMAYIN,

PENCERELERDEN, VİTRİNLERDEN, AYDINLATMA

CİHAZLARINDAN VE AĞIR EŞYA DOLU RAFLARDAN
UZAK DURUN,

110
DEPREM ANI
 111
DEPREM ANI
DEPREMDEN
SONRA
112
DEPREMDEN SONRA
 113
DEPREM SONRASI
ETRAFINIZDA KIRILMIŞ CAM PARÇALARI,
DÖKÜLMÜŞ KİMYASAL MADDELER OLUP
OLMADIĞINI KONTROL EDİN.

DEPREM SONRASINDA YANGIN ÇIKABİLİR. OCAĞI,

SOBAYI SÖNDÜRÜN, ELEKTRİKLE ÇALIŞAN ALETLER
VARSA KAPATIN.

ELEKTRİK ŞALTERLERİNİ KAPATIN VEYA SÖKÜN,

DOĞALGAZ VE SU VANALARINI KAPATMAYI
UNUTMAYIN.

114
DEPREMDEN SONRA
EVDEN ÇIKARKEN YALINAYAK OLMAMAYA ÇALIŞIN;
SAĞLAM BİR AYAKKABI GİYİN ÇÜNKÜ CAM
KIRIKLARINA BASIP YARALANABİLİRSİNİZ.

MERDİVENLER DE DEPREMDEN ZARAR GÖRMÜŞ

OLABİLİR;

EVİNİZİ TERK EDERKEN ASANSÖRÜ KULLANMAYIN.

115
DEPREMDEN SONRA
BULUNDUĞUNUZ BİNAYI SOĞUKKANLILIKLA
TERK EDİN.

UNUTMAYIN CAMDAN ATLAMAK ÇOĞU DURUMDA

TEHLİKELİDİR.

DIŞARIYA ÇIKTIĞINIZDA ÜZERİNİZE DÜŞEBİLECEK

NESNELERE KARŞI DİKKATLİ OLUN VE BAŞINIZI
KORUYUN.

116

DEPREMDEN SONRA
DUVAR DİPLERİNDE, YÜKSEK BİNALARIN
YAKININDA, UÇURUM KENARLARINDA DURMAYIN.

ELEKTRİK HATLARINDAN VE DİREKLERİNDEN UZAK

DURUN.

ARTÇI DEPREMLERİ UNUTMAYIN. HASARI AZDA

OLSA,YETKİLİLER İZİN VERMEDİKÇE EVİNİZE
GİRMEYİN.

ACİL DURUM OLMADIKÇA TELEFONUNUZU

KULLANMAYIN.

117

DEPREMDEN SONRA
ENKAZ ALTINDA
KALDIYSANIZ…

118
ENKAZ ALTINDA KALDIYSANIZ
ENKAZ
ENKAZ ALTINDA
ALTINDA KALDIYSANIZ…
KALDIYSANIZ…

119
ENKAZ ALTINDA KALDIYSANIZ
MORALİNİZİ BOZMAYIN.

KIMILDAYACAK DURUMDAYSANIZ VE ÇIKIŞ

YOLUNUZ VARSA, HAREKETLENİN. AKSİ
TAKDİRDE DURUMUNUZU KORUYUN.

ENKAZ ALTINDA SIKIŞTIYSANIZ, ENERJİNİZİ

BOŞA HARCAMAYIN.

ENKAZ ALTINDA BAŞKA CANLI VARSA, ONUNLA

KONUŞMAYA ÇALIŞIN.

VÜCUDUNUZUN ALTINA, HALI, KİLİM ÇEKMEYE

ÇALIŞIN. BUNLAR VÜCUT ISINIZI
KORUYACAKTIR.
120
ENKAZ ALTINDA KALDIYSANIZ
İLERLEYEN SAATLERDE DIŞARIYA SES
VEREBİLECEK BİR SES KAYNAĞI YARATMA YOLU
BULUN.

DIŞARIDAN BİR MÜDAHALE SESİ DUYANA KADAR

BAĞIRMAYA ÇALIŞMAYIN.

DİNLEME ANINDA HER TÜRLÜ GÜRÜLTÜYÜ

YAPARAK AŞAĞIDA OLDUĞUNUZA DAİR İŞARET
VERİN.

KURTARMA EKİPLERİNİN SİZE YAKLAŞMAYA

BAŞLADIĞINI HİSSETTİĞİNİZ ZAMAN ONLARI
YÖNLENDİRMEYE ÇALIŞIN.

121
ENKAZ ALTINDA KALDIYSANIZ
KURTARMA EKİPLERİ GELİNCEYE KADAR GEREKLİ
MÜDAHALEYİ YAPABİLMEK İÇİN EVİNİZDE,
İŞYERİNİZDE VEYA MAHALLENİZDE GÜVENLİ BİR
ALANDA HAFİF KURTARMA AMACIYLA
KULLANABİLECEĞİNİZ MALZEMELERİ
BULUNDURUN..

122
 DEPREMİN YARARLARI

* BÜTÜN SORUN İNSANIN DEPREMLE BİRLİKTE

YAŞAMASINI BİLMEMESİNDEN VE BU NEDENLE
DE BAŞINA GELEN TÜRLÜ ZARARALARDAN
KAYNAKLANMAKTADIR.

* OYSA DEPREMLER ÜLKE ARAŞTIRMA VE

EKONOMİSİNE ÇOK YARARLIDIR.

* DEPREMLER OLMASAYDI DÜNYAMIZ; ATEŞ

KÜRE VEYA BUZLU KÜRE HALİNDE OLURDU.

