‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان – عێراق‬

‫وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ و توێژینه‌وه‌ی زانستی‬

‫زانكۆی سۆران – فاكه‌ڵتیی په‌روه‌رد ‌ه‬
‫به‌شی زانست ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‪ /‬قۆناغی سێیه‌م‪-‬به‌یانیان‬

‫هەڵسەنگاندنی پڕۆگرامی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان قۆناغەکانی‬

‫(چوارەم ‪ ،‬پێنجەم ‪ ،‬شەشەم) بۆساڵی خوێندنی ‪2024 _ 2023‬‬

‫ب ‌ه سەرپەرشتی‪:‬‬ ‫پێشکەشکردنی‪:‬‬

‫م‪.‬ی‪ .‬طاهر شێخ محمد‬

‫هێرش عبداللە ٲنور‬
‫هانا عبدلستار سۆفی‬
‫سەنگین فەرهاد قادر‬
‫خەیبەر چاوشین حەمەد‬
‫دانا حامد شەنگەبی‬
 ‫پڕۆگرامی خوێندن‬

‫پڕۆگرامی خوێندن زنجیرەیەکە لەسەر بنەمای ستانداردەکان لە ئەزموونە پالن بۆ‬

‫داڕێژراوەکان کە تێیدا خوێندکاران پراکتیزە دەکەن و لێهاتوویی لە ناوەڕۆك و‬

‫کارامەییەکانی فێربوونی کارپێکراودا بەدەست دەهێنن‪ .‬مەنهەج (پڕۆگرام) ڕێبەری‬

‫سەرەکییە بۆ هەموو پەروەردەکاران سەبارەت بەوەی کە چی پێویستە بۆ فێرکردن‬

‫و فێربوون‪ ،‬بۆ ئەوەی هەموو خوێندکارێک دەستی بگات بە ئەزموونی ئەکادیمی‪.‬‬

 ‫پالنی سااڵنە‬

‫بەگوێرەی هەردوو وەرزەکە وەرزی یەکەم بابەتی (مێژوو) وەرزی دووەم بابەتی‬
‫(جوگرافیا) دەخوێندرێت ‪ ،‬بەند و وانەکان بەپێی ساڵنامەی خوێندن دابەشی‬
‫سەرمانگەکانی ساڵی خوێندن دەکرێن و هەرمانگێک بەپێی خشتەی بەشەوانەی‬
‫هەفتانە دابەشی سەر هەفتەکان دەکرێن‪.‬‬
‫پێویستە‬
‫هەموو پالنێک ئەم هەنگاوانەی هەبێت ‪:‬‬

‫‪.1‬ناونیشان‪.‬‬
‫‪.2‬دەستپێك‪.‬‬
‫‪.3‬ئامانجی تایبەت‪.‬‬
‫‪.4‬هۆیەکانی فێرکردن‪.‬‬
‫‪.5‬خستنەڕوی ڕێگا و شێوازی وانەوتنەوە لەناوکەوانەی چااڵکیەکان‪.‬‬
‫‪.6‬هەڵسەنگاندن‪.‬‬
‫‪.7‬پوختەی وانە‪.‬‬
‫‪.8‬چااڵکی ماڵەوە‪.‬‬
‫‪.9‬دابەشکردنی کاتەکان‪.‬‬
 ‫دەستپێکی وانە‬

‫مامۆستا ئازادە لە بەرکارهێنانی هەرشێوازێك بۆ ئامادەکردنی قوتابیان پێش‬

‫ئەوەی بچێتە ناو بابەتی وانەکە‪.‬‬

‫‪.1‬ڕەخساندنی کەشێکی گونجاو‪.‬‬

‫‪.2‬بەستنەوەی بابەتی پێشوو بە بابەتی نوێ‪.‬‬

‫‪.3‬خستنەڕوی بابەتی وانەکە‪.‬‬

‫‪.4‬سەرنجڕاکێشانی قوتابیان بە ئاڕاستەکردنی ئەم پرسیارە‪:‬‬

‫(ئایە کێشەچیە ؟ چۆن پەیدا ئەبێت ؟)‪.‬‬

 ‫دابەشکردنی کات‬

‫(ناونیشان ‪ ،‬خستنەڕوی وانەکە و هەڵسەنگاندن و پوختەی وانە) دابەشبکرێت‪.‬‬

‫ئەرکی ماڵەوە‬

‫لەکتێب ئاماژەی پێکراوە ‪ ،‬بۆ وانەی داهاتوو بەدواداچون و شیکردنەوە بۆ ئەرکی‬

‫ماڵەوە بکرێت‪.‬‬
‫پالنی سااڵنەی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان پۆلی چوارەمی بنەڕەتی‪.‬‬
 ‫جیاوازی کتێبی پۆلی چوار کتێبی کۆن لەگەڵ کتێبی نوێ‪:‬‬

