ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

(TRANSPORT PHENOMENA)

Διάχυση (Diffusion)

Εξισώσεις Διαχύσεως

1ος Νόμος του Fick (Fick´s First Law)

2ος Νόμος του Fick (Fick´s Second Law)

Διάχυση μέσω μεμβρανών (Diffusion through Membranes)

 Μεταφορά Μάζας (Mass Transfer)
Μεταφορά Μάζας:
Μεταφορά ποσότητας υλικού μεταξύ δύο περιοχών ενός συστήματος

Δρώσα Δύναμη (Driving Force) (Δμ)  Ροή Μάζας (J) (Αποτέλεσμα)

Ροή (J): J = f (Δμ)

(J): Ποσότητα που μεταφέρεται διαμέσου επιφάνειας και ανά μονάδα χρόνου

Φυσικό μέγεθος: Δρώσα Δύναμη (X) Φαινόμενα Μεταφοράς

(Τransport Phenomena)
• Ενέργεια Διαφορά Θερμοκρασίας Μεταφορά Θερμότητας
(θερμότητα) (Heat Transfer)
* Μάζα: α) Ρευστά Διαφορά Συγκεντρώσεων Ώσμωση (Μεταφορά
Μάζας)
β) Σωματίδια Διαφορά Πτητικοτήτων Διάχυση (Μεταφορά Μάζας)
* Ηλεκτρικό Φορτίο: Διαφορά Ηλεκ. Δυναμικού Ηλεκτρική Αγωγιμότητα
(Conductivity)
 Διάχυση (Diffusion)
Μεταφορά μορίων λόγω διαφοράς δυναμικού (θερμικής ή κινητικής
ενέργειας των μορίων).

Κίνηση Brown (Brownian Movement): όταν δεν υπάρχει διαφορά

δυναμικού (συγκεντρώσεων)

Νόμος Stokes-Einstein: D = kT/6r

D : Διαχυτότητα (Συντελεστής Διαχύσεως) (S.I.) m2/s

k : Σταθερά Boltzman 1.3806504*10-23 J/K
T : Απόλυτη θερμοκρασία K (ºC + 273)
n : Ιξώδες διαλύτη Pa*s
((N/m2)*s)
r : Διάμετρος σωματιδίου (επί σφαιρών) (rH= υδραυλική ακτίνα) m
 Διάχυση (Diffusion)

Νόμος Stokes-Einstein: D = kT/6r

Διαχυτότητα (Συντελεστής Διαχύσεως) :

α) Αυξάνει όταν αυξάνει η απόλυτος θερμοκρασία (T) βάσει της

εξίσωσης Arrhenius: D=D0exp(-Ea/RT)
β) Μειώνεται όταν αυξάνεται το μέγεθος του σωματιδίου (r)
γ) Μειώνεται όταν αυξάνεται το ιξώδες ()
Διάχυση (Diffusion)
 Διάχυση (Diffusion)
Η διαχυτότητα της γλυκόζης είναι 4.62*10-10 m2 s-1. Υπολογίστε τον απαιτούμενο
χρόνο ώστε ένα μόριο γλυκόζης να διαχυθεί διά μέσου υλικού πάχους 10 cm

<x>2 = 2Dt t = <x>2 / 2D

D: Διαχυτότητα (S.Ι.) m2/s
t: χρόνος, s
<x>2: μέσο τετράγωνο απόστασης, m2

<x>2 =(0.1 m)2 = 10-2 m2

t=10-2m2/(2* 4.62*10-10 m2s-1) = 1.082 107 s ~ 116 days
 2.2.- Diffusion
EXAMPLE 2: Calculate the hydrodynamic radius of a sucrose molecule in water
knowing that at 25ºC, Dsucrose= 69*10-9m2s-1 and H2O.=1.0*10-9 Ns/m2.

