KATASTROFAT

NATYRORE
TERMETE
T
● Termetet jane lekundjet e shpejta te kores tokesore te
shkaktuara nga zhvendosja e menjehershme e masave
shkembore ne brendesi te litosferes.
● Ne siperfaqen e tokes termeti shfaqet ne dridhjet ose
zhvendosjet e tokes(truallit) dhe nganjehere dhe ne krijimin
e dallgeve detare,tsunami.

● Ne te gjitha keto raste termeti mund

te shkaktoje demtime te medha njerezore
dhe materiale.
● Cdo termet lind ne nje thellesi ose zone
te caktuar qe quhet vater e termetit ose
hipoqender.
● Rajoni qe ndodhet mbi siperfaqen e tokes drejtperdrejt
mbi hipoqender quhet epiqender.
 Shkaqet e lindjes se termeteve
Termetet mund te ndodhin :si rezultat i forcave te natyres ose te shkaktohet si
pasoje e aktivitetit njerezor.
Sipas shkaqeve termetet klasifikohen ne:

-Termete tektonike -zhvendosje e pernjehershme

e masave shkembore

-Termete vullkanike - dalja e magmes ne menyre

te vrullshme

-Termete nga shembja- shembja e hapesirave

nentokesore

-Termetet antropogjene- nga shperthimet atomike,

hapjen e shpellave,bombardimet ushtarake etj.
 Pasojat e termeteve
Gjatë tërmeteve të forta, vërehen dukuri
të tjera sizmike, si:
• carje të Tokës,
• dalje apo zhdukje ujrash sipërfaqsore,
• rrëshqitje shpatesh,
• zhytje dhe ngritje të Tokës,
• ndryshime të nivelit të ujrave nëntoksore
• dhe sipërfaqsore etj…

Në rastet kur Tërmetet kanë epiqendrtat e tyre

në Oqeane, në to krijohen valë të mëdha
të quajtura cunami, me lartësi
deri disa dhjetra metra,
të cilat kur arrijnë brigjet shkatojnë dëme të mëdha…
 Pasojat ne njerez
Termetet shkaktojne deme te medha ne njerez duke pasur vdekje ne numer te larte
dhe me qindra te plagosur.
Ne Shqiperi ka pasur termete ku numri i te vdekurve ka shkuar ne mbi 400 si ai i
vitit 1851 ne rrethin e Beratit dhe termeti me i fundit ne Shqiperi ne vitin 2019 ne
qytetin e Durresit qe la te vdekur 51 persona dhe mbi 900 te plagosur.
Pasojat psikologjike qe le termeti:
• Stres
• Panik
• Kriza nervore
• Ankth
• Pagjumesi
• Depresion
• Vetvrasje
vullkanet
-Vullkanet
Dukuri vullkanike quhen te
gjitha dukurite qe lidhen me
levizjen e magmes ne
brendesi te kores tokesore ose
me daljen e saj ne siperfaqen e
tokes.Vendet ku prodhimet
vullkanike dalin ne siperfaqe
te tokes quhen VULLKANE.
 TIPAT E VULLKANEVE
1-Vullkane eksplozive=kur 2-Vullkane efuzive=kur
vullkanet nxjerrin llave vullkanet nxjerrin llave
acide,dalja e saj dhe e gazeve bazike,dalja e saj dhe e gazeve
ne siperfaqe behet me ne siperfaqe behet ne menyre
eksplozion te qete.
 Shkaqet e
shperthimit
Mund të shkaktohet nga lëvizjet tektonike, akumulimi i
magmës ose presioni i gazit.

Modelet e shpërthimit
Disa vullkane shpërthejnë shpesh, ndërsa të tjerë kanë
shpërthime periodike dhe masive.
 Prodhimet vullkanike
● Prodhimet e ngurta-hiri/pluhuri vullkanik
● Prodhimet e lengshme-lava
● Prodhimet e gazta-avujt e ujit/CO2/matani…
 Demet qe shkaktojne vullkanet
● Vullkanet nxjerrin gazra të nxehtë, të rrezikshëm,
● hi,
● lavë dhe shkëmbinj që janë shumë shkatërrues.
● Njerëzit kanë vdekur nga shpërthimet vullkanike.
● Shpërthimet vullkanike mund të
rezultojnë në kërcënime shtesë për shëndetin, si
përmbytjet, rrëshqitjet e baltës, ndërprerjet e energjisë
elektrike, ndotjen e ujit të pijshëm dhe zjarret.
 Vullkanet me te medhenj
Etna
Mali Etna, i vendosur në
Catania, qyteti i dytë më i
madh në Siçili, Itali, është
vullkani më i lartë në
Evropën kontinentale.
Lartësia e saj është rreth
3.357 metra
PERMBYTJET
-Permbytjet
Përmbytja ose
vërshimi është një
rrjedhje uji ose më
rrallë lëngje të tjera,
që mbulojnë tokën
që zakonisht është e
pa mbuluar nga uji.
 Shkaqet e permbytjeve
Përmbytjet e shpejta shkaktohen nga shiu i dendur ose lëshimi i papritur i ujit për
një periudhë të shkurtër kohore. Ato shfaqen ne menyre të shpejtë (zakonisht
brenda disa minutave deri në disa orë pas ngjarjes së shiut të dendur) dhe
gjithashtu përrenjve të tyre të furishëm të ujit që lëvizin me shpejtësi të madhe.
Ndërsa shumica e përmbytjeve të shpejta shkaktohen nga shiu i rrëmbyeshëm që
bie brenda një kohe të shkurtër (si gjatë stuhive intensive ), ato mund të ndodhin
edhe nëse nuk ka rënë shi. Lëshimi i papritur i ujit nga plehrat dhe thyerjet e digave
ose nga një rrënoja ose bllokim akulli mund të çojë në përmbytje të menjëhershme.
Për shkak të fillimit të tyre të papritur, përmbytjet e shpejta priren të konsiderohen
si më të rrezikshme se përmbytjet e zakonshme.
Pasojat e permbytjeve
Përmbytjet lene pasoja si tek individët
ashtu edhe tek komunitetet dhe kanë
pasoja sociale, ekonomike dhe
mjedisore te cilat perfshijne:
humbjen e jetës së njerëzve,
dëmtimin e pronës,
shkatërrimin e të korrave,
humbjen e bagëtive dhe
përkeqësimin e kushteve shëndetësore
për shkak të sëmundjeve që vijnë nga
uji.
Demet qe shkaktojne permbytjet