123
DEPREMLERLE OLUŞAN KIRIKLAR, VERİMLİ SULAK
TARIM OVALARINI YARATIR.

KIRIKLAR BOYUNCA ÇIKAN PINAR SULARI VE MADEN

SULARI TÜRKİYE'Yİ BİR SU CENNETİ KONUMUNA
GETİRMİŞTİR.

124
* DEPREM KIRIKLARI SAYESİNDE TÜRKİYE
BİR JEOTERMAL KAPLICA ÜLKESİDİR.

* SICAK SULAR HALK SAĞLIĞI, KIZGIN SULAR

İSE, ENERJİ ÜRETİMİ, SERACILIK, BALIKÇILIK
VE TEKSTİL AMAÇLI KULLANILMAKTADIR.

* DEPREM KIRIKLARI İÇİNDEN;ALTIN,GÜMÜŞ,

CİVA,BAKIR,KURŞUN GİBİ DEĞERLİ
MADENLER ŞIRINGA EDİLİR VE BUNLAR
MADEN YATAKLARI OLARAK İŞLETİLİR.

125
•BATI ANADOLU’ DAKİ SON JEOFİZİK BULGULAR,
ALAŞEHİR’İN İÇİNDE BULUNDUĞU 1. DERECE DEPREM
BÖLGESİNDE PETROL VARLIĞINI GÖSTERMİŞTİR. YERİN
AYNI DİRİ KIRIK ORTAMINDAKİ NAZİLLİ’DE DE PETROL
VARLIĞINI İŞARET ETMİŞTİR.

* HER ÖNCEKİ DEPREM, İNSANLARA O ÜLKEDEKİ DEPREM

KİMLİĞİNİN ÖĞRENİLMESİNE, YAPI-YER İLİŞKİLERİNİN
BİLİNMESİNE, KISACASI İNSANLARIN DEPREMDEN NASIL
KORUNACAĞI ÜZERİNE EĞİTİLMESİNE YARAR SAĞLAR.
DOLAYISIYLA GELECEK BİR DEPREM DAHA AZ YIKIM CAN VE
MAL KAYBI İLE ATLATILIR.

126
 İLK MÜDAHALECİLER İÇİN
YAŞAM KURTARAN ÖNLEMLER
VE
ÇOK SAYIDA KAZAZEDE ARASINDA
ÖNCELİK BELİRLEME
(TRİAJ)

127
 TRİAJ NEDİR?

TRİAJ: Fransızcada seçme, ayırma anlamına

gelmektedir.

Ortamda çok sayıda yaralı (hasta) bulunduğunda,

önce kime yardım yapılacağını belirlemek
amacıyla uygulanır.

AMAÇ: En çok sayıdaki kişiye en çok faydayı

sağlamaktır.

128
 Basit Sınıflandırma ve Hızlı
Müdahale (BSHM)

 BSHM yöntemi yaralının:

• Üç yaşamsal fonksiyonunun değerlendirilmesi ve

• Yaşam kurtaran önlemlerin uygulanması

tekniklerini içermektedir.

 Bu nedenle önce bu teknikler tanıtılacak, sonra

yöntemin uygulanışı öğretilecektir.

129
 Hedef

1. Yaralıların ağırlığına göre sınıflandırılabilmesi için

“SDB: Solunum, Dolaşım, Bilinç Değerlendirme”
tekniğinin öğrenilmesi ve uygulanabilmesi.
2. “Yaşam Kurtaran Önlemler”in (havayolunun
açılması, kanama kontrolü ve şok müdahalesi)
öğrenilmesi ve uygulanabilmesi.
3. Yaralılara acil tıbbi müdahale ve hastaneye nakil
önceliğini belirlemede kullanılan bir ”Tıbbi
OlmayanTriaj” yöntemi olan “BSHM: Basit
Sınıflandırma ve Hızlı Müdahale Sistemi”nin
öğrenilmesi ve uygulanabilmesi.

130
 HEDEF 1
SDB Değerlendirme

 SOLUNUM

 DOLAŞIM

 BİLİNÇ DÜZEYİ

131
 SDB Değerlendirme
İlk Temas / Ön Bilinç Kontrolü

 Bir kol boyu mesafeden

• Kişi sarsılır,
• “Nasılsın?” diye
seslenilir.

132
SDB Değerlendirme
Solunum Kontrolü

Bulunduğu pozisyonda:

 BAK!

 DİNLE!

 HİSSET!

133
 SDB Değerlendirme
Solunum Sayısının Kontrolü

Solunum sayılır:

 Yetişkinlerde
normal solunum,
dakikada 16-20 arasıdır.

134
 SDB Değerlendirme
Dolaşım: Kılcaldamar Renk Dönüm Testi

 Parmağın
üst kısmına
bastırıp bırakılır.

 Beyazlaştıktan sonra
eski rengine
dönme süresi
kontrol edilir.

135
 BASİT SINIFLANDIRMA ve
HIZLI MÜDAHALE YÖNTEMİ (BSHM)

 BSHM uygulaması dünyada en yaygın kullanılan

TRIAJ yöntemidir.

 Solunum, Dolaşım ve Bilinç (SDB) durumuna

göre yaralıları sınıflamayı amaçlar.

 1983 yılında California’da geliştirilmiştir. (START)

136
 Afetlerde Tıbbi Olmayan
Yaralı Sınıflandırması - TRİAJ
Triaj, müdahale ve nakil öncesinde, kazazedeler
arasında öncelik belirleme işidir.

Her kazazedeye, sağlık durumundaki aciliyete göre

bir renk verilir. Yöntem uygulanırken karar verildiği
anda kişinin triajı biter, ve bir sonraki kazazedeye
geçilir.
Değerlendirme sonucunda kişiler farklı renklerde
kodlanmış 4 gruptan birisine ayrılır.