‫پۆلی چوار بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان لەگەڵ کتێبی کۆن زۆر جیاوازی هەیە چونکە‬
‫لەکتێبی کۆن بابەتەکە زۆر بەکورتی باس کرابوو بەاڵم لەکتێبی نوێ بە درێژی‬
‫باسی کردوە وە ئامانج و چاالکی ماڵەوەشی تێدایە کە وادەکات قوتابی زیاتر‬
‫بەشداری بکات زیاتر مامۆستا کتێبی نوێی پێ باشتر بوو لەکتێبی کۆن چونکە وتی‬
‫کار ئاسانی زۆری بۆمن کردوە بەهۆی ئەوەی ئەتوانم هۆیەکانی فێرکردن باشتر‬
‫بەکار بێنم لەکتێبی کۆن پێشتر جوگرافیا وەرزی یەکەم بوو مێژوو وەرزی دووەم‬
‫بوو بەاڵم لەکتێبی نوێ پێچەوانە بۆتەوە مێژوو وەرزی یەکەم ئەخوێنرێت‬
‫ئەخوێندرێ وەرزی دووەم جوگرافیا ئەخوێندرێ‪.‬‬
‫دەفتەر پالن پێویستە هەبێت چونکە کار ئاسانی زۆر‬
‫دەکات بۆماموستایان لەوانەش دیاریکردنی ‪:‬‬
‫‪.1‬ئامانجی سەرەکی‬
‫‪.2‬ئامانجی تایبەت‬
‫‪.3‬هەڵسەنگاندن‬
‫‪.4‬ئەرکی ماڵەوە‬
 ‫کتێبی کۆنی پۆلی چوار هیچ نەخشەی تێدا نەبوو کتێبی نوێ نەخشەی تێدایە بێجگەلەوەش باس لە‬

‫دروستکردنی نەخشەو ڕەگەزەکانی نەخشەو جۆرەکانی نەخشەشی تێدایە کەئەمەش بۆ قوتابی زۆر باشە‬

‫چونکە کاتێک ئەبێتە پۆلی پێنج ئەوشتانەی لەپۆلی چوار خوێندوە بۆیە الی غەریب نابن‪.‬‬

‫بەڕای مامۆستا کتێبی پۆلی چوار قوڕس نیە چونکە ئەبێت لەپۆلی چوار بناغەیەکی باشیان هەبێت تاکو‬

‫لەپۆلەکانی تر زۆر بۆی قوڕس نەبێت‪.‬‬

‫بەڕای ماموستا لەکتێبی نوێ هندێک پرسیار هەیە داوا لە قوتابیان دەکات چەند خاڵێک لەسەر شتێک بنوسن‬

‫ڕەنگە ئەمەش بۆ قوتابیان زەحمەت بێت نەتوانێت واڵمی پرسیارەکان بداتەوە‬

‫قوتابیەکانیش زیاتر کتێبی نوێیان پێ باشترە لە هی کۆن چونکە لە کتێبی نوێ ئەتوانن چاالکی ئەنجام بدەن یان‬

