Professional Documents
Culture Documents
թզուկ մոլորակներ
թզուկ մոլորակներ
ՄՈԼՈՐԱԿՆԵՐ
«Գաճաճ մոլորակ» անվանումը ընդունվել է 2006 թվականին Արեգակի
շուրջ պտտվող մարմինների դասակարգման շրջանակներում։
Մարմինները, որոնք բավականին մեծ են, որպեսզի կարողանան
մաքրել իրենց ուղեծրերի շրջակայքը, սահմանվել են
որպես մոլորակներ, իսկ ոչ բավարար մեծ մարմինները, որոնք դեռ
չեն հասնում հիդրոստատիկ հավասարակշռության,
որպես Արեգակնայի համակարգի փոքր մարմիններ։
Գաճաճ մոլորակները միջանկյալ դիրք են գրավում այդ երկու
կատեգորիաների միջև։ Այս սահմանումը մի կողմից հավանության
արժանացավ, մյուս կողմից էլ քննադատության, և մինչ այժմ
վիճարկվում է որոշ գիտնականների կողմից։
Միջազգային աստղագիտական միության կողմից պաշտոնապես
ընդունված են հինգ գաճաճ
մոլորակներ՝ Սերեսը, Պլուտոնը, Հոմեան, Մակեմակեն և Էրիսը,
սակայն ենթադրվում է, որ ամենաքիչը 40 մինչ այժմ հայտնի
մարմիններ պատկանում են այս խմբին։
Գիտնականների գնահատականներով՝ կարող են հայտնաբերվել
մինչև 200 գաճաճ մոլորակներ Կոյպերի գոտում և մինչև 2000 գաճաճ
մոլորակներ՝ այս գոտուց դուրս։
ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՓԱՍՏԵՐ ԹԶՈՒԿ
ՄՈԼՈՐԱԿՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Թզուկ մոլորակները հիմնականում կազմված են
քարից և/կամ սառույցից: Ամեն ինչ կախված է
նրանց տեղադրությունից Արեգակնային
համակարգում:
Մի քանի թզուկ մոլորակներ ունեն իրենց
բնական արբանյակները: Այս ցուցանիշի
ռեկորդակիրը Պլուտոնն է, որն ունի հինգ լուսին:
Սակայն Սերեսը և Մակեմեկեն բնական
արբանյակներ չունեն:
Պլուտոնը և Էրիսը ունեն բարակ մթնոլորտ, որը
ավելի ակտիվ է, երբ նրանք գտնվում են
Արեգակին մոտ:
Օրվա տևողությունը Թզուկ մոլորակների վրա
տարբեր է։ Օրինակ՝ Սերեսի մի օրը հավասար է
մեր երկրային 9 ժամին (ուղիղ այսքան ժամանակ
է պետք թզուկ մոլորակին՝ իր առանցքի շուրջը
պտույտ կատարելու համար)։ Իսկ մի տարին
թզուկ մոլորակի վրա հավասար է 4,5 երկրային
տարվա:
2017-2019 թվականներին գոյություն ուներ մի տեսություն, որ
Գիգեյան՝ հիմնական գօտու մեծությամբ չորրորդ աստերոիդը,
պետք է նորացվի մոլորակային մասշտաբի
ԻՆՉՈՒ ՞ ՀՈՄԵԱՆ ՈՒՆԻ ՁՎԻ
ՏԵՍՔ
Հոմեան պտտվում է իր
առանցքի շուրջ շատ արագ:
Մի օրը այնտեղ տևում է
ընդհամենը 4 ժամ, և արագ
ռոտացիայի հետևանքով
նա ընդունեց իր տափակ
տեսքը: Ազատ անկման
արագացումը նրա վրա
պետք է նկատելիո-
րեն տարբերվի բևեռներում
և հասարակածում:
ԵՐԿՈՒ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՓԱՍՏ ԵՎՍ
Սերես թզուկ մոլորակի վրա
հայտնաբերված է ջուր: Իր
մակերեսի շատ մասերում նա
ներծծում է հողը, և այն կարելի է
դուրս հանել: Սերեսի
գաղութացման նաղագծերը
արդեն կան, թեկուզ դեռ զուտ
տեսական:
Պարզվում է, որ Հոմեան ձվի