Acil = A
İkincil = İ
Hafif = H
Solunum Yok = SY
137
 Çok Sayıda Kazazede Arasında
TRİAJ

 Hafif – Hayati tehlike yoktur. Ancak durumları kötüleşebilir.

Gözetim altında tutulmalıdır. İhtiyaç olduğunda yardım
edebilirler.

 İkincil – Hayati tehlike yoktur. Ancak durumları kötüleşebilir.

Acil grubun müdahalesinin tamamlanmasını beklerler. Gözetim
altında tutulmalıdır.

 Acil – Hayati tehlike içinde olanlardır. En kısa zamanda,

doktor müdahalesi gerekir. Ölüm ya da kalıcı sakatlık riski
vardır. Her konuda öncelik onlarındır.

 Solunum Yok – Solunumu alınamayan kazazedeler. Gözetim

altında tutulmalıdır.

138
 Yaralı Sınıflandırmasında
Kullanılabilecek Malzemeler

 Renkli Kurdeleler

 10 cm² Büyüklüğünde
Renkli Kağıtlar

 Renkli Etiketler

 Renkli Kalın Bantlar

139
 Afetlerde Tıbbi Olmayan
Yaralıların Sınıflandırılması - TRİAJ
ÖNCE SESLİ TRİAJLA BAŞLA!
Kendini Tanıt Ve Yürüyebilenlerin Sana Doğru Gelmesini Söyle!

YÜRÜYEMEYENLER
YÜRÜYEBİLENLER
Ön Bilinç (Omuzundan Sars ve Seslen!) HAFİF
1. SOLUNUM ( Bak, Dinle, Hisset!)

SOLUNUM YOK SOLUNUM VAR

Havayolunu Aç (2 Kez Dene)

SOLUNUM GELDİ DAKİKADA 10-30 ARASI DAKİKADA 10-30 ARASI DEĞİL!

SOLUNUM YOK
Havayolunu Açık Tut
SY ACİL ACİL
2. DOLAŞIM
Kılcaldamar Renk Dönüm Testi Veya Nabız Kontrolü Yap!

2 SANİYENİN ALTINDA VEYA NABIZ VAR 2 SANİYENİN ÜSTÜNDE

VEYA NABIZ YOK!

ACİL
3. BİLİNÇ DÜZEYİ
Basit Komutlara Uyum?

KOMUTLARA UYMUYOR KOMUTLARA UYUYOR 140

ACİL İKİNCİL
 Afetlerde Tıbbi Olmayan
Yaralıların Sınıflandırılması - TRİAJ
SESLİ TRİAJ
Kendini Tanıt ve Yürüyebilenlerin Sana Doğru Gelmesini Söyle !

YÜRÜYEMEYENLER YÜRÜYEBİLENLER
ÖN BİLİNÇ (Omuzundan Sars ve Seslen!) HAFİF
1. SOLUNUM ( Bak, Dinle, Hisset !)

SOLUNUM YOK SOLUNUM VAR

Havayolunu Aç ( 2 Kez Dene )
DAKİKADA 10-30 DAKİKADA 10-30 ARASI DEĞİL
SOLUNUM YOK SOLUNUM GELDİ ARASI
Havayolunu Açık Tut ACİL
SY
ACİL

2. DOLAŞIM
Kılcal Damar Renk Dönüşüm Testi Veya Nabız Kontrolü Yap!

2 SANİYENİN ALTINDA VEYA NABIZ VAR 2 SANİYENİN ÜSTÜNDE VEYA NABIZ YOK !

ACİL
3. BİLİNÇ DÜZEYİ
Basit Komutlara Uyum?

KOMUTLARA UYMUYOR KOMUTLARA UYUYOR

ACİL İKİNCİL 141

 Senaryo Örnekleri

 1. 35 yaşında kadın,  2. 67 yaşında erkek,

alın bölgesinde büyük göğüs bölgesinde ağrı
bir kesik var
- Solunum = 28
- Solunum = 25 - Renk Dönümü 2 sn.
altında
- Renk dönümü 2 sn.
- Komutlara uyuyor ancak
altında oturmaya devam ediyor
- Komutlara uyuyor ve
size doğru yürüyor

HAFİF İKİNCİL
142
 Senaryo Örnekleri

 3. 5 yaşında kız  4. 45 yaşında erkek, sol

çocuğu kolda açık kırık

- Solunum yok
- Solunum = 28
- Renk dönümü 2
saniyenin üzerinde - Nabız var
- Komutlara uymuyor - Komutlara uyuyor ama
oturmaya devam ediyor

SOLUNUM
YOK İKİNCİL
143
 Senaryo Örnekleri

 9. 33 yaşında kadın,  10. 44 yaşında erkek,

sırt bölgesinde sol ön kolda kırık
şiddetli ağrı
- Solunum yok
- Solunum = 25 - Nabız yok
- Renk dönümü 2 sn. - Komutlara uymuyor
üzerinde
- Komutlara uyuyor

SOLUNUM
ACİL YOK 144
 TAŞIMA USÜLLERİ
HASTA/YARALI TAŞINMASINDA GENEL KURALLAR NELERDİR?

