ARALIN 4

PANGANGATUWIRAN

GROUP 4
ARALIN 4
PAMPASIGLANG
BILANG

GROUP 4
A. KAHULUGAN
Ang pangangatuwiran o
pagmamatuwid ay isang anyo
o paraan ng pagpapahayag na
ang isang katotohanan ay
pinagtibay o pinatutunayan sa
pamamagitan ng mga
katuwiran o rason.
B.
LAYUNINLayunin nitong hikayatin and mga
tagapakinig/tagabasa na tanggapin
ang kawastuhan o katotohanan ng
isang paninindigan o di kaya’y
maimpluwensyahan ang kanilang
pananalig o paniniwala sa
pamamagitan ng makatuwirang
pahayag.
C.
KAHALAGAHAN
Upang mabigyang linaw ang isang
mahalagang usapin o isyu.
Maipagtanggol and sarili sa mali o
masamang propaganda laban sa kaniya.
Makapagbabahagi ng kaniyang kaalaman
sa ibang tao.
Makapagpahayag ng kaniyang saloobin.
=

Mapanatili ang magandang relasyon sa

kaiyang kapwa.
  Wasto at mabilis ang pag-iisip.
 Lohikong paghahanay ng
kaisipan.
 Maayos at mabisan
KASANAYAYANG pagsasalita.
 Maingat na pagkilala at
pagsusuri ng tama at maling
NALILINANG SA katuwiran.
 Pagpapahalaga sa
kagandahang asal gaya ng
PANGANGATUWIRA pagtitimpi o pagpipigil ng sarili
at pag-unawa sa mga
N karaniwang inilahad ng iba o
pagtanggapp sa nararapat na
kapasyahan.
 URI NG PANGANGATUWIRAN
1. Pangangatuwirang Pabuod
(Inductive Reasoning) -
Nagsisimula sa maliit na
katotohanan tungo sa isang
panlahat na simulain o paglalahat
ang pangangatuwirang pabuod.
Nahahati ang pangangatuwirang
ito sa tatlong bahagi:
 URI NG PANGANGATUWIRAN
A. Pangangatuwirang gumagamit ng
pagtutulad: Inilahad dito ang magkatulad na
katangian, sinusuri ang katangian, at
pinalulutang ang katotohanan. Ang nabubuong
paglalahat sa ganitong pangangatuwiran ay
masasabing pansamantala lamang at maaaring
mapasinungalingan. Maaaring maging pareho
ang paghahambing sa isa lamang katangian
subalit magkaiba naman sa katangian.
 URI NG PANGANGATUWIRAN
B. Pangangatuwiran sa
pamamagitan ng pag-uugnay
ng pangyayari sa sanhi:
Nananalunton ito sa
paniniwalang may sanhi kung
kaya nagaganap ang isang
pangyayari
 URI NG PANGANGATUWIRAN
C. Pangangatuwiran sa
pamamagitan ng mga katibayan at
pagpapatunay: Napapalooban ito
ng mga katibayan o ebidensyang
higit na magpapatunay o
magpapatotoo sa tinutukoy na
paksa o kalagayan.
2. Pangangatuwirang Pasaklaw
(Deductive Reasoning)
Humahango ng isang pagyayari sa
pamamagitan ng pagkakapit ng isang simulang
panlahat ang pangangatuwirang pasaklaw. Ang
silohismo na siyang tawag sa ganitong
pangangatuwiran ay bumubuo ng isang
pangungunang batayan, isang pangalawang
batayan at isang konklusyon. Isang payak na
balangkas ng pangangatuwiran ang silohismo.
Mga Dapat Isaalang-alang
sa Pangangatuwiran
Sa isang mabisang pangangatuwiran,
mahalagang isaalangalang ang mga
sumusunod:
• Malalim na kaalaman at pagkaunawa
sa paksang ipagmamatuwid. =
• Dapat maging maliwanag at tiyak ang
pagmamatuwid.
Mga Dapat Isaalang-alang
sa Pangangatuwiran
• May sapat na katuwiran at katibayang
makapagpapatunay sa pagmamatuwid
• Dapat may kaugnayan sa paksa ang
katibayan at katuwiran upang
makapanghikayat. =
• Pairalin ang pagsasaalang-alang,
katarungan at bukas ba kaisipan sa
pagpapahayag ng kaalamang ilalahad.
ELEMENTO NG
PANGANGATUWIRA
a. Paksa - Ito ang bagay na pinag-uusapan o
N tinatalakay sa anumang uri ng pangangatuwiran.
b.Proposisyon - Isang paninindigan sa anyong
pangungusap na pinatutunayan sa pamamagitan ng
argumento. Nagsasaad ito ng mga bagay na maaaring
tutulan at pagtalunan tula ng: pangyayari,
kahalagahan, at katarungan. Sa madaling salita, ang
proposisyon ay ang paksang pagdedebatehan.
3 URI NG
1.Patakaran
PROPOSISYON -Ito ay nagpapatunay o
pagsasawalangkatotohanan ng isang
bagay.
2.Kahalagahan -Ito ay pagtatanggol sa
kahalagahan ng isang baay o kaisipan.
3.Pangyayari - Ito ay paghaharap ng
isang pagkilos sa isang suliranin.
 • Walang kinikilingan.
magkasinlakas ang magkabilang
panig na nagkakasalungatan ng
palagay.
KATANGIAN NG • Kawili-wili sa sumusulat at
makikinig ang proposisyon.
• Napapanahon ang paksa.
ISANG MABUTING
• Hindi pa napagpapasiyahan ang
paksa.
• Maaaring patunayan ng mga
PROPOSISYON ebidensya. • May larangang hindi
lubhang malawak at hindi rin
naman gaanong makitid.
• Karapat-dapat na pagtalunan
SINING NG
1. Pagtatalo o Pagdedebate
PAGTATALO
-Ito ay binubuo ng pangangatuwiran
ng dalawang koponan na
magkasalungat ng panig tungkol sa
paksang napagkaisahang
pagtatalunan.
-Ang katotohanan ay pinagtitibay o
pinatutunayan sa pamamagitan ng
mga katuwiran o rason.
SINING NG
2. Katangian ng Nagdedebate
PAGTATALO • Mahinahon
• May kakayahang mag-isip agad-
agad
• Maayos ang patunay
• Malawak ang pagbibigay o
talasalitaan at paglalahad ng mga
kaalaman
 MGA DAPAT TANDAAN SA PAGTATALO
• Sa pagsisimula pa lamang ng debate ay
sikaping magkaroon ng masusing pag-aaral
at pagsusuri sa pagksang pagtatalunan.
Magpangkat at magpalitang kuro ukol sa
paraang gagawin sa paglalakbay sa paksa.
• Umisip at gumamit ng iba’t-ibang paraan
ng pagsisiyasat at pagsusuri.
• Bumalangkas nang maayos o
organisadong paglalahadd ng katuwiran.
 MGA DAPAT TANDAAN SA PAGTATALO
• Talasan ang isipan sa paghalata sa maling
pagmamatuwid at agapan ang pahaharap
ng ganting matuwid.
• Iwasan ang pagiging personal. Laging
isiping isyu ang pagttalunan at hindi ang
karakter o personalidad ng katunggali.
• Sundin ang alituntunin ng kagandahang-
asal at tanggapin nang maluwag ang
anumang kapasyahan ng mga hurado.
 URI NG
I. Debateng Informal – Ang tagapangulo ay
PAGTATALO
magpapahayag ng paksang pagtatalunan,
pagkatapos na ipahayag ang pagtatalo. Ang
ganitong uri ng debate ay may maayos na
pagpapalitang-kuro o palagay.

