Fen Bilgisi Öğretimi

Hazırlayan: Öğr. Gör. Hakan METİN

Ondokuzmayıs Üniversitesi
Eğitim Fakültesi
Özel Eğim Bölümü
1. Ünite
 Matematiksel
bir kavram
değildir.

Anlamında
Durağan
belirsizlik
vardır.
Bilim değildir.

Belirsizlik
leri içerir.
• Bilim doğru düşünme,
doğruyu ve bilgiyi
araştırma, bilimsel
metotlar kullanarak
sistematik bilgi edinme
ve bilgiyi düzenleme
süreci, evreni anlama ve
tanımlama gayretleri
olarak tanımlanabilir.
• Uzun yaşamımda
öğrendiğim bir şey var:
gerçeklikle
ölçüştürüldüğünde tüm
bilimimiz ilkel ve
çocukça kalmaktadır –
ama gene de sahip
olduğumuz en değerli
şeydir, bilim!
1. Matematiksel bir kavram değil kompleks bir
yöntemdir. Bu nedenle, bir eşya veya obje gibi
belirli bir tanımını yapmak da zordur.
2. Durağan değildir; sürekli gelişmektedir.
3. Belirsizlikler içerir. Örneğin, fizik, kimya veya
biyoloji herkes tarafından bir bilim olarak kabul
görmektedir. Ancak, bazı disiplinlerdeki bilgiler
gözlem ve deneylere dayandırılmadıklarından
dolayı, bir kısım bilim adamı tarafından bilim
olarak kabul edilmemektedir.
4. Anlamında belirsizlikler vardır. Bazen bilgi olarak
ifade edilirken, bazen de bilgiyi kurma, ortaya
çıkarma olarak adlandırılmaktadır.
• Genelolarak özetlemek gerekirse, bilim doğru
düşünme, doğruyu ve bilgiyi araştırma,
bilimsel metotlar kullanarak sistematik bilgi
edinme ve bilgiyi düzenleme süreci, evreni
anlama ve tanımlama gayretleri olarak
tanımlanabilir
• Bilim basit bir tanımla
açıklamaya elveren
tekdüze bir etkinlik
değildir; olgu-kuram
bağlamında çok yönlü,
karmaşık bir olaydır.
• Bilim teoloji yada herhangi
bir ideoloji türünden
‘yanılmaz’ dogmalar içeren
bir öğreti değildir; tutarlılık
ölçütüne bağlı bir sınama-
yanılma, yanılgıya ayıklama
sürecidir.
 Bilimin Nitelikleri

Çeşitlilik

Ayıklan Süreklili
ma k

Yenilik
 Bilim;
a) Olgusaldır: Gözlenebilen olgularla ilgilidir.
b) Mantıksaldır: Mantıksal düşünme yolları olan
tümevarım ve tümdengelim kurallarından
yararlanır.
c) Genelleyicidir: Elde edilen sonuçlar genel bir
şekilde ifade eder.
 Teknoloji nedir?
• Teknoloji bilimin bir
uygulaması olmakla
birlikte, bilim değildir!
 Bilimin tarihi
• Bilim insanlığın doğuşuyla başlamış ve
günümüz çağında da hızla gelişmektedir.
Özellikle insan oğlunda ki merak, ihtiyaçlar ve
doğaya üstünlük kurma düşünceleri bilimin
temelini oluşturmuştur.
 Bilimin Nitelikleri

Çeşitlilik
•Bilimsel çalışmalar bireylerin veya toplumların
tekelinde olmayıp tüm toplumlara açıktır.

Süreklilik
•Bilimsel bilgi üretme süreci, insanlığın varoluşundan
günümüze kadar, yasaklanmaların olduğu dönemlerde dahi
durmadan devam etmiştir.

Yenilik
•Her gün yeni bilimsel bilgiler ve yeni
bilim alanları ortaya çıkmaktadır.