1.Hasta/yaralı taşınmasında ilkyardımcı kendi sağlığını riske sokmamalıdır,

2.Gereksiz zorlama ve yaralanmalara engel olmak için aşağıdaki kurallara uygun davranmalıdır,
3.Hasta/yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır,
4.Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalıdır,
5.Sırtın gerginliğini korumak için dizler ve kalçalar bükülmelidir. (Omurilik yaralanmaları riskini azaltır),
6.Yerden destek alacak şekilde her iki ayağı da kullanarak biri diğerinden biraz öne yerleştirilmelidir,
7.Kalkarken, ağırlığı kalça kaslarına vererek dizler en uygun biçimde doğrultulmalıdır,
8.Baş her zaman düz tutulmalı, homojen ve düzgün bir şekilde hareket ettirilmelidir,
9.Yavaş ve düzgün adımlarla yürümek gerekir, adımlar omuzdan daha geniş olmamalıdır,
10.Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup kalçayı kasmak gerekir,
11.Omuzlar, leğen kemiğinin ve omuriliğin hizasında tutulmalıdır,
12. Yön değiştirirken ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalıdır,
13.Hasta/yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir,
14. Hasta/yaralı baş-boyun-gövde ekseni esas alınarak en az 6 destek noktasından kavranmalıdır,
15. Hasta/yaralı taşımak mükemmel bir ekip çalışması gerektirir,
16. Tüm hareketleri yönlendirecek sorumlu bir kişi olmalı, bu kişi hareketler için gereken komutları (dikkat,
kaldırıyoruz gibi) vermelidir. Bu kişi genellikle ağırlığın en fazla olduğu ve en fazla dikkat edilmesi gereken
bölge olan baş ve boyun kısmını tutan kişi olmalıdır.
145
 TAŞIMA USÜLLERİ
 1. Genel bir kural olarak, hasta/yaralının yeri değiştirilmemeli ve
dokunulmamalıdır. Olağanüstü bir tehlike söz konusuysa, taşıdığı her türlü
riske rağmen acil taşıma zorunludur.
2. En kısa sürede yaralılar güvenli bir yere taşınmalıdır.

 Tek Kişi İle Acil Taşıma;

 Battaniye ya da Kilimle Sürükleme:

 Elbiseden Tutarak Çekme

146
 TAŞIMA USÜLLERİ

 Geri Geri Yöntemi İle

Taşıma: İlkyardımcı
yaralının arkasına geçer.
Ellerini yaralının koltuk
altından geçirir ve
bileklerinden tutar. Geri geri
yürüyerek yaralıyı çeker.
 Sürünerek Taşıma (Boyna
Askı Yapılarak Taşıma):

147
 TAŞIMA USÜLLERİ
OTURDUĞU YERDE GERİ KAYARAK TAŞIMA: GAZ VE
DUMAN DOLU ORTAMLARDAN VE ENKAZ
ALTINDAN YARALIYI ÇIKARMADA UYGULANIR.
YARALI SIRT ÜSTÜ YATIRILIR. İLKYARDIMCI
YARALININ ARKASINDA, BACAKLARINI
AÇARAK OTURUR. YARALIYI KENDİSİNE
ÇEKER VE KOLTUK ALTINDAN DİZLERİNİ
YUKARI KALDIRIR. OTURDUĞU YERDEN GERİ
KAYARAK TAŞIR.
 İTFAİYECİ USULÜ OMUZDA TAŞIMA: ŞUURUNU
KAYBETMEMİŞ FAKAT KENDİ KENDİNE
YARDIM EDEMEYECEK YARALILARI TAŞIMADA
BU USULE BAŞVURULUR. BU USULLE TAŞIMA
SIRTTA TAŞIMADAN DAHA RAHATTIR VE
DAHA UZUN MESAFELERE TAŞINABİLİR. TEK
KİŞİ İLE TAŞIMALARDA EN UYGUN BİR
USULDÜR. TEK SAKINCASI İSE YARALI
TARAFINDAN BU TAŞIMANIN PEK RAHAT
OLMAMASIDIR.

148
 TAŞIMA USÜLLERİ

SIRTA ALARAK TAŞIMA: İLKYARDIMCI, YARALININ ŞUURU
YERİNDE VE TUTUNABİLECEK DURUMDA İSE YARALI SIRTA
ALINARAK TEHLİKELİ BÖLGELERDEN SIRTTA TAŞINARAK
(ÇOCUKLARIN SIRTTA TAŞINMALARI GİBİ) UZAKLAŞTIRILIR.

 KUCAKTA TAŞIMA: İLKYARDIMCI, KOLLARININ BİRİ

YARALININ BACAKLARI ALTINDA, DİĞERİ SIRTINDA OLACAK
ŞEKİLDE SIKICA TUTAR KUCAĞINA ALARAK TAŞIR.

 YARALIYA DESTEK OLARAK TAŞIMA: İLKYARDIMCI,

YARALININ ŞUURU YERİNDE, VE KENDİ KENDİNE YARDIM
EDECEK DURUMDA İSE BU USULE BAŞVURULUR.
KURTARICI YARALININ AYAKTA YANINDA DURUR VE BİR
KOLUNU BİLEKTEN KAVRAYARAK BOYNU ETRAFIN­DA
DOLAŞTIRIR VE BU ŞEKİLDE TUTAR. DİĞER KOLUNU
YARALININ BELİNDEN DOLAYARAK YARALIYI YAN
TARAFINA İYİCE YANAŞTIRIR, ELİY­LE ELBİSESİNDEN
KAVRAR, BU ŞEKİLDE SIKICA TUTULAN YARALI VE
KURTARICI DIŞ TARAFTAKİ AYAKLARIYLA YÜRÜYÜŞE
BAŞLAR.