II. Debateng Formal – Ang paksa sa uring ito ay

masining na pinag-uusapan at masusing
pinagtatalunan. Ito ay may takdang panahon,
araw at oras kung kailang gaganapin.
PARAAN NG PAGTATALO
I. Debateng Oxford (Rufino Alejandro)
->Pagpapakilala ng bawat koponan
at pagtukoy sa mga tuntunin.
>Paglalahad ng proposisyon
>Pagbibigay ng katuturan
>Paglilinaw sa mga isyu o buod ng
pangangatuwiran Pagtatalo
PARAAN NG PAGTATALO
II. Debateng Oregon
Unang tagapagsalita ng dalawang panig –
maghaharap ng pagmamatuwid ng kani-
kanilang panig.
Pangalawang Tagapagsalita – magtatanong
upang maipakilala ang karupukan ng mga
matuwid na panig ng katalo
Pangatlong Tagapagsalita – maghaharap ng
pagpapabulaan
PARAAN NG PAGTATALO
III. Debateng Oregon-Oxford
• madalas gamitin sa paraan ng
pagtatalo
• binubuo ng dalawang koponan na
may 2-3 kasapi
• may mga huradong susuri sa mga
argumento na may sapat na kaalaman
sa paksa.
SALAMAT SA
PAKIKINIG