Stokes-Einstein´s Law :

D = kT/6r r = kT/6D
: solvent viscosity I.S.: Pa*s ((N/m2)*s)
r: particle radius (spherical particles) (rH= hydrodynamic radius): length
k: Boltzman´s Constant I.S. 1.3806504*10-23 J/K
D: Diffusion Coefficient I.S. S.I. m2/s
T: Absolute Temperature K

a) r =(1.3806504*10-23 J/K)(25+273)K/ (6*3.1416*1.0*10-9 Ns/m2.* 69*10-9m2s-1)=

= 3.16*10-10m = 3.16Å

J=N*m
 Ορισμός Διάχυσης

J = f (Δμ), Δμ=διαφορά δυναμικού, π.χ. ΔΑw

Ροή μάζας (flux): J J [kg/m2s]

J = f (X) Νόμος του Fick Ορισμός της Διάχυσης

 2.3.1- First Fick´s Law
Flux of particles
J = 1/A dn/dt = -D dC/dx
v = dn/dt = -D A dC/dx
J = f (X)
J =-D dC/dx
D: Diffusion Coefficient
dC/dx: Concentration Gradient
UNITS:
* dC/dx: particles/length4
(c=particles/length4)
* dn/dt: particles/ time
* D: length2/time
•A: length2
I.S: length: m; time: seconds
Ορισμός της Διάχυσης
Σταθερές συνθήκες: J = σταθερό

J1=J2=J3
J1 J2 J3 J = 1/A dn/dt = -D dC/dx
v = dn/dt = -D A dC/dx

x1 x2 x3  dC/dx=σταθερό
 dC/dx=C/X
C1≠C2 ≠C3 x1 x2

C1
C2

x

J = -D dC/dx J= -D (C/x)
 1ος Νόμος του Fick
Σε περιέκτη που χωρίζεται σε δύο υποπεριοχές μέσω ημιπερατής μεμβράνης
διαμέτρου 6 mm και πάχους 5 mm. Στην περιοχή Α υπάρχει υδατικό διάλυμα
ουρίας 0,2 Μ, ενώ στην περιοχή Β καθαρό νερό. Πόσα γραμμάρια ουρίας
περνούν από την περιοχή Α στην περιοχή Β σε 1s?, Dουρίας= 9,37*10-10m2s-1 και
MΒουρίας=60 g/mol.
Μόνιμες συνθήκες: J =σταθερό και dC/dx= σταθερό
0,2 M
Ουρίας H2O J = -D (C/x) J = n/A t
H2O

n/t= -DA (C/x)

5 mm

D = 9.37*10-10 m2s-1
A= r2 = 3.1416*(3 mm*10-3 m/mm)2=2,83*10-6 m2
C=-0,2 M
X=5 mm*10-3 m/mm=5*10-3 m
n/t=-9,37*10-10 m2s-1*2,83*10-6 m2 *(-0,2M/5*10-3m)= 1,05*10-12 mol/s

1,05*10-12 mol/s *60 g/mol= 63,17*10-12g/s= 63,12 pg

 Δεύτερος Νόμος του Fick
Ροή σε μη-μόνιμες συνθήκες:
J ≠ σταθερό και dC/dx ≠ σταθερό στον άξονα των x
J1≠J2 ≠ J3
J1 J2 J3
Ροή Υλικού

x1 x2 x3
C1≠C2 ≠C3

J = f (X)
∂C/∂t = D (∂/∂x(∂C/∂x))= D(∂2C/∂x2)
J = - D dn/dx
D: Διαχυτότητα
dC/dx: Βαθμίδα συγκέντρωσης υλικού
 Δεύτερος Νόμος του Fick (2)
Οριακές συνθήκες

t<0: C=0 σε όλη την περιοχή από –x έως x (δεν υπάρχει διάχυση)

t = 0 και x=0 C=Nmolecules/m2 J1≠J2 ≠ J3

J1 J2 J3

x1 x2 x3

Μεταφορά μάζας σε μία κατεύθυνση

 Διάχυση διά μέσου Μεμβρανών
Ημιπερατές μεμβράνες
Μόνιμες συνθήκες:J = σταθερό και dC/dx = σταθερό
x1 x2 x1 x2
J= -D (C/x) C1*P
C1 C1
x1 x2 C1*P
C2
C2*P
C2
C1
C2*P
C2
l l
P= Cm/C P= Cm/C
l
J= -D (C/x)
Διαπερατότητα: D/x

J= - PC