Układ Pokarmowy

Liwia Dąbrowska numer albumu 12985 kierunek Dietetyka Rok 1

niestacjonarne
Układ Pokarmowy Budowa
W budowie przewodu pokarmowego wyróżnia się 6 odcinków o zróżnicowanej budowie i
określonych funkcjach. Kolejno są to:
jama ustna
gardło
przełyk
żołądek
jelito cienkie, w tym:
-dwunastnic
-jelito czcze
-jelito kręte
jelito grube, w tym:
-okrężnica
-odbytnica
Układ Pokarmowy

Układ pokarmowy to około 7-8 metrowa cewa, wysłana nabłonkiem od jamy ustnej aż do
kanału odbytu. Zalicza się do niego: jamę ustną (z należącymi do niej zębami i językiem), gardło,
przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, odbytnicę i kanał odbytu, a także gruczoły
przewodu pokarmowego: ślinianki, wątrobę i trzustkę. Poszczególne części pod względem
strukturalnym wykazują duże podobieństwo. Układ trawienny dzielimy na dwie części:
nadprzeponową, w skład której wchodzą: jama ustna, gardło, przełyk i podprzeponową, która
składa się z: żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego i gruczołów trawiennych.
Jama ustna
Jama ustna to pierwszy odcinek przewodu
pokarmowego, którego rola polega na
pobieraniu pożywienia, gryzieniu, żuciu
i mieszaniu ze śliną. Tworzą ją: przedsionek
jamy ustnej, czyli wąska przestrzeń pomiędzy
wargami i policzkami oraz zębami i dziąsłami
oraz jama ustna właściwa, w której znajdują się
podniebienie (twarde i miękkie), zęby, dziąsła,
ślinianki oraz język.
Gardło
Gardło jest przestrzenią ciągnącą się od góry
od podstawy czaszki, na dole dochodzi do
krtani i przechodzi dalej w przełyk. Dzieli się na:
gardło górne – część nosową gardła, która
znajduje się z tyłu jamy nosowej od trzonu kości
klinowej do poziomu podniebienia miękkiego,
gardło środkowe – część ustną gardła, od
podniebienia miękkiego do nasady języka
i gardło dolne – część krtaniową.
 Przewód
pokarmowy
Ściany przewodu pokarmowego zbudowane są
przeważnie z czterech warstw:
• błony śluzowej, najbardziej wewnętrznej,
pokrytej nabłonkiem
• podśluzowej
• błony mięśniowej, która
umożliwia perystaltykę, czyli przesuwanie
pokarmu
• okrywającej i osłaniającej błony
zewnętrznej lub surowiczej, zbudowanej
z tkanki łącznej
Żołądek
Żołądek to najbardziej rozszerzona część
przewodu pokarmowego, mięśniowy worek
o hakowatym kształcie. Jego ściany zbudowane
są z kilku warstw tkanki mięśniowej gładkiej,
przebiegającej w różnych kierunkach, tak by
mógł brać on udział w rozdrabnianiu kęsów
pokarmu, które trafiają z przełyku. Żołądek,
stanowiący strukturę bardzo elastyczną,
w trakcie trawienia może przybierać wiele
różnych kształtów w zależności od tego,
w których miejscach kurczą się ściany oraz jak
wypełnione lub rozdęte jest jego wnętrze. Ma
długość około 25-30 cm, szerokość około
12-14 cm, a pojemność 1000-3000 ml.
Żołądek –
Budowa
Żołądek ma dwa otwory, dwie ściany i dwa brzegi.
Ściana przednia łączy się z tylną na brzegach żołądka.
Brzeg krótszy, wklęsły, to krzywizna mniejsza żołądka.
Wypukły, większy brzeg to krzywizna większa. Jest
zwrócona w lewą stronę.
 Żołądek

W błonie śluzowej żołądka rozróżniamy następujące rodzaje gruczołów:

 gruczoły żołądkowe właściwe – jest ich duża liczba (ok. 100 na 1mm².), w okolicach
dna i trzonu
 gruczoły wpustowe – w części wpustowej żołądka, wydzielają obojętny śluz i
niewielkie ilości lizozymu
 gruczoły odźwiernikowe – występują w części odźwiernikowej żołądka.
 Komórki żołądka
okładzinowe – wydzielające kwas solny oraz czynnik Castle’a, wiążący witaminę B12
główne – wydzielające enzym pepsynę, a dokładniej pepsynogen (nieaktywny prekursor, który pod
wpływem kwasu solnego przechodzi w aktywną pepsynę) trawiący białko
śluzowe – wydzielające śluz, który chroni komórki okładzinowe, główne oraz inne wchodzące w
skład błony śluzowej przed trawiącym działaniem kwasu solnego
macierzyste – z nich powstają wszystkie komórki nabłonka śluzówki
dokrewne – wydzielają serotoninę
komórki APUD – komórki G wydzielające gastrynę.
FUKCJE ŻOŁĄDKA

