HIDRODINAMIKA

Primjena zakona hidrodinamike u hidrauličkim elementima i

sklopovima
Laminarno i turbulentno kretanje, pad pritiska u cjevovodu i
pojave i ublažavanje hidrauličkog udara i kavitacije
Hidrodinamika je dio mehanike fluida koja proučava kretanje tekućina
zajedno s uzrocima zbog kojih kretanje nastaje, to jest sila koje djeluju na
tekućinu.

Hidrodinamika opisuje tekućinu kao skup malih termodinamičkih sistema

u ravnotežnom stanju, koji su u međusobnom kontaktu te mogu
razmjenjivati čestice, energiju.

U hidrodinamici se kao uzrok kretanja tečnosti uzima i razlika pritisaka

koja se može pojaviti kao rezultat visinske razlike tečnosti u raznim
poprečnim presjecima, npr. kod rezervoara u odnosu na cijevni razvod
Osnovni zakoni koji opisuju kretanje fluida u hidrodinamici, koji se
primjenjuju kod proračuna hidrauličkih elemenata su :

Jednačina kontinuiteta
Bernoullijeva jednačina
Pri rješavanju raznih zadataka i razmatranju određenih zakonitosti
hidrodinamike polazi se od pretpostavke da se kretanje cjelokupne mase
tečnosti sastoji od kretanja pojedinih sitnih čestica koje obrazuju svoje
sopstvene putanje.
Kretanje fluida se naziva strujanje, a njegovo kretanje se opisuje kretanjem
njegovih čestica.
Linije duž kojih se kreću čestice fluida nazivaju se strujnice.
Dio fluida ograničen strujnicama naziva se strujna cijev.
Brzina kretanja čestica u određenoj tački strujnice ista je za sve čestice koje
dospijevaju u tu tačku.
Pravac i smijer brzine se ne mijenjaju.

STRUJNICE

Za definisanje jednačine kontinuiteta potrebno je poznavati protok tečnosti.

Protok radnog fluida se definiše kao zapremina fluida koja u jedinici
vremena prođe kroz neku površinu
Protok radnog fluida kroz cjevovod
Jednačina kontinuiteta matematički potvrđuje sljedeću zakonitost:

Protok tečnosti u jednom strujnom toku na svakom mjestu, po cijeloj

dužini toka uvijek je isti, ukoliko nema gubitaka, dovoda ili odvoda
tečnosti sa strane

Jednak protok se u stvarnosti postiže kretanjem čestica tečnosti različitim

brzinama. Kretanje fluida se naziva strujanje.

Dvije vrste strujanja:

Stacionarno (laminarno) strujanje – svaka čestica koja prolazi kroz datu
tačku slijedi istu strujnu liniju kao i prethodna.

– Turbulentno ili vrtložno strujanje – gornji uslov nije ispunjen.

 Kada se mijenja presjek cijevi kroz koju struji fluid mijenja se i brzina strujanja.
V1 –brzina strujanja kroz površinu S1,
V2 – brzina strujanja kroz površinu S2,

– Fluid je nestišljiv pa su obje zapremine proteklog fluida iste

Kretanje fluida kroz cijev promjenljivog poprečnog presjeka
Jednačina kontinuiteta:
Proizvod površine bilo kog poprečnog presjeka neke strujne cijevi i srednje
brzine fluida u tom presjeku je konstantan; protok je konstantan.

Ako je fluid nestišljiv i bez unutrašnjeg trenja:

 Proticanjem fluida kroz tijesan kanal strujanje se ubrzava,

Mijenja se kinetička energija,
Promjena energije je posljedica izvršenog rada spoljašnjih sila F1 i F2 koje su
posljedica pritiska koji djeluje na presjeke S1 i S2,
Sile pritiska su različitih smjerova pa radovi imaju različite znakove
Fluid u hidrauličkom sistemu obavlja dvije osnovne funkcije:

Prenosi energiju
Podmazuje pokretne ddijelove h.komponenti

Osim toga, fluid u h.sistemu odvodi toplotu nastalih usljed gubitaka, vrši
zaštitu komponenata od korozije i dr.

Za obavljanje navedenih funkcija koriste se ulja i tekućine,koje u odnosu na

porijeklo i svojstva mogu biti mineralna hidraulična ulja, sintetičke tečnosti
i emulzije
Hidraulička ulja i tekućine se razvrstavaju prema standardu, po kojemu se
dijele u 2 grupe:-
normalno zapaljive tekućine (mineralna ulja) I
teško zapaljiva ulja (proizvodi kojin se razlikuju po porijeklu i sastavu).

U navedenoj klasifikaciji prvo slovo H označava da se radi o ulju ili tekućini

koja se koristi za prenos hidraulične energije
Ulje u toku rada je neprekidno izloženo djelovanju kisika. Na povišenim
temperaturama dolazi do stvaranja slobodnih i vezanih kiselina, smolastih
jedinjenja. Ta jedinjenja su u početku rastvorljiva u ulju ali se kasnije
izdvajaju u obliku taloga.
Svojstvo ulja da se odupre stvaranju navedenih jedinjenja naziva se
oksidaciona stabilnost.