Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej

Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie
w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie
i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania
w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
ZJAWISKA OPTYCZNE
W ATMOSFERZE
Zjawiska optyczne - wszystkie zjawiska dotyczące
oddziaływania światła z materią. Szczególnie dotyczy to
zjawisk towarzyszących przechodzeniu światła przez
atmosferę ziemską.
Wybrane zjawiska optyczne występujące w atmosferze:
• Wieniec (aureola)
• Słońca poboczne (słońca pozorne)
• Gloria
• Halo
• Tęcza
• Miraż (fatamorgana)
• Zorza polarna
• Wschód i zachód słońca
• Słup słoneczny
 Wieniec (aureola)
• Zjawisko to zachodzi wtedy, gdy Księżyc lub Słońce
przesłonięte są cienką, półprzeźroczystą warstwą
chmury lub mgły.

• Zwykle ma postać barwnej poświaty (aureoli) wokół

tarczy Księżyca lub Słońca, niebieskiej od strony
wewnętrznej, czerwonej na zewnątrz.

• Wieńce powstają wskutek ugięcia fal światła w warstwie

chmury lub mgły.
 Wieniec

Źródło:http://www.fiz.yoyo.pl/art/foto/wieniec2.jpg
 Słońce poboczne
• Słońce poboczne jest jasną plamą światła.

• Powstaje w wyniku załamania się promieni słonecznych

na kryształach lodu w formie sześciokątnych płytek,
opadających płaskimi powierzchniami do dołu (w sposób
podobny do opadania liści).

• Występuje często po obu stronach Słońca, szczególnie

dobrze widoczne jest, gdy Słońce jest nisko nad
horyzontem.
 Słońce poboczne

Źródło:http://www.astrouw.edu.pl/%7Enalezyty/semistud/halosol.jpg
 Gloria
• Polega na wystąpieniu barwnych pierścieni wokół cienia
obserwatora widocznego na tle chmur lub mgły.
• Gloria powstaje na skutek ugięcia fal i odbicia światła na
kroplach wody. Jest podobna do wieńca, jednak
powstaje nie dookoła Słońca lub Księżyca, lecz dookoła
punktu położonego po stronie przeciwnej względem
tarczy ciała niebieskiego.
• Zjawisko to występuje w chmurach położonych na
wprost przed obserwatorem albo niżej od niego, tj. w
górach lub przy obserwacjach z samolotu. Na te same
chmury pada cień obserwatora i wówczas wydaje się, że
gloria otacza cień jego głowy.
 Gloria

Źródło:http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://galeria.chmury.pl/albums/userpics/10001
 Halo
• Słowo halo pochodzi z języka greckiego i oznacza koło
lub okrąg.

• Halo jest to świetlny pierścień wokół tarczy Słońca lub

Księżyca. Może mieć kolor biały, ale mogą także
występować inne kolory.

• Zjawisko to powstaje na skutek załamywania się

promieni słonecznych i ich odbijania od drobnych
kryształków lodu w atmosferze. Kryształki te wchodzą w
skład cirrusów - wysokich i cienkich chmur.
 Halo

Źródło:http://bi.gazeta.pl/im/1/5870/z5870561X.jpg
 Tęcza
• Tęcza to łuk świecący barwami widma. Powstaje, gdy
będące za obserwatorem Słońce oświetla chmurę
deszczową. Wewnątrz łuku znajduje się barwa fioletowa
a na zewnątrz czerwona.
• Warunkiem powstania tęczy jest deszcz, oświetlony
przez promienie słoneczne. Tęczę może wywołać
zamiast deszczu oświetlona przez Słońce fontanna lub
wodospad. Zjawisko tęczy powstaje w wyniku załamania
się i odbicia promieni słonecznych w pojedynczych
kroplach wody.
• Niekiedy można zaobserwować drugą tęczę, tak zwaną
wtórną, o mniejszej jasności. W przypadku tęczy wtórnej,
barwa fioletowa znajduje się na zewnątrz, zaś czerwona
wewnątrz.
 Tęcza

Źródło:http://pixdaus.com/pics/1209097851l5KWetB.jpg
 Miraż (fatamorgana)
• Jest to zjawisko polegające na tworzeniu się pozornych
(podwójnych lub wielokrotnych) obrazów będących
odbiciem przedmiotów znajdujących się na horyzoncie
lub poza nim.

• Miraż powstaje jako skutek zakrzywienia się promieni

słonecznych w dolnych warstwach powietrza,
cechujących się różną gęstością (temperaturą).

• Miraże dzielą się na 2 rodzaje – miraż dolny (pod linią

horyzontu) i górny (nad linią horyzontu).
Miraż (fatamorgana)

Źródło: http://www.paulis-home.de/fotos/Fatamorgana.jpg
 Zorza polarna
• Zjawisko świetlne występujące w górnych warstwach
atmosfery na wysokości od 65 do 400 km nad
powierzchnią Ziemi, najczęściej w odległości 20-25° od
bieguna geomagnetycznego Ziemi (północnego lub
południowego).

• Zorza polarna powstaje w wyniku oddziaływania wiatru

słonecznego na magnetosferę Ziemi. Pojawia się jako
barwne (białe, żółte, zielone, czerwone, niebieskie,
fioletowe) smugi, wstęgi lub zasłony, falujące lub
pulsujące na niebie.
 Zorza polarna

Źródło:http://krzysztofrozmus.net/szwajcaria/zdjecia/0025/zorza-polarna-Alaska.jpg
 Wschód i zachód słońca

• Jest to niekiedy bardzo widowiskowy moment, w którym

tarcza słoneczna przekracza linię horyzontu.

• Czas wschodu i zachodu Słońca, wyrażony w czasie

lokalnym, zależy od pory roku i szerokości geograficznej.
 Wschód i zachód Słońca

Źródło:http://imggal.trojmiasto.pl/ Źródło:http://www.foto.pwsk.pl/fotki/
zdj/arch/4000/Wschod-slonca-nad- albums/20060507_Gliwice_i_okolice/
Sopotem-4069.jpg ziemiecice-zachod-slonca-nad-
 Słup słoneczny
• Zjawisko optyczne związane m.in. z odbiciem światła
nisko położonego Słońca.

• Najłatwiej jest go zaobserwować tuż przed wschodem

Słońca, lub tuż po jego zachodzie.

• Przybiera formę świetlnej kolumny, na ogół zabarwionej

czerwonawo, przemieszczającej się wraz z ruchem
Słońca pod horyzontem.
Słup słoneczny

Źródło:http://www.jezuici.pl/gdynia/parafia/dane/2183.jpg