•Bilimsel bilginin en önemli özelliklerinden

Ayıklanma bir tanesi de kesin olmayışıdır.
BİLİM
 Bilimsel Bilgi
• Bilimsel bilgi güvenilir
metotlar kullanılarak
elde edilmiş bilgilerdir.
 Hem genel hem de
özeldir

İnsan ve kültürle
Tarihseldir
ilgilidir

Kesin değildir Bütüncüldür

Olasılık taşır Tekrarlanabilir

Deneyseldir
 Bilgi Türleri
•Bir doğru, bir hakikat, bir gerçek ve bir şeylerin olma durumudur.

Olgular Başka bir ifadeyle iki eleman, sözcük yada eylem arasındaki ilişkiyi
belirleyen ifadelerdir, yani doğadaki varlıkların ve olayların
bütünüdür. Örn: Volkanik patlama, güneş tutulması vb.

•Benzer özelliklere sahip bir takım olayların,

Kavramlar nesnelerin, fikirlerin veya yaygın özel davranışlara

sahip diğer fenomenlerin ortak ismidir.

Prensipler •Prensipler kavramlar arası ilişkilerden çıkan

genellemelerdir. Örn: Arşiment prensibi gibi.
•Prensipler zamanla test edilip, farklı durumlar içinde
ve Yasalar doğrulanırlarsa “Yasa” olarak isimlendirilirler.
Hipotezler ve Teoriler

Doğruluğu henüz test edilmemiş

bilgilere ve önerilere hipotez denir.

Hipotezin bir başka tanımı ise

deneylerden beklenen olası sonuçlar
ve bir problemi doğru sonuca
ulaştırması beklenen çözüm yollarıdır.

Eğer bir kuram deneylerle

destekleniyorsa, bilinen tüm olgulara
uygunsa ve daha geçerli bir delil
yoksa, teori olarak adlandırırır.
Fen bilimleri

• Gözlenen doğayı ve doğa olaylarını sistemli

bir şekilde inceleme ve henüz gözlenmemiş
olayları kestirme gayretleri olarak
tanımlanabilir.
Fen eğitiminin amaçları
•Fen konularında genel bilgi sunma

•Fen dersleri aracılığı ile zihin ve el becerileri kazandırma

•Fen veya teknoloji alanlarındaki meslek eğitimine temel oluşturmak

 FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI’NIN
VİZYONU

• Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı’nın

vizyonu; bireysel farklılıkları ne olursa olsun bütün
öğrencilerin fen ve teknoloji okuryazarı olarak
yetişmesidir.
 Fen ve teknoloji okuryazarlığı
• Fen ve teknoloji okuryazarlığı,
genel bir tanım olarak;
bireylerin araştırma-
sorgulama, eleştirel düşünme,
problem çözme ve karar
verme becerileri geliştirmeleri,
yaşam boyu öğrenen bireyler
olmaları, çevreleri ve dünya
hakkındaki merak duygusunu
sürdürmeleri için gerekli olan
fenle ilgili beceri, tutum,
değer, anlayış ve bilgilerin bir
bileşimidir.
Fen ve teknoloji okuryazarlığı için 7 boyut
düşünülebilir:

Fen bilimleri ve teknolojinin doğası

Anahtar fen kavramları

Bilimsel Süreç Becerileri (BSB)

Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ) ilişkileri

Bilimsel ve teknik psikomotor beceriler

Bilimin özünü oluşturan değerler

Fen’e ilişkin tutum ve değerler (TD)

 Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim
Programı’nın Gerekçesi
• Bilimsel bilginin katlanarak arttığı, teknolojik
yeniliklerin büyük bir hızla ilerlediği,fen ve
teknolojinin etkilerinin yaşamımızın her alanında
belirgin bir şekilde görüldüğü günümüz bilgi ve
teknoloji çağında, toplumların geleceği açısından
fen ve teknoloji eğitiminin anahtar bir rol oynadığı
açıkça görülmektedir. Bu nedenle, gelişmiş ülkeler
başta olmak üzere bütün toplumlar sürekli olarak
fen ve teknoloji eğitiminin kalitesini artırmaçabası
içindedir.
 Fen, fiziksel ve
biyolojik dünyayı
tanımlamaya ve
açıklamaya çalışan
bir bilimdir.
Fen