149
 TAŞIMA USÜLLERİ

 İKİ YA DA DAHA FAZLA KİŞİNİN YARDIMI İLE ACİL

TAŞIMA:
 İKİ EL ÜZERİNE OTURARAK TAŞIMA: BU USULLE
TAŞIMA DAHA ÇOK YARALININ KOLLARINI
KULLANAMADIĞI DURUMLARDA UYGULANIR.
İKİ TAŞIYICI YARALININ İKİ YANINDA
KARŞI KARŞIYA OLMAK ÜZERE EĞİLİRKEN BİRER
ELLERİ İLE TUTUŞURLAR VE YARALIYI ÜZERİNE
OTURTURLAR. TAŞIYICILAR DİĞER KOLLARI İLE
YARALININ SIRTINDA ÇAPRAZ OLUŞTURACAK
ŞEKİLDE DESTEKLERLER VE MÜMKÜN İSE
ELBİSESİNDEN DE KAVRARLAR. TAŞIYICILARDAN
BİRİNİN VERECEĞİ KOMUTLA AYAĞA KALKARLAR.
SAĞ TARAFTA BULUNAN SAĞ AYAKLA, SOL
TARAFTA BULUNAN SOL AYAKLA BAŞLAMAK ÜZERE
YÜRÜYÜŞE GEÇERLER.

150
 TAŞIMA USÜLLERİ

 DÖRT EL ÜZERİNDE TUTARAK TAŞIMA (ALTIN

BEŞİK YÖNTEMİ): BU TAŞIMA USULÜ, YARALI
TEK VEYA ÇİFT KOL İLE TAŞIYICILARA
YARDIMCI OLABİLECEKSE UYGULANIR.

151
 TAŞIMA USÜLLERİ

 İKİ KİŞİNİN KUCAĞINDA TAŞIMA: İKİ

TAŞIYICI YARALININ AYNI TARAFINDA,
AYNI DİZLER ÜZERİNDE ÇÖKERLER.
BİRİNCİ TAŞIYICI ELLERİ İLE YARALININ
BAŞ VE BELİNDEN, İKİNCİ TAŞIYICI
KALÇA VE AYAKLARINDAN TUTAR.
BİRİNİN VERECEĞİ KOMUTLA YERDE
ÖNCE DİZ ÜSTÜNE ALINIR, SONRA
AYAĞA KALKILIR VE YÜRÜNÜR.

 ÜÇ KİŞİNİN KUCAĞINDA TAŞIMA: ÜÇ

TAŞIYICI YARALININ AYNI TARAFINDA,
AYNI DİZLER ÜZERİNE ÇÖKERLER.
BİRİNCİ TAŞIYICI ELLERİ İLE YARALININ
BAŞ VE BOYNUNU TUTAR. İKİNCİ
TAŞIYICI BEL VE KALÇADAN, ÜÇÜNCE
TAŞIYICI DİZ ALTI VE AYAKLARDAN
TUTAR. BİRİNCİ TAŞIYICININ VERECEĞİ
KOMUTLA YARALI ÖNCE DİZ ÜSTÜNE
ALINIR, SONRA AYAĞA KALKILIR VE
YÜRÜNÜR.
152
 YARALILARIN TAŞINMASI:
SANDALYE İLE TAŞIMA: YARILI ARKALIKLI SANDALYE
ÜZERİNE OTURTULUR. TAŞIYICILARDAN BİRİSİ
SANDALYENİN ARKA KISMI YUKARISINDAN, DİĞERİ
DİZ BÜKÜLEN OTURMA YERİ ÖN KISMINDAN TUTAR.
SANDALYE 45O KADAR ARKAYA EĞİM VERİLİR VE
HASTANIN BAŞ VE OMUZLARI ARKADAKİ TAŞIYICI
GÖĞSÜNE DAYANARAK TAŞINIR.

KOL VE BACAKLARDAN TUTARAK TAŞIMA (TESKERECİ

YÖNTEMİ İLE TAŞIMA): BU TAŞIMA USULÜ YARALININ
ELLER ÜZERİNDE TAŞINMASINA MÜSAİT OLMADIĞI
DURUMLARDA TATBİK EDİLİR. BİR TAŞIYICI
YARALININ
. BACAKLARI ARASINA GİRER VE YÜZÜ
AYAKLAR TARAFINDA OLMAK ÜZERE DURUR.
YARALININ DİZLERİ ALTINDAN BACAKLARINI TUTAR.
DİĞER TAŞIYICI YARALININ ARKASINA GEÇİP,
KOLLARININ ALTINDAN ELLERİNİ GEÇİREREK ÖNDE
GÖĞSÜ ÜZERİNDE KENDİ BİLEĞİNİ KAVRAR.
TAŞIYICILARDAN BİRİNİN VERECEĞİ KOMUTLA
AYAĞA KALKAR VE UYGUN ADIMLA YÜRÜYÜŞE
GEÇERLER. 153
 YARALILARIN TAŞINMASI:

BATTANİYE İLE TAŞIMA:

BATTANİYE UZUNLAMASINA YARALININ

YANINA SERİLİR. İKİ BAŞINDAN RULO
YAPILIR. YAPILAN RULOLARDAN BİRİSİ BELİN
BOŞLUĞU, DİĞERİ DİZ KAPAKLARI HİZASINA
GETİRİLEREK, YARALI İTİNA İLE BATTANİYE
ÜZERİNE ALINIR. HER İKİ UÇTAN ÇEKİLEREK
AÇILAN BATTANİYE KENARLARINDAN
TUTULARAK DÖRT KİŞİ TARAFINDAN TAŞINIR .