Do funkcji żołądka należą:

-rozdrabnianie pokarmu;
-wyjaławianie pokarmu;
-trawienie białek i zapoczątkowywanie trawienia tłuszczów przez lipazę żołądkową;
-trawienie cukrów przez amylazę ślinową – do momentu obniżenia pH pokarmu do
wartości dezaktywującej enzym
 Jelito cienkie

 Jelito cienkie znajduje się między żołądkiem a jelitem

grubym. To najdłuższa część układu pokarmowego. U
dorosłego człowieka osiąga 6-8 m, choć zdarza się, że
osoby, którym usunięto część tego narządu, z tzw.
zespołem krótkiego jelita, zupełnie prawidłowo trawią
nawet przy 1,5-2 metrowym jelicie. Aby tak było, musi
być jednak spełniony warunek: prawidłowo działająca
zastawka krętniczo-kątnicza (zastawka Bauhina), która
oddziela jelito cienkie od grubego. Co ważne, jelito
potrafi się regenerować. Dzieci, którym usunięto część
jelita, ale zachowano 50-60 cm, mają spore szanse na to,
że jelito wydłuży się na tyle, że będzie w stanie spełniać
swoją funkcję w pełnym zakresie.
Dwunastnica
Dwunastnica to odcinek przewodu pokarmowego. Dwunastnica jest częścią jelita cienkiego. Jelito cienkie
składa się z trzech części: dwunastnicy, jelita czczego i krętego. Dwunastnica znajduje się bezpośrednio
za żołądkiem, a przed jelitem czczym i jest najkrótszą częścią jelita cienkiego. Nazwa dwunastnica
wywodzi się od tego, że jej długość była określona na 12 palców (dwanaście poprzecznych szerokości
palca) przez Herophilosa, starożytnego lekarza i anatoma, który opisał budowę przewodu
pokarmowego.Dwunastnica ma około 25–30 cm i dzieli się na cztery części.
jelito czcze

W jego błonie śluzowej występują liczne gruczoły wydzielające sok jelitowy lub śluz. Błona śluzowa
jelita czczego posiada wiele bardzo małych wypustek - kosmków jelitowych - do których dochodzą
cienkie naczynia krwionośne oraz limfatyczne. To przez nie substancje odżywcze dostają się do
krwioobiegu, który dostarcza je do wszystkich komórek w organizmie.
jelito kręte
Końcowy odcinek jelita cienkiego. U człowieka ma ono około
3 metrów długości. W tej części przewodu pokarmowego
zachodzą końcowe etapy trawienia, oraz wchłanianie
strawionej treści pokarmowej. Jelito to kończy się zastawką
krętniczo-kątniczą
 jelito grube
Jelito grube (łac. intestinum crassum) jest ostatnią częścią przewodu żołądkowo-
jelitowego, długiej, podobnej do rurki ścieżki, którą pokarm przemieszcza się przez
układ pokarmowy. Zaczyna się z jelita cienkiego i kończy się w kanale odbytu, gdzie
resztki jedzenia opuszczają organizm. Jelito grube, to miejsce, w którym odpady
pokarmowe są formowane w stolec, magazynowane i ostatecznie wydalane. Jelito
grube obejmuje kątnice, okrężnicę i odbytnicę.
okrężnica

Przede wszystkim okrężnica magazynuje i dostarcza wodę, substancje odżywcze i minerały

do organizmu. Magazynuje też kał. Każdego dnia w jej elastyczne wnętrze trafia około 2
kg pokarmu z którego pobiera to, co potrzebne dla organizmu. Jej prawidłowe
funkcjonowanie zapewnia ochronę przed wieloma chorobami.
odbytnica

Potocznie kiszka stolcowa – końcowa część jelita grubego ssaków łożyskowych. Od

góry łączy się z esicą na granicy 2 i 3 kręgu krzyżowego, od dołu natomiast otwiera
się do środowiska zewnętrznego odbytem. W warunkach prawidłowych nie zawiera
kału, służąc wyłącznie do jego przejścia
 Źródła:
 https://
www.coloplast.pl/Global/Poland/OC/Landing%20Page%20Professional/Edukacja%
20kliniczna/Uk%C5%82ad%20pokarmowy.pdf
 https://
www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/zoladek/338517,zoladek-budowa-funkc
je-polozenie
 https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBo%C5%82%C4%85dek
 https://
www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/anatomia/jelito-cienkie-budowa-rola-choroby-
aa-HmYR-AAZm-G6FZ.html
 https://
www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/zoladek/341240,dwunastnica-budowa-
gdzie-sie-znajduje-funkcje-choroby
 https://www.bebiklub.pl/encyklopedia/i-j/jelito-czcze
 https://pl.wikipedia.org/wiki/Jelito_kr%C4%99te
 https://www.medonet.pl/zdrowie,jelito-grube---budowa--funkcje--choroby--jak-
dbac-o-jelito-grube-,