ტრანსნაციონალური

კორპორაციები
ავტორი: ნათია არხოშაშვილი
რა არის ტრანსნაციონალური
კომპანია?
 ტრანსნაციონალური კორპორაციები (TNC) არის კომპანიები,
რომლებიც მოქმედებენ მრავალ ქვეყანაში, ხშირად სათაო
ოფისებით ერთ ქვეყანაში და შვილობილი კომპანიებით სხვაში.
 TNC-ების ზოგიერთი მახასიათებლები:
 1. ისინი ოპერირებენ მრავალ ქვეყანაში და ეწევიან ტრანსსასაზღვრო ვაჭრობას,
ინვესტიციებსა და წარმოებას.
 2. მათ ჰყავთ გლობალური სამუშაო ძალა და ხშირად ასაქმებენ ადამიანებს სხვადასხვა
ქვეყნიდან.
 3. მათ აქვთ მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ძალა და გავლენა, ხშირად
ეწინააღმდეგებიან მთელი ერების ეკონომიკურ ძალას.
 4. მათ შეიძლება ჰქონდეთ რთული საკუთრების სტრუქტურები, წილებით, რომლებსაც
ფლობენ კერძო პირები, სხვა კორპორაციები და მთავრობები.
 5. მათ ხშირად აქვთ მნიშვნელოვანი პოლიტიკური გავლენა, რამაც შეიძლება გავლენა
მოახდინოს მთავრობის პოლიტიკაზე, რეგულაციებსა და სავაჭრო ხელშეკრულებებზე.
 6. მათ შეიძლება ჰქონდეთ მნიშვნელოვანი გავლენა გარემოზე, ბუნებრივ რესურსებსა
და ადგილობრივ საზოგადოებებზე, სადაც ისინი მოქმედებენ.
ტრანსნაციონალური
კორპორაციების დადებითი
მხარეები:
 1. TNC-ებს შეუძლიათ ეკონომიკური ზრდის სტიმულირება და სამუშაო ადგილების
შექმნა იმ ქვეყნებში, სადაც ისინი მოქმედებენ.


 2. TNC-ებს ხშირად შაქვთ მოწინავე ტექნოლოგიებიიმ ქვეყნებში,რომლებსაც

შესაძლოა არ ჰქონდეთ მათზე წვდომა.


 3. TNC–ებს შეუძლიათ დაეხმარონ ადგილობრივ ბიზნესს გლობალურ ბაზრებზე

წვდომაში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ექსპორტისა და შემოსავლის გაზრდა.


 4. TNC-ებს შეუძლიათ ინვესტიციები განახორციელონ ინფრასტრუქტურაში,

როგორიცაა გზები, პორტები და ტელეკომუნიკაციები, რაც სარგებელს მოუტანს
ადგილობრივ ეკონომიკასა და მოსახლეობას.
ტრანსნაციონალური
კორპორაციების უარყოფითი
მხარეები:
 1. მუშათა ექსპლუატაცია: TNC-ებს შეუძლიათ გამოიყენონ მუშები იმ ქვეყნებში, სადაც
ისინი ოპერირებენ დაბალი ხელფასის გადახდითა და ცუდი სამუშაო პირობების
ფარგლებში.

 2. გარემოს დაზიანება: TNC-ები შეიძლება ჩაერთონ ისეთ პრაქტიკაში, რომელიც აზიანებს
გარემოს, როგორიცაა წყლისა და ჰაერის დაბინძურება.

 3. გადასახადებისგან თავის არიდება: TNC-ებმა შეიძლება გამოიყენონ სამართლებრივი
ხარვეზები, რათა თავიდან აიცილონ გადასახადების გადახდა იმ ქვეყნებში, სადაც ისინი
მუშაობენ, რამაც შეიძლება მთავრობებს ჩამოართვას საჭირო შემოსავალი.

 4. პოლიტიკური გავლენა: TNC-ებს შეიძლება ჰქონდეთ არასათანადო გავლენა იმ
ქვეყნების მთავრობებზე, სადაც ისინი მოქმედებენ, რამაც შეიძლება შეარყიოს
დემოკრატია და ადამიანის უფლებები.
კანონები და რეგულაციები
ტრანსნაციონალური კორპორაციების
(TNC) ფუნქციონირებასთან
დაკავშირებით
1. შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის (ILO) კონვენციები
 2. მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის (WTO) შეთანხმებები
 3. გაეროს გლობალური შეთანხმება
 4. მასპინძელი ქვეყნის კანონები
 5. მშობლიური ქვეყნის კანონები
ტრანსნაციონალური კორპორაციების
რამდენიმე ცნობილი მაგალითი:
1. Apple Inc.
2. Coca-Cola
3. McDonald's
4. Nestle
5. Toyota
6. Samsung
მადლობა ყურადღებისთვის!