154
 YARALILARIN SEDYEYE ALINMASI:

YARALILARIN SEDYEYE ALINMALARI BATTANİYE VEYA ELLER

ÜZERİNDE OLUR.
Sedye üzerine yerleştirme teknikleri
1-KAŞIK TEKNİĞİ:
Bu teknik hasta/yaralıya sadece bir taraftan ulaşılması durumunda üç ilkyardımcı tarafından
uygulanır.
İlkyardımcılar hasta/yaralının tek bir yanında bir dizleri yerde olacak şekilde diz çökerler,
Hasta/yaralının elleri göğsünde birleştirilir,Birinci ilkyardımcı baş ve omzundan, ikinci
ilkyardımcı sırtının alt kısmı ve uyluğundan, üçüncü ilkyardımcı dizlerinin altından ve
bileklerinden kavrar. Daha sonra kendi ellerini hasta/yaralının vücudun altından geçirerek
kavrarlar, Başını ve omzunu tutan birinci ilkyardımcının komutu ile tüm ilkyardımcılar aynı anda
hasta/yaralıyı kaldırarak dizlerinin üzerine koyarlar, Sonra uyumlu bir şekilde ayağa kalkarlar,
Aynı anda tek bir hareketle hasta/yaralıyı göğüslerine doğru çevirirler ve aynı anda düzgün bir
şekilde sedyeye koyarlar.

155
 YARALILARIN SEDYEYE ALINMASI:

2-KÖPRÜ TEKNİĞİ:
Hasta/yaralıya iki taraftan ulaşılması durumunda dört ilkyardımcı tarafından yapılır.
İlkyardımcılar bacaklarını açıp, hasta/yaralının üzerine hafifçe çömelerek yerleşirler, Birinci
ilkyardımcı başı koruyacak şekilde omuz ve ensesinden, ikinci ilkyardımcı kalçalarından,
üçüncü ilkyardımcı da dizlerinin altından tutar, Birinci ilkyardımcının komutu ile her üç
ilkyardımcı hastayı kaldırırlar, Dördüncü ilkyardımcı sedyeyi arkadaşlarının bacakları
arasına iterek yerleştirir ve ·hasta/yaralı sedyenin üzerine konulur.

3-KARŞILIKLI DURARAK KALDIRMA:

Omurilik yaralanmalarında ve şüphesinde kullanılır. Üç ilkyardımcı tarafından uygulanır.
İki ilkyardımcı hasta/yaralının göğüs hizasında karşılıklı diz çökerler, Üçüncü ilkyardımcı
hasta/yaralının dizleri hizasında diz çöker, Hasta/yaralının kolları göğsünün üzerinde
birleştirerek, düz yatması sağlanır, Baş kısımdaki ilkyardımcılar kollarını baş-boyun eksenini
koruyacak şekilde hasta/yaralının sırtına yerleştirirler, Hasta/yaralının dizleri hizasındaki
üçüncü ilkyardımcı kollarını açarak hasta/yaralının bacaklarını düz olacak şekilde kavrar.
Verilen komutla, tüm ilkyardımcılar hasta/yaralıyı düz olarak kaldırarak sedyeye
yerleştirirler.
156
157
 YANGIN YÖNETMELİĞİ

 19.12.2007 TARİH VE 26735 SAYILI RESMİ GAZETEDE

YAYIMLANAN 2007/12937 SAYILI BİNALARIN YANGINDAN
KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK’ E GÖRE KURUM VE
KURULUŞLAR İŞLEM YAPARLAR.

158
 YANGIN YÖNETMELİĞİ

 2007/12937 KARAR SAYILI BİNALARIN YANGINDAN

KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİĞİN 124 VE 125.
MADDELERİ GEREĞİNCE; ÇALIŞMA SAATLERİ İÇİNDE
GÖREVLİ SAYISINA VE BİNADAKİ EN BÜYÜK AMİRİN
TAKDİRİNE GÖRE, BİNANIN HER KATI, BÖLÜMÜ VEYA
TAMAMI İÇİN GÖREVLİLER ARASINDAN YANGIN GÜVENLİĞİ
SORUMLUSU SEÇİLİR.

 129. MADDESİNE GÖRE ACİL DURUM EKİPLERİNİN

EĞİTİMLERİ MAHALLİ İTFAİYE VE SİVİL SAVUNMA
TEŞKİLATINDAN YARARLANILARAK YAPTIRILIR VE YILDA 1
KEZ SÖNDÜRME VE TAHLİYE TATBİKATI DÜZENLENİR.

159
 YANGIN YÖNETMELİĞİ

 YÖNETMELİĞİN 126. MADDESİNE GÖRE KURUM VE KURULUŞLAR

AŞAĞIDA YAZILI EKİPLERİ OLUŞTURURLAR,

• SÖNDÜRME EKİBİ (EN AZ 3 KİŞİ)

• KURTARMA EKİBİ (EN AZ 3 KİŞİ)
• KORUMA EKİBİ (EN AZ 2 KİŞİ)
• İLKYARDIM EKİBİ (EN AZ 2 KİŞİ)

 PERSONEL SAYISI 50 DEN AZ OLANLAR İSE YÖNETİCİ VEYA AMİRİN

UYGUN GÖRECEĞİ TEDBİRLER ALINIR.

160
 YANMA

YANICI MADDENİN ISIYI

BÜNYESİNDE TOPLAYIP,
OKSİJENLE BİRLEŞMEK
SURETİYLE KİMYASAL
REAKSİYONA GİRMESİ OLAYIDIR.

161
 YANMA

ISI, YANICI MADDE VE OKSİJENİN YETERİNCE BİR ARAYA GELMESİ

OLAYIDIR. YANMA OLAYININ MEYDANA GELEBİLMESİ İÇİN ÜÇ ŞARTIN
BİR ARADA OLMASI GEREKMEKTEDİR.

