Müəllim-Hüseynov Emin

Tələbə-Ümüdova Fidan
İxtisas-PAM
Qrup-639.22S

Mövzu-Asılı cərəyan
mənbələri
 Təsnifat

Asılı cərəyan
2
Plan 3 İstinadlar
mənbələri
Cərəyan mənbəyi,
üzərindəki
gərginlikdən asılı
olmayan bir
elektrik cərəyanı
verən və ya udan
bir elektron
dövrədir.
Cərəyan mənbəyi adından da məlum
olduğu kimi dövrəni cərəyanla enerji ilə
təmin edir. Cərəyan özü naqildə
elektronların nizamlı hərəkət etməsidir.
Cərəyan mənbəyinin funksiyası isə
naqildəki elektronları hərəkətə
gətirməkdir. qısası dövrədə cərəyanı
yaradan elektrik mənbəyidir.Cərəyan
mənbəyinin iki növü var:

Sabit Cərəyan mənbəyi

Dəyişən cərəyan mənbəyi
Sabit cərəyan mənbəyinin iki qütbü
olur. müsbət (+) və mənfi (-). Bu
mənbədə elektronlar mənfi qütbdən
çıxıb müsbət qütbə doğru gedirlər və
ancaq bir istiqametdə sabit sürətlə
gedirlər. Ona görə də belə mənbələr
sabit cərəyan mənbələri adlanır.
(məsələn: batareyalar, akumulyatorlar
və s)
Dəyişən cərəyan mənbələrində isə
elektronlar gah bir qütbdən digərinə,
gah da əksinə qayıdırlar. Elektronlar bir
istiqamətdə və sabit sürətlə
getmədiyindən belə cərəyan dəyişən
cərəyan adlanır.

Bundan əlavə asılı olmayan cərəyan

mənbəsidə var
Asılı mənbələr, məsələn, gücləndiricilərin davranışının modelləşdirilməsində
faydalıdır. Bipolyar keçid tranzistoru asılı cərəyan mənbəyi kimi modelləşdirilə
bilər, onun böyüklüyü onun idarəetmə baza terminalına daxil olan cərəyanın
böyüklüyündən asılıdır
Əməliyyat
gücləndiricisi onun
giriş terminalları
arasındakı
diferensial giriş
gərginliyindən asılı
olan gərginlik
mənbəyi kimi təsvir
edilə bilər.
Praktik dövrə elementləri
sonlu güc tutumu, gərginlik,
cərəyan və ya tezlik
məhdudiyyətləri kimi
xüsusiyyətlərə malikdir ki, bu
da ideal mənbənin yalnız
təxmini model olduğunu
bildirir. Praktik cihazların
dəqiq modelləşdirilməsi bir
neçə ideallaşdırılmış
elementdən kombinasiyada
istifadə etməyi tələb edir.
Təsnifat
Asılı mənbələri aşağıdakı kimi təsnif etmək olar:

Gərginliklə idarə olunan gərginlik mənbəyi: Mənbə asılı elementin

gərginliyinə uyğun olaraq gərginliyi verir.
Gərginliklə idarə olunan cərəyan mənbəyi: Mənbə, asılı elementin gərginliyinə
uyğun olaraq cərəyan verir.

Cari ilə idarə olunan cərəyan mənbəyi: Mənbə, asılı elementin cərəyanına
uyğun olaraq cərəyan verir.
Cərəyanla idarə olunan gərginlik
mənbəyi: Mənbə asılı elementin
cərəyanına uyğun olaraq gərginliyi
verir.

Asılı mənbələr mütləq xətti deyil. Məsələn, MOSFET açarları zaman gərginliklə idarə
olunan cərəyan mənbəyi kimi modelləşdirilə bilər
Bununla belə, ondan keçən cərəyanla əlaqəsi

Bu vəziyyətdə cərəyan xətti deyil

lakin daha çox kvadratına

təxminən mütənasibdir
Xətti asılı mənbələrə gəldikdə, asılı və
müstəqil dəyişənlər arasındakı
mütənasiblik sabiti, əgər hər iki
cərəyan (və ya hər iki gərginlik)
olarsa, ölçüsüzdür. Bir cərəyanla idarə
olunan bir gərginlik müqavimət
vahidlərində (ohm) ifadə edilən
mütənasiblik amilinə malikdir və bu
sabit bəzən "müqavimət" adlanır.
Gərginliklə idarə olunan cərəyan
keçiricilik vahidlərinə (siemens)
malikdir və "keçiricilik" adlanır.
Keçiricilik sahə effektli tranzistorların
və vakuum borularının performansını
ölçmək üçün çox istifadə edilən
spesifikasiyadır.
1.D. Mayergoyz, Wes Lawson Basic electric circuit theory: a one-semester
text Gulf Professional Publishing, 1996 ISBN 0-12-480865-4, Chapter 8
"Dependent sources and operational amplifiers"
2.^ PR Gray; PJ Hurst; SH Lewis; RG Meyer. §1.5.2 p. 45. ISBN
0-471-32168-0.
3.^ A. S. Sedra; K.C. Smith (2004). Microelectronic circuits (Fifth ed.). New
York: Oxford. p. 552
Diqqətinizə
görə
təşəkkürlər