‫ئەتوانن بەشێوەی گروپ کاربکەن یان بەشێوەی یاری کردن بابەتەکە پێشکەش بکەن‪.‬‬
‫ماموستا ئەم پێداویستیانە لەگەڵ خۆی ئەباتە ژوورەوە‬
‫لەکاتی وانەوتنەوە‬
‫‪.1‬نەخشە‪.‬‬
‫‪.2‬قەڵەمی ڕەنگاوڕەنگ‪.‬‬
‫‪.3‬وەڕەقەی (‪ )A4‬ڕەنگاوڕەنگ‪.‬‬
‫‪.4‬ستیکەر‪.‬‬
‫‪.5‬گۆی زەوی‪.‬‬
‫پالنی سااڵنەی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان پۆلی پێنجەمی بنەرەتی‬
‫لەکتێبی پۆلی پێنجەم مامۆستا زۆر باسی لە باشیەکانی کتێبەکە کرد کە چەندە‬
‫جیاواز بووە لەگەڵ ئەوەی تر وەباسیشی لەوەکرد کە کتێبەکە نەک تەنیا کار‬
‫ئاسانی بۆ قوتابی کردیە بەڵکو لە بۆ مامۆستاکەشی زۆر کردووە وەک لەچەند‬
‫مامۆستایەکی بابەتەکە پرسیار کرا گوایا سااڵن پێویستان بە دەفتەر پالنی رۆژانە‬
‫هەبوو پێویست بوو مامۆستاش پیالنی رۆژانەی خۆی سااڵنەی خۆی مانگانەی‬
‫داڕشتبا بەاڵم کتێبی نوێی کۆمەاڵیەتی پۆلی پێنجەم وای کردووە وەکو دەفتەر‬
‫پالنێک بێت بۆ مامۆستا کان چونکە پێک هاتوە لە دابەش کردنی کات بەسەر بۆ‬
‫هەر بابەتێک کە دەخوێندرێت‪.‬‬
‫وەهەروەها باسیشی لە بەکار هێنانی نەخشەش کرد لە پۆلدا بەتایبەتی بۆ هەرسێ‬
‫قۆناغەکە (‪ )4,5,6‬هەرچەندە تەمەنی قوتابیەکان بچوک بوو بەاڵم بەکار هێنانی‬
‫نەخشە بۆ بابەتە جوگرافیاکان پێویست بوو بۆ قوتابی چونکە قوتابی هەیە حەز‬
‫ئەکات زیاتر بە عەمەلی زانیاریەکان وەر بگرێت وەهەروەها ڕاهێنانیشە بۆ قوتابی‬
‫تاوەکو لەقۆناغەکانی دواتر کێشەی نەبێت‪.‬‬
‫پالنی سااڵنەی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان پۆلی شەشەمی بنەڕەتی‪.‬‬
 ‫لە پڕۆگرامی خویندنی پۆلی ‪ 6‬ی سەرەتایی گۆرانکاری کراوە لە کتبێی نوێ بۆ‬
‫قوتابیان پێشتر لەسەرەتای وەرز جوگرافیا ئەخوێندرا دواتر مێژوو بەاڵم ئێستا‬
‫پێچەوانە بۆتەوە مێژوو پێش جوگرافیا ئەخوێندرێت ‪ ،‬وە مامۆستای بابەتیش پێی‬
‫باش بوو هەربە شێوەی پێشتر با سەرەتا بەشی جوگرافیا خوێندرابا دواتر مێژوو‪.‬‬
‫ئەو پێداویستیانەی مامۆستای بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان‬
‫ئەیباتە هۆڵی خوێندن‪:‬‬
‫‪.1‬نەخشە‪.‬‬
‫‪.2‬گۆی زەوی‪.‬‬

‫‪.3‬ئااڵی کوردستان‪.‬‬

‫‪.4‬کتێبی تایبەت بە مامۆستای بابەت‪.‬‬

‫‪.5‬سجل (قائیمەی) ناوەکان‪.‬‬

‫‪.6‬قەڵەمی ڕەنگاو ڕەنگ‪.‬‬

 ‫ئایە کتێبەکان بە قوتابیان دابخرێن یان کراوە بن ؟‬

‫لە مامۆستای پسپۆڕی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکانمان پرسی ئەو گوتی من دای ئەخەم ‪،،‬‬

‫بۆچی ؟؟‬

‫مامۆستا گوتی ئەگەر کتێب دابخەین بەقوتابیان لەوانەیە ترسێکی بۆ پەیدا ببێت‬

‫بەاڵم ئەگەر کتێب کراوە بێت ‪ ،‬قوتابیان لەجیاتی گوێ لە مامۆستای بابەت‬

‫بگرن ‪،‬مەشغووڵی کتێب ئەبن لەبەر ئەوە باشترە کتێب داخراوە بن بۆ ئەوەی‬

‫قوتابیان دیقەی تێگەیشتنیان باشتر بێت و گوێ لە مامۆستای بابەت بگرن باشترە‪.‬‬
‫جۆری پرسیارەکانیان چۆنە بۆ تاقیکردنەوە ؟‬

‫جۆری پرسیارەکان پێکدێن لە سێ ئاست‪:‬‬

‫‪.1‬ئاسان‬
‫‪.2‬مامناوەند‬
‫‪ .3‬قوڕس‬
 ‫ئامانجی خوێندنی پڕۆگرامی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان‬
‫چیە ؟‬
‫ئامانجی خوێندنی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان بریتیە پەروەردە و فێرکردنی قوتابیانە‬
‫ئامانج لێی فێر کردن و تێگەیشتنی قوتابیە لە ناوەڕۆکی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان ‪ ،‬وە‬
‫ئامانج لە خوێندنی بابەتە کۆمەاڵیەتیەکان تەنها نمرە هێنان نیە ‪ ،‬فێربوون ئەوجا‬
‫نمرەی بەرز‪.‬‬
‫سوپاس بۆ گوێگرتنتان‬