ISI
Doğal kaynaklardan gelen ısı: OKSİJEN
Hava içinde % 20.9 oranında
1.Güneş 2. Yıldırım 3. Volkan
bulunur.
Oksijen yakıcı bir gazdır
Suni kaynaklardan gelen ısı :

1.Yanıcı Maddeler 2.Elektrik YANICI MADDE

3. Patlayıcı Maddeler 4. Sürtünme Tabiatta üç halde bulunur.
1- Katı 2- Sıvı 3- Gaz

162
 YANMANIN KOŞULLARI:
 YANMA OLAYININ MEYDANA
GELEBİLMESİ İÇİN, AÇIKLANAN DÖRT
UNSURUN BİR ARAYA GELMESİ
GEREKMEKTEDİR.
 BU UNSURLARDAN BİR VEYA
BİRKAÇININ OLMAMASI HALİNDE
YANMA GERÇEKLEŞMEZ.

BU OLAY YANGIN ÜÇGENİ İLE AÇIKLANIR. Yanma=(Yanıcı Madde + Isı +

Oksijen) + Kimyasal Reaksiyon

163
 YANGIN

YAKILAN YARARLI
ATEŞLER DIŞINDA OLAN
VE KONTROLÜ
ELDEN ÇIKMIŞ BULUNAN
YANMA OLAYIDIR.
164
YANGININ SINIFLAMASI
 A Sınıfı Yangınlar

 B Sınıfı Yangınlar

 C Sınıfı Yangınlar

 D Sınıfı Yangınlar
165
YANGIN NE KADAR HIZLA YAYILIR?

166
YANGINLA MÜCADELE

YANGINLAR
NASIL ÖNLENİR?

167
 YANGIN GÖRÜRSENİZ

 Yangın küçükse hemen söndürün.

 Yangın alarmını çalıştırın. “YANGIN VAR!”

diye bağırarak çevrenizi uyarın. İTFAİYE
110’u arayın.
 Yangının olduğu odanın kapısını ve
yangınla sizin aranızdaki diğer tüm
kapıları kapatın.
 HEMEN DIŞARI ÇIKIN!

168
 YANGIN ÇIKTIĞINDA YAPILACAK İŞLER

1- TELAŞLANMAYINIZ.
2- BULUNDUĞUNUZ YERDE YANGIN İHBAR DÜĞMESİ VAR İSE ONA
BASINIZ.
3- İTFAİYE TEŞKİLATINA HABER VERİNİZ. (İTFAİYE TEL: 110)
4- YANGIN YERİNİ, ADRESİNİ EN KISA VE DOĞRU ŞEKİLDE BİLDİRİNİZ.
5- MÜMKÜN İSE YANGIN CİNSİNİ BİLDİRİNİZ. (BİNA,BENZİN,MOTORLU
VASITA VB.)
6- YANGINI ÇEVRENİZDEKİLERE DUYURUNUZ.
7- İTFAİYE GELİNCEYE KADAR YANGINI SÖNDÜRMEK İÇİN ELDE
MEVCUT VASITA VE İMKANLARDAN FAYDALANMAYA ÇALIŞINIZ.
8- YANGININ YAYILMASINI ÖNLEMEK İÇİN KAPI VE PENCERELERİ
KAPATINIZ.
9- BUNLARI YAPARKEN KENDİNİZİ VE BAŞKALARINI TEHLİKEYE
ATMAYINIZ.
10- GÖREVLİLERDEN BAŞKASININ YANGIN SAHASINA GİRMESİNE MANİ
OLUNUZ.
169
 UNUTMAYIN!

 DUMAN ATEŞTEN DAHA ÖLDÜRÜCÜDÜR,

GÜVENLİ BİR ÇIKIŞA, SÜRÜNEREK GİT!

EĞER GİYSİLERİNİZ TUTUŞURSA,

DUR, YAT, YUVARLAN !

170
 ZEHİRLİ GAZLAR:

Ahşap, kağıt, pamuktan: Karbonmonoksit, Formikasit, Metilalkol,

Asetitasit, Formaldehit,
Plastiklerden: Karbonmonoksit, Siyanid, Hidroklorikasit, Azotoksitler.
Kauçuklardan: Karbonmonoksit, Kükürtdioksit, Kükürtlühidrojen.
İpeklerden: Amonyak, Siyanid.
Yünlülerden: Karbonmonoksit, Siyanid, Kükürtlühidrojen, Kükürtdioksit.
Bu gazlar, belirli oranlarda havaya karıştıkça patlama, tahriş, solunum
rahatsızlığı, başağrısı, boğulma ve ölüm gibi riskler meydana getirir.

171
 YANGIN SÖNDÜRME YÖNTEMLERİ

 Soğutarak Söndürme
• Su ile Soğutma,
•Yanıcı Maddeyi Dağıtma,
•Kuvvetli Üfleme.
 Havayı (Oksijeni) Keserek Söndürme
•Örtme,
•Boğma,
•Oksijeni Azaltma.
 Yanıcı Maddelerin Ortadan Kaldırılması
•Yanıcı maddenin ortadan kaldırılması,
•Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak,
•Ara boşluğu meydana getirmek.
Bilindiği gibi yangın olayı dört temel faktörün bir araya gelmesi ile meydana gelmektedir. Bu faktörden herhangi birisi veya ikisi
ortadan kaldırıldığında yangın olayı sona erer.

172
 Küçük Yangının Söndürülmesi

 Islak havlu ya da battaniye ile üstünü örterek

 Su dökerek
 Üzerine kum ya da toprak atarak

EE


DDDD
Bir yangın söndürücü kullanarak

MMAA

OOKKS


S İ İ JE
Bir yangın dolabındaki hortumu kullanarak

CI I
NNI IC

JE N
N
YYAA
söndürebilirsiniz.
(Su dökmek, elektrik, yağ ya da tehlikeli ISI
ISI
maddeler söz konusu olduğunda tehlikelidir.)