Teknoloji
İlişkisi
Fen alanında edinilen
bilgilerin, bir ihtiyacı
karşılamak veya gündelik
hayatı kolaylaştırıcı bir
konfora dönüştürmek için
kullanıldığı her yerde ilkel
veya modern bir teknoloji
uygulaması ortaya çıkar.
 Teknoloji
• Teknoloji, sadece bilgisayar gibi elektronik cihazlar
ve bunların çeşitli uygulamaları değildir. Teknoloji
hem diğer disiplinlerden (fen, matematik, kültür vb.)
elde edilen kavram ve becerileri kullanan bir bilgi
türüdür hem de materyalleri, enerjiyi ve araçları
kullanarak belirlenen bir ihtiyacı gidermek veya
belirli bir problemi çözmek için bu bilginin insanlık
hizmetine sunulmasıdır. Teknoloji insanların istek ve
ihtiyaçlarını gidermek için araçlar, yapılar veya
sistemlerin geliştirildiği ve değiştirildiği bir süreçtir.
 Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim
Programı’nın Amaçları
• Doğal dünyayı öğrenmeleri ve anlamaları,
bunun düşünsel zenginliği ile heyecanını
yaşamalarını sağlamak,
• Her sınıf düzeyinde bilimsel ve teknolojik
gelişme ile olaylara merak duygusu
geliştirmelerini teşvik etmek,
• Fen ve teknolojinin doğasını; fen, teknoloji,
toplum ve çevre arasındaki karşılıklı
etkileşimleri anlamalarını sağlamak,
• Araştırma, okuma ve tartışma aracılığıyla yeni
bilgileri yapılandırma becerileri kazanmalarını
sağlamak,
• Eğitim ile meslek seçimi gibi konularda, fen ve
teknolojiye dayalı meslekler hakkında bilgi, deneyim,
ilgi geliştirmelerini sağlayabilecek alt yapıyı
oluşturmak,
• Öğrenmeyi öğrenmelerini ve bu sayede mesleklerin
değişen mahiyetine ayak uydurabilecek kapasiteyi
geliştirmelerini sağlamak,
• Karşılaşabileceği alışılmadık durumlarda, yeni bilgi
elde etme ile problem çözmede fen ve teknolojiyi
kullanmalarını sağlamak,
• Kişisel kararlar verirken uygun bilimsel süreç ve
ilkeleri kullanmalarını sağlamak,
• Fen ve teknolojiyle ilgili sosyal, ekonomik ve etik
değerleri, kişisel sağlık ve çevre sorunlarını fark
etmelerini, bunlarla ilgili sorumluluk taşımalarını ve
bilinçli kararlar vermelerini sağlamak,
• Bilmeye ve anlamaya istekli olma, sorgulama, mantığa
değer verme, eylemlerin sonuçlarını düşünme gibi
bilimsel değerlere sahip olmalarını, toplum ve çevre
ilişkilerinde bu değerlere uygun şekilde hareket
etmelerini sağlamak,
• Meslek yaşamlarında bilgi, anlayış ve becerilerini
kullanarak ekonomik verimliliklerini artırmalarını
sağlamaktır.
Fen ve Teknoloji dersinde, yedi ayrı öğrenme alanı
öngörülmüştür

Canlılar
ve HayatMadde ve
Tutum ve
Değerler (TD) Değişim

Bilimsel Süreç Fiziksel

Becerileri (BSB)
Olaylar
Fen-Teknoloji-
Toplum-Çevre
Dünya ve
ilişkileri (FTTÇ) Evren