173
 YANGIN SÖNDÜRME ARAÇLARI

I- SOĞUTUCU ARAÇLAR KİMYASAL REAKSİYON SONUCU YANGIN

SÖNDÜREN ARAÇLAR
a) Su Kovaları ve Variller, a. Halojen Karbürlü Söndürme
b) Pompalı Kova, Araçlar:
CB (Klorobromometal), CTC
c) Sulu Araçlar;
(Karbontetraklorür), MB
(Metilbromür), BTM
• CO2 Basınçlı, (Bromtriflorometan), BCF
(Bromoklorodiflorometan)
• Hava Basınçlı. Bu gazlar ozon tabakasına ve doğaya
II- HAVAYI KESİCİ ARAÇLAR zarar verdiği için uluslar arası
a) Kum ve Toprak, kararla yasaklanmış olup, zararsız
yeni gaz söndürücüler
b) Kuru Kimyevi Tozlu kullanılmaya başlanmıştır
Araçlar, (ABC ve BC) (Halokarbonlular).
c) CO2 li Araçlar, b. Çok Amaçlı Araçlar;
d) Köpüklü Araçlar • Monamonyumfosfat.

174
 YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ
(Y.S.C) YERLEŞTİRİLMESİ

- YANGIN SÖNDÜRME CİHAZININ, KONULACAĞI YERLERDE

ÇIKMASI MUHTEMEL YANGIN ÇEŞİTLERİNE UYGUN OLMALIDIR.

- YANGIN SÖNDÜRME CİHAZININ YERLERİ, ÇABUK ULAŞILAN BİR

YER OLMALIDIR.

-YANGIN SÖNDÜRME CİHAZININ YERLERİ HİÇ DEĞİŞTİRİLMEMELİ

VE BU YERLER KIRMIZI BOYA İLE BOYANMALIDIR.

- YANGIN SÖNDÜRME CİHAZININ DUVARLARA ASILMASI HALİNDE;

ARACIN ÜSTÜ EN ÇOK 1,5 METREYİ GEÇMEYECEK ŞEKİLDE
AYARLANMALIDIR.

- YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI, YANGIN ÇIKMASI OLASILIĞI OLAN

YERİN YAKININA KONULMALIDIR. MAKİNE, TEZGAH, MALZEME VE
KAPI ARKASINA KONULMAMALIDIR. 175
 Yangın Söndürücü Nasıl
Kullanılır ?

P imi Çek

A teşin Kaynağına Yönelt

S ık

S üpür

176
 YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ KULLANIMI

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ KULLANIMI

1-CİHAZI YERİNDEN ALINIZ.
2-TAŞIMA KOLUNDAN TUTARAK YANGIN MAHALLİNE GETİRİNİZ.
3-RÜZGARI ARKANIZA ALINIZ.
4-VALF EMNİYET PİMİNE VEYA MÜHÜRÜNÜ ÇIKARINIZ.
5-LANSI YERİNDEN ÇIKARIP YANGINA YÖNELTİNİZ VE ALEVİN DİBİNE
TUTUNUZ.
6-VANAYI AÇINIZ (SOLA ÇEVİREREK).
7-TETİĞE BASINIZ.
8-ÇIKAN GAZ VEYA KURU KİMYEVİ TOZUN DIŞ ÇEVREDEN İÇE DOĞRU
GİTMESİNİ SAĞLAYINIZ.
9-YANGIN SÖNDÜKTEN SONRA BİR MÜDDET DAHA CO2 GAZINI
YÜZEYE BOŞALTINIZ VEYA KURU KİMYEVİ TOZU TAMAMEN
BOŞALTINIZ.
10-VANAYI KAPATINIZ. (SAĞA ÇEVİREREK)
11-YANGIN TAMAMEN SÖNMEDEN AYRILMAYINIZ.
177
 SÖNDÜRME
YANLIŞ DOĞRU

178
 YANGIN SINIFLARI, SÖNDÜRME YÖNTEMİ
SÖNDÜRME ELEMANLARI

YANGININ SÖNDÜRME
SÖNDÜRME ELEMANLARI
SINIFLARI YÖNTEMLERİ

A SINIFI - Su
(Odun, kağıt, -Soğutma - - Başlangıç halindeki yangınlarda;Her türlü Y.S.C.
tekstil ve benzeri Boğma -Yangın yüzeyde ise;K.K.Toz (Mono Amonyum fosfat NH4H2PO4)
maddeler.) -Yangın arşivde ise; K.K.Toz, CO 2

- Kum, toprak,
B SINIFI - K.K.Toz,
(Yanabilir sıvılar ve - Boğma -Kimyasal köpük, mekanik köpük,
sıvılaşabilir katı
-CO2
maddeler)
-Hafif su buharı oluşturan sıvılar

-Yanıcı madde olan gaz musluğunun kapatılması,

C SINIFI -Yanıcı maddenin, yanmasına sebep olduğu maddelerin cinsine
- Yanıcı maddenin
(Gazlar ve ortadan kaldırılması göre;
sıvılaştırılmış - K.K. Toz
- Boğma
gazlar) -CO2
-Kimyasal buhar oluşturan sıvılar

D SINIFI Kimyasal reaksiyon - Kimyasal olarak özel formüle edilmiş toz

sonucu boğma ile
(Metaller) söndürme -K.K. Toz
179
 UYGUN SÖNDÜRÜCÜLER

Su Jeti Çok etkili Etkisiz Etkisiz

Özel Söndürme tozu

Su sisi Çok etkili Etkisiz Etkisiz

Su+Katkı Çok etkili Çok etkili Etkisiz

BC Az etkili Çok etkili Çok etkili

ABC Etkili Etkili Etkili

CO2 Az etkili Çok etkili Çok etkili

Köpük Az etkili Çok etkili Etkisiz

180